Στην πόλη Višegrad της Βοσνίας, ανυποψίαστοι επισκέπτες μπορούν να κανονίσουν τη διαμονή τους στο ξενοδοχείο  Vilina Vlas και να απολαύσουν τις διακοπές τους, κάνοντας σπα σε φυσικές πηγές και βόλτες στο δάσος. Αυτό που δεν γνωρίζουν είναι πως το ξενοδοχείο, λιγότερο από 25 χρόνια πριν, χρησιμοποιείτο για φόνους, βασανισμούς και βιασμούς από την παραστρατιωτική ομάδα σερβικής καταγωγής με το όνομα «Λευκοί Αετοί».

«Οι επισκέπτες δεν γνωρίζουν ότι κοιμούνται σε κρεβάτια όπου βιάστηκαν γυναίκες και ότι κολυμπούν σε μια πισίνα στην οποία εκτελέστηκαν πολίτες», αναφέρει στο Guardian η  Bakira Hasečić, ντόπια κάτοικος της πόλης, η οποία ίδρυσε και διευθύνει σήμερα το Σύλλογο Γυναικών Θυμάτων Πολέμου.
 
Το 1992, στο Vilina Vlas επιβλήθηκε επίταξη από το Milan Lukić, σαδιστή ηγέτη της παραστρατιωτικής ομάδας των «Λευκών Αετών», η οποία σε λίγους μήνες αφάνισε σχεδόν το μουσουλμανικό πληθυσμό της πόλης.
 
Ο Lukić, για χρόνια μετά, υπήρξε καταζητούμενος στη Λατινική Αμερική, μέχρι που συνελήφθη και καταδικάστηκε σε ισόβια από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα πολέμου όπως φόνο, βασανισμό και άλλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, στο δικαστήριο που διεξήχθη σχετικά με όσα συνέβησαν στη Γιουγκοσλαβία. 

Μετά το τέλος του πολέμου, το ξενοδοχείο επέστρεψε στα χέρια επιχειρηματιών και στην κανονική του λειτουργία, χωρίς καν να αλλαχθούν τα έπιπλα πάνω στα οποία είχαν γίνει βασανιστήρια, συνεχίζοντας έτσι το ψυχολογικό μαρτύριο όσων είχαν επιζήσει από αυτά.

Το Višegrad είναι πλέον μια πόλη στην οποία ο πλειοψηφικός πληθυσμός αποτελείται από Σέρβους και όχι από μουσουλμανικά φύλα, καθώς αυτά δολοφονήθηκαν φριχτά κατά τη διάρκεια του πολέμου. Οι σύγχρονοι κάτοικοι, όχι απλά προσπαθούν να ξεχάσουν τη συνθήκη κάτω από την οποία άλλαξε η σύνθεση του πληθυσμού της πόλης, αλλά σβήνουν κάθε στοιχείο που θα πιστοποιούσε ότι όλα τα παραπάνω είχαν όντως συμβεί. Μεταξύ αυτών είναι και η δημοτική αρχή, η οποία μάλιστα στο παρελθόν έχει καταστρέψει στοιχεία, όπως ένα κτίριο στο οποίο δολοφονήθηκαν μουσουλμάνοι πολίτες.

Στο μουσουλμανικό νεκροταφείο της πόλης, αποτελούμενο κατά πλειοψηφία από τάφους από το 1992, οι αρχές διέταξαν το σβήσιμο της λέξης «γενοκτονία» από ένα μνημείο στη μνήμη των πεσόντων. Οι επιζώντες απάντησαν ζωγραφίζοντάς το στη νέα μαρμάρινη στήλη που είχε τοποθετηθεί ώστε να ξεχωρίζει. Αναφορικά δε στο αίτημα τους να καταστραφεί το κτίσμα του Vilina Vlas και να ανεγερθεί μνημείο στο χώρο, η απάντηση από τις αρχές ήταν η επέκτασή του για εμπορική εκμετάλλευση και άλλες εργασίες ανακαίνισης.

Μια από τις ηγετικές μορφές στην καμπάνια για τη μνήμη των συμβάντων στην περιοχή αποτελεί η Hasečić, η οποία επέζησε τόσο της σεξουαλικής βίας που υπέστη, όσο και της απόπειρας εθνοκάθαρσης εκείνων των ημερών στο ξενοδοχείο.

Η Hasečić ζούσε μόλις λίγα μίλια μακρυά και θυμάται το ξενοδοχείο να «καταπίνει» φίλους και γείτονές της. Σύμφωνα με μαρτυρίες επιζώντων που γλίτωσαν χάρη στους Σέρβους φίλους τους που επενέβησαν, περίπου 200 γυναίκες υπήρξαν θύματα της βαρβαρότητας μόνο μέσα στο συγκεκριμένο ξενοδοχείο.

Όταν η Hasečić γλίτωσε και η ίδια και μεταφέρθηκε σε ασφαλές μέρος, ξεκίνησε να μαζεύει αποδεικτικά στοιχεία για το τι συνέβαινε πραγματικά στην πόλη, τα οποία μάλιστα θα χρησιμοποιούνταν μελλοντικά στη δίκη της Χάγης.

Πολλά από τα θύματα που επέζησαν ήταν τόσο τραυματισμένα από όσα είχαν ζήσει στο ξενοδοχείο, που εν τέλει αρνήθηκαν να καταθέσουν αναφορικά με τη σεξουαλικής φύσης βία που είχαν υποστεί. Ο Lukić μάλιστα δεν καταδικάστηκε ποτέ για τους βιασμούς που είχαν γίνει τότε.

Η πραγματικότητα σήμερα στο Višegrad διαφέρει πολύ από αυτή του γειτονικού Σαράγεβο, όπου παντού υπάρχουν μνημεία και μουσεία αφιερωμένα στον πρόσφατο πόλεμο που σημάδεψε τη Γιουγκοσλαβία. Όσο κι αν αγνοεί όμως η πόλη την ανάγκη για ιστορική μνήμη, οι άδειοι δρόμοι της υπενθυμίζουν στους πάντες το πρόσφατο παρελθόν. Το 1991, στο Višegrad ζούσαν 23.000 άνθρωποι, ενώ σήμερα εντοπίζονται λιγότερο από τους μισούς, κι ενώ τότε τα δύο τρίτα αυτών ήταν μουσουλμάνοι, σήμερα ο μουσουλμανικός πληθυσμός δεν ξεπερνά το 10% των κατοίκων.

Οι γνώμες των ανθρώπων που επέζησαν τη φρίκης βέβαια διίστανται. Από τη μια πλευρά υπάρχουν αυτοί που επιθυμούν την καταστροφή του ξενοδοχείου Vilina Vlas, κι από τη άλλη, ένα μέρος επιθυμεί τη διατήρησή του ως έχει και την ανέγερση ενός μνημείου πλησίον. Γι’ αυτούς η διατήρηση του κτιρίου θα μπορούσε να εμποδίσει αντίστοιχα εγκλήματα στο μέλλον και την επανάληψη της φρίκης που έζησαν.