Για πολλούς, η κλιματική αλλαγή είναι ένα πολύ σοβαρό φαινόμενο που απειλεί τον πλανήτη μας, όμως τα ίδια άτομα δεν θεωρούν πως αυτή είναι ικανή να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό της ζωή μας σε παροντικό χρόνο. Ως απάντηση σε αυτούς τους ισχυρισμούς έρχεται η ανησυχητική κατάσταση που κυριαρχεί εδώ και χρόνια στα νησιά Φίτζι. Κι αυτό, διότι η στάθμη των νερών στο μαγευτικό ταξιδιωτικό προορισμό φαίνεται πως έχει αυξηθεί τόσο πολύ, που ολόκληρα χωριά αναγκάζονται να μεταφερθούν σε ψηλότερα σημεία.
 
Το χωριό Vunidogoloa είναι ένα από αυτά. Μέχρι το 2006, οι τακτικές πλημμύρες, η διάβρωση του εδάφους και η αμείωτη άνοδος των υδάτων γύρω από την κοινότητα ανάγκασαν τους χωρικούς να ζητήσουν βοήθεια από την κυβέρνηση των Φίτζι. Έτσι, τον Ιανουάριο του 2014, το Vunidogoloa κινήθηκε δύο χιλιόμετρα εσωτερικά και ήταν το πρώτο χωριό στα Φίτζι που είχε αναγκαστεί να μετακομίσει λόγω των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος.

 
Ένας χαμένος παράδεισος
 
Σε νησιωτικές χώρες πέρα ​​από τον Ειρηνικό, η κλιματική αλλαγή έχει ήδη ξεκινήσει την επέλασή της πραγματικά και αποτελεί μια υπαρξιακή απειλή για τις ντόπιες κοινότητες.
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας έχει «καταπιεί» πέντε από τα νησιά του Σολομώντα από τα μέσα του 20ού αιώνα. Για το Κιριμπάτι, ένα μικρό νησιωτικό έθνος που αποτελείται από κοραλλιογενείς υφάλους, τα ύδατα αποτελούν απειλή τόσο μεγάλη, ώστε το 2014 η κυβέρνηση αγόρασε ένα τεμάχιο γης 20 τετραγωνικών χιλιομέτρων στα Φίτζι, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση των κλιματικών προσφύγων.

Τα ίδια τα Φίτζι έχουν καταγράψει έξι χιλιοστά αύξησης της στάθμης της θάλασσας κάθε χρόνο από το 1993. Και αυτό είναι μόνο η αρχή.

Ωστόσο, η άνοδος της στάθμης των υδάτων δεν είναι η μόνη ανησυχία των Φίτζι. Οι τροπικοί κυκλώνες προβλέπεται να αυξηθούν σε ένταση στην περιοχή. Τον Φεβρουάριο του 2016, τα Φίτζι χτυπήθηκαν από τον πιο ισχυρό τροπικό κυκλώνα που είχε χτυπήσει ποτέ τη χώρα. Ο κυκλώνας Winston σκότωσε 44 κατοίκους και προκάλεσε ζημιές αξίας άνω του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων.

Με το ένα τρίτο περίπου των κατοίκων των Φίτζι να ζει σήμερα σε περιοχές επιρρεπείς σε αυτές τις περιβαλλοντικές καταστροφές, η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον περασμένο Νοέμβριο ότι 43 χωριά θα πρέπει να μετακινηθούν σε υψηλότερα επίπεδα. Ένα γεγονός που είναι φυσικά ιδιαίτερα δυσάρεστο για ανθρώπους που έχουν ζήσει εκεί για όλη τους τη ζωή και θα χάσουν την περιουσία τους. Αυτό που πονά περισσότερο τους ντόπιους πληθυσμούς των Φίτζι είναι ότι πέρα από τα σπίτια τους αφήνουν και άλλα, πολύ πιο σημαντικά κομμάτια του εαυτού τους: «Το παλιό μας κοιμητήριο βρίσκεται ακόμα στο πρώτο μας χωριό που εγκαταλείψαμε. Έχουμε φυσικά νέο κοιμητήριο στο καινούριο χωριό, αλλά οι δικοί μας άνθρωποι παραμένουν εκεί» αναφέρει στο Al Jazzera ο Sailosi Ramatu, αρχηγός του πρώτου χωριού-θύματος της κλιματικής αλλαγής στα Φίτζι, του Vunidogoloa. Ο Ramatu γεννήθηκε εκεί το 1960 και ενώ έχει ζήσει όλη του τη ζωή στο χωριό του, πλέον το μόνο που έχει απομείνει από το πατρικό του σπίτι είναι τα τσιμεντένια θεμέλια του μπάνιου και μερικά ξύλινα δοκάρια, βυθισμένα πλέον στο νερό.

Η κλιματική αλλαγή και η οικονομία των Φίτζι

Μέχρι στιγμής έχουν μεταφερθεί 3 χωριά των Φίτζι, ενώ άλλο ένα υπέστη μερική μετακίνηση. Όμως το 2015, ένα κυβερνητικό στέλεχος των Φίτζι ανέφερε την πιθανότητα μεταφοράς 676 χωριών σε βάθος χρόνου.

Ο υπουργός οικονομικών των Φίτζι, Aiyaz Sayed-Khaiyum, ο οποίος είναι επίσης υπεύθυνος για την πολιτική της κλιματικής αλλαγής της χώρας, δήλωσε στο Guardian ότι ελπίζει πως οι κίνδυνοι από την αλλαγή του κλίματος να μπορούν να μετριαστούν με διαφορετικές μεθόδους, όπως η κατασκευή θαλάσσιων τοιχών.

Η κυβέρνηση των Φίτζι συνεισέφερε με περισσότερα από 345.000 δολάρια στη μετεγκατάσταση της Vunidogoloa, ενώ οι χωρικοί πλήρωσαν περίπου 100.000 δολάρια – και αυτό είναι μόνο για ένα χωριό.

«Δεν είναι απλώς ένα ζήτημα μετεγκατάστασης σπιτιών, πρέπει να βεβαιωθούμε ότι θα υπάρχει σύστημα ύδρευσης και σύστημα αποχέτευσης, ενώ πρέπει να κατασκευαστούν νέοι δρόμοι», δήλωσε ο Sayed-Khaiyum.

Τα Φίτζι είναι ευάλωτα στις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος όχι μόνο λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, αλλά και επειδή το μέγεθος της οικονομίας τους καθιστά τη χώρα λιγότερο ικανή να την αντιμετωπίσει οικονομικά.

Σύμφωνα με μια έκθεση της κυβέρνησης των Φίτζι και της Παγκόσμιας Τράπεζας, τα Φίτζι θα πρέπει να δαπανήσουν 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια για μέτρα προσαρμογής στην αλλαγή του κλίματος, ποσό που είναι σχεδόν το ίδιο με το ετήσιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας.

Επιπλέον πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη τσιμέντου σε τέτοιου είδους χώρες, που δεν είναι συνηθισμένες σε τόσο εκτεταμένη ταυτόχρονη οικοδόμηση κτιρίων.

Αυτό που είναι ιδιαίτερα εξοργιστικό για τους κατοίκους των Φίτζι είναι το γεγονός ότι δεν ευθύνονται σε τίποτα από όσα συμβαίνουν αναφορικά με την κλιματική αλλαγή στον τόπο τους. Το 2014, οι εκπομπές άνθρακα των Φίτζι αποτελούσαν λιγότερο από το 0,004% του παγκόσμιου συνόλου. Όμως οι συνέπειες της κλιματική αλλαγής δεν γνωρίζουν σύνορα.

Για ορισμένες από τις μετεγκαταστάσεις, τα Φίτζι έλαβαν οικονομική βοήθεια από οργανισμούς, μεταξύ των οποίων η ΕΕ και η γερμανική υπηρεσία ανάπτυξης, GIZ. Αλλά στο εσωτερικό της χώρας, η αλλαγή του κλίματος πρέπει να αποτελέσει κεντρική αρχή της χάραξης πολιτικής. Τα Φίτζι είναι μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο όπου η πολιτική για την αλλαγή του κλίματος εμπίπτει στο υπουργείο οικονομίας.

Τον περασμένο Οκτώβριο, τα Φίτζι έγιναν η πρώτη αναδυόμενη αγορά με έκδοση πράσινων ομολόγων. Τα 50 εκατομμύρια δολάρια που θα αντληθούν θα χρησιμοποιηθούν για έργα μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής.