Στη Σομαλή ακτιβίστρια, εκπαιδευτικό και υπέρμαχο των δικαιωμάτων της γυναίκας Hawa Aden Mohamed απονεμήθηκε φέτος το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν. Η τελετή πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Δευτέρας, ωστόσο η ίδια η Hawa δεν ήταν σε θέση να παραστεί αυτοπροσώπως, για λόγους υγείας.
 

Ads

Η 63χρονη πρώην πρόσφυγας, που είναι ευρέως γνωστή ως «Μαμά» Hawa, τιμήθηκε για τις εξαιρετικές υπηρεσίες της –υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες– σε πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους, κυρίως σε γυναίκες και κορίτσια, αλλά και σε αγόρια.
 
Πρωτίστως, αναγνωρίστηκε το έργο της, ως ιδρύτρια και διευθύντρια  του Κέντρου για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη του Γκαλκάιο (GECPD) στην Πουντλάνδη της Σομαλίας, για την ενδυνάμωση χιλιάδων εκτοπισμένων Σομαλών γυναικών και κοριτσιών, πολλές από τις οποίες είναι θύματα βιασμού.
 
Το κέντρο παρέχει δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση σε ειδικές δεξιότητες, έτσι ώστε οι μαθητές να αποκτήσουν οικονομική ανεξαρτησία, να διαμορφώσουν το δικό τους μέλλον και να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο στην κοινωνία της Σομαλίας. Πίσω από όλες τις δράσεις της  «Μαμάς» Hawa βρίσκεται η αντίληψη ότι η εκπαίδευση είναι υψίστης σημασίας, ειδικά όταν πρόκειται για κορίτσια.
 
Το βραβείο παρέλαβε η αδελφή της Μαμάς Hawa, Shukri Aden Mohamed. Σε ένα ειδικό βιντεοσκοπημένο μήνυμα, η Μαμά Hawa ανέφερε ότι το βραβείο ήρθε ως έκπληξη. Δήλωσε ότι ήταν ευγνώμων, καθώς «για ένα μικρό πράγμα που κάνει κάποιος, άλλοι τον βλέπουν και τον αναγνωρίζουν. Αυτή η αναγνώριση είναι πολύ καλή».

 
Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Αντόνιο Γκουτέρες, ανέφερε ότι είχε συναντήσει τη Μαμά Hawa κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Γκαλκάιο δύο χρόνια νωρίτερα και είχε καταλάβει πόσο σημαντικό ήταν το έργο της. «Πράγματι, είναι μια γυναίκα που προέρχεται από τις οργανώσεις βάσης. Φτάνει σε όλους τους τομείς, σε όλες τις φυλές της κοινότητας. Είναι ο λόγος για τον οποίο μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον της Σομαλίας».
 
Η Μαμά Hawa
 
Γεννήθηκε στην πόλη Μπαϊντόα της κεντρικής  Σομαλίας το 1949 και ο πατέρας της της επέτρεψε να πάει στο σχολείο  – μια απόφαση που άλλαξε τη ζωή της και, εν τέλει, τις ζωές χιλιάδων Σομαλών κοριτσιών. Απέκτησε δύο πανεπιστημιακά πτυχία. «Χωρίς παιδεία δεν πολύ-υπάρχεις. Υπάρχεις σωματικά, αλλά όχι πνευματικά και συναισθηματικά» δήλωσε πρόσφατα στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στο Γκαλκάιο η νικήτρια του Βραβείου Προσφύγων Νάνσεν.
 
Αφού έζησε ως πρόσφυγας στην Κένυα και τον Καναδά, η Μαμά Hawa επέστρεψε στη Σομαλία το 1995 και τελικά, ύστερα από μια ακόμη περίοδο εξορίας, ανακάλυψε το κάλεσμά της, ως συν-ιδρύτρια του Κέντρου για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη του Γκαλκάιο (GECPD).
 
Το κέντρο προσφέρει δωρεάν εκπαίδευση σε κορίτσια, καθώς και μαθήματα βασικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε γυναίκες, μαθήματα ραπτικής, επαγγελματικής κατάρτισης σε αγόρια, τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης σε εκτοπισμένους. Από τότε που άνοιξε το 1999, ο αριθμός των κοριτσιών που λαμβάνουν εκπαίδευση στην περιοχή Μουντούγ έχει αυξηθεί από 7% σε 40%, το υψηλότερο ποσοστό στη χώρα.
 
Το κέντρο του Γκαλκάιο ενθαρρύνει τις γυναίκες και τα κορίτσια να βλέπουν τον εαυτό τους ως πλήρη μέλη της κοινωνίας που απολαμβάνουν τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Αντιμετωπίζει ανοιχτά τα περίπλοκα ζητήματα του ακρωτηριασμού των γυναικείων εξωτερικών οργάνων, της εφηβείας, του πρόωρου γάμου, του βιασμού και του HIV / AIDS. Τα τελευταία χρόνια, το GECPD έχει αρχίσει να εργάζεται πολύ και με αγόρια. Προσφέρει μαθήματα ξυλουργικής και συγκόλλησης, καθώς κι ένα χώρο αναψυχής, για να κρατήσει τα νεαρά αγόρια μακριά από τους δρόμους.
 
Το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν
 
Εγκαινιάστηκε το 1954, όταν το κέρδισε η Eleanor Roosevelt, και απονέμεται κάθε χρόνο σε ένα ή περισσότερα άτομα  ή σε κάποια οργάνωση για το εξαιρετικό έργο τους για τους βίαια εκτοπισμένους. Το βραβείο πήρε το όνομά του από τον Fridjof Nansen, διπλωμάτη, επιστήμονα, πολικό εξερευνητή και ανθρωπιστή, ο οποίος υπηρέτησε ως ο πρώτος Ύπατος Αρμοστής για τους Πρόσφυγες της Κοινωνίας των Εθνών και το 1922 κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης.
 
Το βραβείο αποτελείται από ένα αναμνηστικό μετάλλιο και ένα χρηματικό έπαθλο 100.000 δολαρίων, τα οποία προσφέρουν οι κυβερνήσεις της Νορβηγίας και της Ελβετίας για να υποστηρίξουν ένα έργο που έχει επιλέξει ο νικητής του βραβείου, προς όφελος των βίαια εκτοπισμένων.
 
Περισσότερες από δύο δεκαετίες συγκρούσεων έχουν διαρρήξει τον κοινωνικό ιστό της Σομαλίας, αναγκάζοντας περισσότερους από 2 εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να αναζητήσουν καταφύγιο σε άλλες περιοχές της χώρας ή εκτός των συνόρων.