Γιατί μια εκπομπή για την ιστορία; «Η ιστορία είναι ο χώρος και ο χρόνος μας. Είναι η μοναδική μας πιθανότητα να κατανοήσουμε το παρόν πηγαίνοντας στο παρελθόν για να μπορέσουμε να αλλάξουμε το μέλλον» εξηγεί η Μαριλένα Κατσίμη με αφορμή τη νέα εκπομπή της ΕΡΤ που κάνει πρεμιέρα σήμερα λίγο μετά τα μεσάνυχτα. 

Ακούγεται περίεργο που η ΕΡΤ έως σήμερα δεν είχε ιστορική εκπομπή, αλλά είναι αλήθεια. Η δημοσιογράφος μετά τη 13χρονη παρουσία της στην πρωινή ζώνη αναλαμβάνει λοιπόν, τους «Ιστορικούς Περιπάτους» έχοντας και τη βοήθεια του πολύτιμου αρχείου της κρατικής τηλεόρασης. Υπόσχεται «έντιμη» προσέγγιση αντί για «αντικειμενική» με απόψεις από όλες τις πλευρές αν και παραδέχεται ότι μια εκπομπή με θέμα την ιστορία μπορεί να εξάψει τα πάθη. 

Οι «Ιστορικοί Περίπατοι» είναι μια εκπομπή – ντοκιμαντέρ που έχει στόχο να αναδείξει πλευρές της ελληνικής ιστορίας άγνωστες στο πλατύ κοινό με κατανοητό τρόπο. Οι ερωτήσεις είναι απλές, όπως αυτές που θα ήθελε να κάνει ο μέσος τηλεθεατής, αλλά και οι απαντήσεις ουσιαστικές, χωρίς σοβαροφάνεια ακόμη και με χιούμορ.

Γιατί μια εκπομπή για την ιστορία;

Η ιστορία είναι ο χώρος και ο χρόνος μας. Είναι η μοναδική μας πιθανότητα να κατανοήσουμε το παρόν πηγαίνοντας στο παρελθόν για να μπορέσουμε να αλλάξουμε το μέλλον. Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησα να διαβάζω για τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας και της Ευρώπης, αποφάσισα να ξαναγίνω φοιτήτρια και παρακολουθώ το μεταπτυχιακό του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Η ιστορία παίζει το ρόλο της αποκάλυψης για μένα.

Ταυτόχρονα παρατηρώ και ένα γενικότερα αυξημένο ενδιαφέρον για την Ιστορία. Γίνονται συνεχώς εκδηλώσεις, σεμινάρια, μεταπτυχιακά, ιστορικοί περίπατοι με πολύ μεγάλη ανταπόκριση από τον κόσμο. Γι’ αυτό πιστεύω ότι μια εκλαϊκευμένη αλλά ταυτόχρονα σοβαρή τηλεοπτική εκπομπή θα συμβάλει στο δημόσιο διάλογο που έχει ήδη ξεκινήσει. 

^{Η Μαριλένα Κατσίμη με τον ιστορικό Τάσο Σακελλαρόπουλο}

Γιατί σήμερα;

Από το 2004 ως το 2017 ήμουν στην πρωινή ζώνη της ΕΡΤ. Μετά από δεκατρία χρόνια, ο κύκλος μου στην πρωινή ζώνη νιώθω ότι έκλεισε. Οι «Ιστορικοί Περίπατοι» έρχονται να καλύψουν ένα κενό καθώς στην ΕΡΤ δεν υπάρχει πια ιστορική εκπομπή. Εξάλλου μόνο στη δημόσια τηλεόραση είναι εφικτό ένα τέτοιο εγχείρημα λόγω του σπάνιου και πολύτιμου αρχειακού υλικού που ανήκει στην ΕΡΤ.

Πώς «διαβάζει» η εκπομπή την ιστορία

Οι «Ιστορικοί Περίπατοι» είναι μια βόλτα στους χώρους που έγιναν σημαντικά πράγματα με τη συνοδεία ενός ιστορικού που τα γνωρίζει. Είναι η ιστορία στον τόπο της. Μια προσπάθεια να μοιραστούμε με τη συνδρομή ενός ειδήμονα κρίσιμες στιγμές της ελληνικής ιστορίας του 20ου αιώνα και να τις κοινωνήσουμε στο κοινό μας με τρόπο φιλικό αλλά όχι απλοϊκό. Η ιστορία είναι γεμάτη εκπλήξεις αλλά και στερεότυπα. Το να αποδομείς τα στερεότυπα και να μαθαίνεις ή ακόμη και να συνηθίζεις τις εκπλήξεις είναι μεγάλη υπόθεση. Η ιστορία είναι γεμάτη ανοιχτά ερωτήματα. Είναι ανοιχτό ερώτημα παρά το γεγονός ότι κάποιοι την φαντάζονται με τέλος ή σκοπό. Δεν βλέπω κανένα τέλος στην ιστορία, είτε κόκκινο, είτε μπλε είτε δεν ξέρω εγώ τι άλλο. Οι άνθρωποι δίνουν το χρώμα και την κατεύθυνση. 

^{Με την ιστορικό Χριστίνα Κουλούρη}

^{Με τον ιστορικό Νίκο Ανδριώτη}

Υπάρχουν «κόκκινες γραμμές» στην εκπομπή;

Μια και μοναδική: η όσο το δυνατότερο εντιμότερη προσέγγιση στην θεματολογία της. Λέω «εντιμότερη» και δεν λέω «αντικειμενική» διότι η αντικειμενικότητα στην ιστορία είναι αδύνατη. Το ότι η αντικειμενικότητα είναι άπιαστο όνειρο δεν σημαίνει όμως ότι δεν πρέπει να παλεύουμε στοιχειωδώς για την εντιμότητα στην προσέγγισή μας. Για παράδειγμα: είναι σίγουρο ότι με διαφορετικό τρόπο θα διαβάσει την ιστορία των Δεκεμβριανών ένας αριστερός ιστορικός από έναν δεξιό. Όσο όμως αυτό είναι σίγουρο, άλλο τόσο είναι ζητούμενο και για τον μεν ή για το δε να μην αποκρύβουν προκειμένου να επιβεβαιώσουν προηλειμμένα συμπεράσματα.

^{Με τον Σωτήρη Ρίζα} 

1ο επεισόδιο:

«Από τη δικτατορία του Μεταξά, στον πόλεμο του ’40». Τι καινούριο θα μάθουμε;

Το πιο σημαντικό για μας είναι να δούμε το γεγονός μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και να σπάσουμε στερεότυπα και των δύο πλευρών. Να μην μυθοποιούμε αλλά ούτε να δαιμονοποιούμε.

Πως φτάσαμε στη δικτατορία του Μεταξά, τι συνέβαινε σε άλλες χώρες εκείνη την περίοδο. Τι συνέβαλε στη μεγάλη αυτή νίκη της Ελλάδας; Γιατί γιορτάζουμε την έναρξη και όχι τη λήξη του πολέμου;

Τελευταία επικρατεί ένας ακραίος αντικομουνισμός στον δημόσιο διάλογο. Υπάρχει κίνδυνος μια εκπομπή για την ιστορία να εξάψει τα πάθη;

Πολύ εύκολα μια εκπομπή για την Ιστορία μπορεί να εξάψει τα πάθη. Ζητούμενο για μένα είναι να ακουστούν όλες οι πλευρές με ήρεμο και πολιτισμένο τρόπο. Εδώ θα παίξει ρόλο η επιλογή των καλεσμένων και ο τρόπος παρουσίασης των θεμάτων.

Οι ίδιοι οι ιστορικοί έχουν συχνά άλλη ανάγνωση πάνω σε ίδιες περιόδους με ποια κριτήρια τους επιλέγετε;

Το πρώτο κριτήριο επιλογής  του Ιστορικού είναι η επιστημονική του αρτιότητα και το επιστημονικό του έργο. Επίσης πρέπει να είναι τηλεοπτικός , να μιλάει ωραία και να έχει αντοχές για να μπορέσει να βγάλει πέρα τα απαιτητικά γυρίσματα. Η Ιστορία όμως δεν είναι αντικειμενική, όπως ξαναείπαμε και γι’ αυτό, ιδίως για θέματα που υπάρχει διχογνωμία θα έχουμε και συζήτηση στο στούντιο για να ακουστούν όλες οι απόψεις.