Το tvxs βρέθηκε στη συνάντηση εκπροσώπων των δύο εφημερίδων που έχουν συνδέσει άρρηκτα την πορεία τους με την Αριστερά στην Ευρώπη. Δημοσιογράφοι αλλά και διευθυντικά στελέχη της γαλλικής Liberation και της γερμανικής taz. (die tageszeitung) συζήτησαν κατά τη διάρκεια του διεθνούς συνεδρίου taz.lab 2014 που φιλοξενήθηκε το Σάββατο, 12 Απριλίου στο Σπίτι των Πολιτισμών του Κόσμου στο Βερολίνο. Οι δύο εφημερίδες έχουν επιλέξει εντελώς διαφορετικό τρόπο λειτουργίας και χρηματοδότησης και σε μία εποχή που ο Τύπος διέρχεται βαθιά κρίση, όπως ήταν αναμενόμενο, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το μέλλον των έντυπων μέσων, την ανεξαρτησία αυτών, αλλά και γύρω από το αν οι εφημερίδες αποτελούν εμπορεύσιμες μάρκες.

Ads

 
Libe: Είμαστε μία εφημερίδα

“Υπάρχουν πολλά καλά εστιατόρια στο Παρίσι, εφημερίδες όμως σαν τη Liberation…”, με αυτό το σχόλιο του Ουμπέρτο Έκο για το ενδεχόμενο αναδιαμόρφωσης της ταυτότητας της γαλλικής εφημερίδας που περνά τις πιο δύσκολες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της, επέλεξε να θέσει τέλος στη συζήτηση ο ανταποκριτής της taz. στο Παρίσι, Rudolf Balmer. Οι Γερμανοί συνάδελφοι εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους προς αυτούς της Libe, η οποία μέχρι το τέλος του μήνα αναμένει είτε την εισροή τουλάχιστον 4 εκατομμυρίων ευρώ στα ταμεία της από τον Μπρινό Λεντού και άλλους Γάλλους επιχειρηματίες είτε την απόφαση του δικαστηρίου για την πτώχευσή της. Κι ενώ το κλίμα αβεβαιότητας κυριαρχεί στα γραφεία των 250 εργαζομένων της Libe στο κέντρο του Παρισιού, ο αρχισυντάκτης της διαδικτυακής έκδοσης της εφημερίδας, Florent Latrive και ο δημοσιογράφος Lilian Alemagna παρουσίασαν τις δυσκολίες, αλλά υπεραμύνθηκαν και της ταυτότητας της εφημερίδας.

image
 
Δεν έχουν περάσει παρά δύο μήνες από το ιστορικό πρωτοσέλιδο της Libe με τίτλο “Είμαστε μία εφημερίδα”, με το οποίο οι δημοσιογράφοι διατράνωσαν την αντίθεσή τους στα σχέδια των ιδιοκτητών για κατασκευή τηλεοπτικού πλατό, ραδιοφωνικού στούντιο, ψηφιακής αίθουσας σύνταξης, αλλά και εστιατορίου, μπαρ κ.α. “Δεν ανέφεραν πουθενά τις λέξεις δημοσιογραφία και δημοσιογράφοι στα σχέδιά τους”, υπογράμμισε στο πάνελ ο Lilian Alemagna, ενώ ο Florent Latrive υποστήριξε πως η κρίση της εφημερίδας είναι διπλή, αφενός οικονομική αναφορικά με την άντληση των απαιτούμενων κεφαλαίων και αφετέρου δομική ως προς το σχήμα και τις προθέσεις των εκδοτών της. Επιπλέον, η Liberation καταγράφει σημαντική μείωση στις πωλήσεις της, αφού μέσα σε διάστημα μικρότερο των δέκα ετών η κυκλοφορία της υποδιπλασιάστηκε από τις 200.000 φύλλα στις 100.000.
 
Η Libe αποτελεί κομμάτι της ευρύτερης κρίσης που πλήττει τον γαλλικό τύπο, ο οποίος σημειωτέον επιδοτείται και μάλιστα με σημαντικά ποσά- έως και 40 λεπτά ανά φύλλο- από την ίδια την κυβέρνηση. Το επιχειρηματικό σχήμα που ηγείται, όμως, της εφημερίδας δε δείχνει διατεθειμένο να συνεχίσει εμπράκτως τη στήριξη σε όσα παραδοσιακά πρεσβεύει το συγκεκριμένο Μέσο. Ο Tomas Hartmann αποτελεί έναν από τους παλαιότερους συντάκτες της taz. και μιλώντας για την ταυτότητα της Liberation, αφού θυμήθηκε τα νεανικά του χρόνια στο Παρίσι, τόνισε: “Η Liberation που γεννήθηκε μέσα από το κίνημα του ’68 επέλεξε να απευθυνθεί στις κοινωνικές ελίτ για χρηματοδότηση και κατάφερε από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 κι έπειτα, αλλά κατόρθωσε να συνεχίσει να εκφράζει μία εναλλακτική, σκεπτόμενη φωνή”.

Ads

Το μοντέλο του συνεταιρισμού της taz.

Η taz. από την άλλη μέρια πρεσβεύει ένα πρωτοποριακό μοντέλο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, αφού αντλεί πόρους από “13.542 υποστηρικτές που συναποτελούν ένα μεγάλο συνεταιρισμό που επενδύει στην πολυφωνία του Τύπου”, όπως γράφει καθημερινά η εφημερίδα στη βάση του πρωτοσέλιδού της. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, σύμφωνα με τους αριθμούς που παρουσίασε ο διευθυντής της εφημερίδας, Karl- Heinz Ruch: “Το ίδιον κεφάλαιο της taz. ανήλθε το 2013 σε 7,2 εκατομμύρια ευρώ ή αντίστοιχα σε 45,3% του ισολογισμού μας. Ο συνεταιρισμός διαθέτει επίσης 12,8 εκατομμύρια ευρώ”.

image
 
Είναι γεγονός πως το εμπορικό μοντέλο της taz. είναι πρωτοποριακό και άκρως αποτελεσματικό. Σε αντίθεση με τη Liberation που οι δημοσιογράφοι της απορρίπτουν κάθε ιδέα επέκτασης της μάρκας και σε άλλες εμπορικές δραστηριότητες, η taz. διαθέτει το δικό της καφέ στο Βερολίνο και πουλάει μία σειρά από προϊόντα που φέρουν το λογότυπο και την επωνυμία της, μέχρι και καφέ δίκαιου εμπορίου (fairtrade) σε συνεργασία με οργάνωση που προασπίζει τα δικαιώματα των παραγωγών.
 
Οι αριθμοί επιτρέπουν στον κ. Ruch και στην αρχισυντάκτρια της taz., Ines Pohl να είναι αισιόδοξοι για το μέλλον της εφημερίδας, δηλώνοντας πως αυτό δεν είναι απαραίτητα συνδεδεμένο με το χαρτί και υπογραμμίζοντας πως “προετοιμαζόμαστε για τη μετάβασή μας στην ψηφιακή εποχή, αφού ήδη έχουμε δώσει την απάντησή μας στην κρίση των ΜΜΕ και έχουμε άνεση κινήσεων”. Αυτή η άνεση ωθεί την taz. σε κατασκευή- μέχρι το 2017- νέων εγκαταστάσεων μακριά από την οδό Rudi Dutschke στην καρδιά του Βερολίνου στη Friedrichstrasse.
 
Την ίδια ώρα ο Florent Latrive και ο Lilian Alemagna της Liberation δήλωναν έτοιμοι να ξανασκεφτούν τον τρόπο διαχείρισης της εφημερίδας, αν και οι συντάκτες είναι διστακτικοί να ακολουθήσουν ένα μοντέλο αντίστοιχο με αυτό της taz. “Πρέπει να ενισχύσουμε την ψηφιακή μας στρατηγική με συνδρομές και με άλλους τρόπους, αλλά αυτή τη στιγμή όλοι λίγο πολύ στον Τύπο αναζητούμε τη συνταγή της επιτυχίας στο Διαδίκτυο”, υποστηρίζει ο Latrive. Παράλληλα, υπενθύμισε πως “πρέπει πρώτα να σκεφτούμε τους αναγνώστες μας και το λέω για να το ακούσουμε κι εμείς οι ίδιοι πριν απ’ όλους, επενδύουμε πολύ χρόνο και κόπο για τους διαφημιστές και το οικονομικό κομμάτι και αφήνουμε τους αναγνώστες σε δεύτερη μοίρα. Είναι σαφές πως δεν είναι σωστό”. Ο 29χρονος συντάκης Lilian Alemagna συμπλήρωσε από τη μέρια του πως “εμείς δε θα είχαμε αντίρρηση στην εκμετάλλευση του ονόματος της Libe και με άλλους τρόπους, αρκεί η ποιοτική δημοσιογραφία να έμπαινε πάνω απ’ όλα. Για εμάς οι αξίες, η ταυτότητά μας και η ιστορία μας είναι αδιαπραγμάτευτα”.
 
Η κρίση της Αριστεράς και δική μας κρίση

Κι αν ως προς το μοντέλο διαχείρησης και χρηματοδότησης taz. και Liberation επέλεξαν διαφορετικούς δρόμους, οι ανησυχίες για την ιδεολογική κατεύθυνση, το περιεχόμενο και τη δημιουργία νέων αναγνωστών είναι μάλλον κοινές. “Η συζήτηση είναι πάνω απ’ όλα πολιτική”, υποστήριξε στην τελευταία του παρατήρηση ο Rudolf Balmer, ο οποίος ως ανταποκριτής στο Παρίσι εξακολουθεί να έχει ως πρώτη καθημερινή του συνήθεια την ανάγνωση της Liberation. “Η κρίση της Αριστεράς, των αξιών και των ιδεών της στη Γαλλία και στην Ευρώπη είναι και δική μας κρίση”, συμπλήρωσε ο Florent Latrive.

Σύνδεμοι
 
Η ιστοσελίδα της taz. https://taz.de/
 
Η ιστοσελίδα του συνεδρίου taz.lab 2014 https://www.taz.de/!p4805/#
 
Η ιστοσελίδα της Liberation https://www.liberation.fr/