Η επέτειος των 500 ετών από την ημέρα που ο Μαρτίνος Λούθηρος, θεμελιωτής των δογμάτων και πρακτικών του Προτεσταντισμού έκανε γνωστές τις 95 θέσεις του, στις 31η Οκτωβρίου του 1517, φωτίζει, εκτός των άλλων, και μία άγνωστη πτυχή της δράσης του μοναχού που έμελε να γίνει ο ηγέτης της εκκλησιαστικής μεταρρύθμισης του 16ου αιώνα στη Γερμανία: Το πόσο επιδέξια χρησιμοποίησε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της εποχής του.

Ads

Μπορεί λίγο ως πολύ να γνωρίζουμε τα βασικά -πώς ο Μαρτίνος Λούθηρος κάρφωσε τις 95 θέσεις του σε μια πόρτα εκκλησίας στο Wittenberg, της Γερμανίας, το 1517, καταδικάζοντας τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία για το εμπόριο που είχε στήσει με τα συγχωροχάρτια- αλλά το πιθανότερο είναι ότι αγνοούμε τις στρατηγικές επιλογές του στα ΜΜΕ της εποχής του, που δεν ήταν άλλα, παρά τα βιβλία, οι πίνακες ζωγραφικής, τα χαρακτικά και η μουσική.

image

Ο μοναχός που ορμώμενος από μία πόλη στη μεθόριο της Γερμανίας τα έβαλε πριν από 500 χρόνια με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τον Πάπα -τους πιο ισχυρούς της Ευρώπης τον καιρό εκείνο- και κέρδισε, διαιρώντας την εκκλησία, εφάρμοσε «μία από τις πιο επιτυχημένες εκστρατείες στην ιστορία των μέσων ενημέρωσης», αλλάζοντας τη δυτική κοινωνία και τον πολιτισμό, λέει ο John T. McQuillen, βοηθός επιμελητής έντυπων βιβλίων στο Morgan Library & Museum της Νέας Υόρκης, σύμφωνα με τους New York Times.

Ads

Η επέτειος της δράσης του Λούθηρου που σηματοδοτεί και την αρχή της Μεταρρύθμισης, εορτάζεται σε τρία αμερικανικά ιδρύματα, σε Μανχάταν, Ατλάντα και Μινεάπολη.

Μεταξύ των αντικειμένων τα οποία παρουσιάζονται στις εκθέσεις είναι περισσότερα από 3.700 σπάνια βιβλία, φυλλάδια, χειρόγραφα και έγγραφα.

image

Επίσης, άμφια, εικονογραφημένα χειρόγραφα, σατιρικές ξυλογραφίες, ένα από τα έξι τυπωμένα αντίγραφα των 95 θέσεων, ο άμβωνας από τον οποίον έκανε το τελευταίο του κήρυγμα, προσωπικά αντικείμενα, όπως το κουτάλι που έπαιρνε μαζί του στα ταξίδια, αλλά και ευρήματα που έφεραν στο φως πρόσφατες αρχαιολογικές ανασκαφές στη Γερμανία, όπως είδη οικιακής χρήσης και παιχνίδια από την παιδική του ηλικία.

Στόχος είναι «Να δείξουμε ότι ο Λούθηρος χρησιμοποίησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα νέα μέσα που είχε στη διάθεσή του» για να διαδώσει τη διδασκαλία του, λέει ο Tomoko Emmerling, διευθυντής του προγράμματος για την οργάνωση των εκδηλώσεων.

image

Τα φυλλάδια του Λούθηρου διανέμονταν στις αγορές και μεταφέρονταν από πόλη σε πόλη -συνολικά σε 15 πόλεις- μέσα σε καλάθια.

Επίσης, διαβάζονταν δυνατά στο κοινό για όσους δεν γνώριζαν ανάγνωση, εξηγεί ο Emmerling. «Θα λέγαμε ότι εάν ο Μαρτίνος Λούθηρος ζούσε σήμερα, θα χρησιμοποιούσε το Twitter», προσθέτει.

«Οι ιδέες της Μεταρρύθμισης πέρασαν εξαιτίας των λέξεων που χρησιμοποίησε ο Λούθηρος, αλλά και εξαιτίας των εικόνων που συνόδευαν τις λέξεις αυτές» συμπληρώνει ο δρ McQuillen.

Μπορείτε να διαβάσετε σχετικά:

Η τυπογραφία και ο συνδυασμός κειμένου και απεικόνισης μέσω της τέχνης «Ήταν μια επανάσταση στον τρόπο χρήσης των μέσων ενημέρωσης», ενώ όπως υπογραμμίζουν, οι 95 θέσεις περιβάλλονταν από ρομαντισμό και μύθο.

Δεν ήταν κάτι επαναστατικό, μάλλον σύνηθες για το πανεπιστήμιο, εξηγεί ο McQuillen. Το κείμενο γράφτηκε στα λατινικά για τους φοιτητές θεολογίας, όχι για τον μέσο άνθρωπο.

image

Μεγάλο μέρος της επιτυχίας του Λουθήρου αποδίδεται στην ταχύτητα καταγραφής των θέσεων του, στην τεράστια αντοχή του, στη σημασία που έδινε στη λεπτομέρεια, στο γεγονός ότι έκανε συνεχείς ελέγχους στα κείμενα μαζί με τους τυπογράφους, εξηγεί ο Α. Pettegree, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο St Andrews στη Σκωτία.

Και προσθέτει: «Ο Λούθηρος κατανοούσε τι σημαίνει να ξεκινάς μία διαδικασία από το μηδέν και αυτό του έδωσε ένα τεράστιο πλεονέκτημα σε σχέση με τους αντιπάλους του».