Νέα έρευνα που δόθηκε στη δημοσιότητα αναδεικνύει την υπερθέρμανση ως βασικό αίτιο των καταστροφικών πυρκαγιών και των καυσώνων που έπληξαν την Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι.
Οι επιστήμονες αναφέρουν πως, χωρίς αυτό τον παράγοντα, δεν θα βλέπαμε φαινόμενα τέτοιας συχνότητας και έντασης κάθε καλοκαίρι. Πρόκειται για ένα δυνατό καμπανάκι για τη διεθνή κοινότητα, εν μέσω μάλιστα της διεξαγωγής της COP26 στη Γλασκόβη.

Ads

Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα πως το καλοκαίρι του 2021 ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη, με τη μέση θερμοκρασία να φθάνει περίπου 1 βαθμό Κελσίου πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Η αυξημένη ζέστη, προκάλεσε πυρκαγιές και αρκετούς πρόωρους θανάτους.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών, η κλιματική κρίση έχει οδηγήσει στο σημείο όπου θερμοκρασίες που τα τελευταία 150 χρόνια θεωρούνταν φαινόμενα που συνέβαιναν φυσικά μία φορά κάθε 10.000 χρόνια, να σημειώνονται μέσα σε ένα καλοκαίρι (2021). Το γεγονός αυτό οφείλεται εν μέρει στη ραγδαία αύξηση των εκπομπών καυσαερίων τα τελευταία τριάντα χρόνια, η οποία έχει αυξήσει δραματικά αυτή τη συχνότητα σε μία φορά κάθε τρία χρόνια.

Έτσι, οι επιστήμονες επισημαίνουν πως εάν οι χώρες δεν πετύχουν δραστικές μειώσεις στις εκπομπές άνθρακα έως το 2030 και δεν τις μηδενίσουν έως το 2050, ο καύσωνας ρεκόρ του 2021 θα «χτυπά» κάθε χρόνο μέχρι το τέλος του αιώνα.

Ads

 «Τέτοιου είδους αποτελέσματα δεν είναι πλέον έκπληξη. Η κλιματική αλλαγή κάνει ήδη τις ακραίες καιρικές συνθήκες μας πιο έντονες» λέει ο Νίκος Χρηστίδης, μέλος της βρετανικής μετεωρολογικής υπηρεσία Met Office, ο οποίος ηγήθηκε της ανάλυσης, στον Guardian.

Για να υπολογιστεί πόσο συχνά αναμένεται να επαναληφθούν τα ρεκόρ του 2021, στο σημερινό κλίμα, το οποίο δέχεται έντονα ανθρώπινες παρεμβάσεις, συγκριτικά με ένα κλίμα χωρίς ανθρώπινη επίδραση, οι επιστήμονες χρησιμοποιήσαν 14 κλιματικά μοντέλα. Η έρευνα αφορούσε την περίοδο από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο και κάλυψε όλη την Ευρώπη, μέχρι το Εκατερίνμπουργκ στη Ρωσία.

Επίσης, αντίστοιχη φετινή έρευνα έδειξε τη στενή σύνδεση της πλανητικής υπερθέρμανσης με τα ολοένα συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα. Συγκεκριμένα, το ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας που καταγράφηκε τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο του 2020 στη Σιβηρία κατέστη 600 φορές πιθανότερο από τις υφιστάμενες συνθήκες.

Η ίδια επιστημονική προσέγγιση έχει δείξει σαφείς δεσμούς μεταξύ της παγκόσμιας θέρμανσης και άλλων σοβαρών καιρικών συνθηκών. Το ρεκόρ καύσωνα στην Σιβηρία τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2020 έγινε τουλάχιστον 600 φορές πιο πιθανό, ενώ οι μεγάλες πλημμύρες στη Γερμανία, που άφησαν πίσω τους νεκρούς, αλλά και αυτές στο Βέλγιο τον Ιούλιο, έγιναν έως και εννέα φορές πιο πιθανές.

Ανάλογη κατάσταση και στις ΗΠΑ

Στην αμερικανική Δύση, η επιφάνεια που καταστρεφόταν από τις πυρκαγιές μεταξύ του 2001 και του 2018 ανερχόταν κατά μέσον όρο σε 13.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα ετησίως, δηλαδή ήταν η διπλάσια από αυτήν που είχε καταστραφεί την περίοδο 1984-2000.

«Συνέβη πολύ γρηγορότερα από αυτό που είχαμε προβλέψει», δήλωσε στους Los Angeles Times η Ρονγκ Φου, κλιματολόγος στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας UCLA, η οποία διηύθυνε την έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στην επιθεώρηση της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ.

Για να κατανοήσουν τι συνέβαλε στην θεαματική αυτή επιδείνωση που σημειώθηκε σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, η ομάδα των Αμερικανών ερευνητών υπό την καθοδήγηση της Φου ανέλυσε διάφορους παράγοντες που επιδρούν στο «έλλειμμα πίεσης ατμών» (VPD στα αγγλικά), το οποίο αντανακλά την ξηρότητα του αέρα.

Το VPD αντιπροσωπεύει την διαφορά ανάμεσα στην ποσότητα του νερού που υπάρχει πραγματικά στην ατμόσφαιρα και τη μέγιστη ποσότητα που θα μπορούσε να περιέχεται στην ατμόσφαιρα. Όσο υψηλότερο είναι αυτό το έλλειμμα, τόσο περισσότερο ο αέρας του περιβάλλοντος απορροφά νερό από το έδαφος και τα φυτά, δημιουργώντας συνθήκες που ευνοούν όλο και περισσότερο τις πυρκαγιές.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η αύξηση των δασικών πυρκαγιών στο δυτικό τμήμα των ΗΠΑ συνδέεται στενά με αυτό το έλλειμμα κατά τη διάρκεια της περιόδου που κάνει ζέστη. Μεταξύ του Μαΐου και του Σεπτεμβρίου, ο αριθμός των ημερών που είχαν υψηλό VPD αυξήθηκε κατά 94% την περίοδο 2001-2018 σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο, αποκαλύπτει η έρευνα.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Φου και των συναδέλφων της, οι φυσικές ατμοσφαιρικές διακυμάνσεις έπαιξαν ρόλο μόνον κατά μέσον όρο 32% σε αυτήν την επιδείνωση του VPD. Το υπόλοιπο 68% αυτής της αύξησης του ελλείμματος του νερού της ατμόσφαιρας τα τελευταία 20 χρόνια οφείλεται στην υπερθέρμανση του πλανήτη, η οποία προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

«Πριν από το 2000, μπορούμε να εξηγήσουμε τον καιρό που ευνοεί τις πυρκαγιές χρησιμοποιώντας μόνον κλασικά μετεωρολογικά μοντέλα», αλλά πλέον δεν συμβαίνει αυτό, υπογράμμισε η Ρονγκ Φου στις δηλώσεις που έκανε στην εφημερίδα LA Times.

Σύμφωνα με κάποια μοντέλα, προστίθεται στην μελέτη, η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη, δηλαδή αυτή που οφείλεται στον άνθρωπο, μπορεί να εξηγήσει έως και το 88% των ανωμαλιών που διαπιστώνονται στο VPD.

Τον Αύγουστο του 2020, όταν η Καλιφόρνια αντιμετώπισε την μεγαλύτερη πυρκαγιά που είχε καταγραφεί ποτέ στην περιοχή αυτή –την August Complex Fire– που κατέκαψε μόνη της σχεδόν 4.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη ευθυνόταν για σχεδόν το ήμισυ του «ασυνήθιστα υψηλού» ελλείμματος υγρασίας, συμπεραίνει η έρευνα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς για το κλίμα, εξαιτίας των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου από τον άνθρωπο, κυρίως από την κατανάλωση ενέργειας που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα, η θερμοκρασία στον πλανήτη έχει ήδη αυξηθεί κατά περίπου 1,1 βαθμό Κελσίου από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης της θερμοκρασίας σημειώθηκε τα τελευταία 50 χρόνια.