Για τη σταθερότητα της Τουρκίας, θα χρειαζόταν στο δημοψήφισμα ένα καθαρό ναι ή όχι. Η οριακή νίκη του Ερντογάν – όπως μεταδίδεται από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ και όχι από το υπουργείο Εσωτερικών! – όταν συνοδεύεται μάλιστα από τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης για εκτεταμένες παραβιάσεις της εκλογικής νομοθεσίας, θα βαθύνουν τη πολιτική κρίση που συνταράζει τη χώρα, ιδίως μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου Ιουλίου.

Ads

Πολύ περισσότερο επειδή η εκλογική γεωγραφία επιβεβαιώνει την βαθιά διαίρεση της χώρας: η ανατολή υπερψήφισε το ναι στον Ερντογάν, αντίθετα με τις κουρδικές περιοχές, τα περισσότερα αναπτυγμένα παράλια και τα μεγάλα αστικά κέντρα που είπαν όχι στην ριζική μετατροπή του πολιτεύματος σε προεδρική δημοκρατία, στη πραγματικότητα σε ένα είδος προσωπικής δικτατορίας.

Αυτή τη στιγμή δεν είναι φανερό αν η αξιωματική αντιπολίτευση θα καταγγείλει ευθέως το αποτέλεσμα ως προϊόν νοθείας, εξέλιξη που θα κλιμάκωνε τη πολιτική αντιπαράθεση. Θα αποτελούσε πάντως μεγάλη έκπληξη αν το αίτημα της για νέα καταμέτρηση των ψηφοδελτίων, ακόμη και αν γίνει δεκτό από την Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή, οδηγήσει σε ανατροπή του αποτελέσματος.

Το πιθανότερο είναι ότι ο Ερντογάν θα μπορεί πλέον να κυβερνά χωρίς πρωθυπουργούς, να διορίζει και να παύει υπουργούς και δικαστές, καθώς και να παραμείνει στη θέση του μέχρι το ..2029

Ads

Η γκρίζα εικόνα της τουρκικής δημοκρατίας, όπως αναδείχθηκε και από τις συνθήκες διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, δεν πρόκειται να βελτιώσει τις ήδη τραυματισμένες σχέσεις του Τούρκου προέδρου με την ΕΕ, που έσπευσε πάντως να αποδεχθεί τα αποτελέσματα, με ανακοίνωση της Κομισιόν που τον κάλεσε να επιδιώξει 
“την ευρύτερη δυνατή εθνική συναίνεση” στην εφαρμογή των αποφάσεων του δημοψηφίσματος.  Ομως η πρόθεση του, όπως δήλωσε σε νικητήρια ομιλία του, να οργανώσει νέο δημοψήφισμα για την επαναφορά της θανατικής ποινής, αποτελεί για τις Βρυξέλλες casus belli.

Η χθεσινή αμφισβητούμενη επικράτηση του μάλλον τον υποχρεώνει, αν επικρατήσει η λογική στη συμπεριφορά του, σε υποχωρήσεις και βελτιώνει, πιθανώς, τις προϋποθέσεις συμφωνίας για το Κυπριακό. Οι σχέσεις με την Ελλάδα δεν φαίνεται ότι άμεσα θα επηρεαστούν προς το καλύτερο ή το χειρότερο, καθώς ο  Ερντογάν δύσκολα θα ανοίξει νέα μέτωπα.

Το βέβαιο είναι ότι, με την οικονομική και πολιτική κρίση να βαθαίνουν, τον πληθυσμό κομμένο στα δύο και τον Τούρκο πρόεδρο να έχει ανοίξει πολεμικά μέτωπα που δεν μπορεί εύκολα να κλείσει, η γειτονική χώρα μπαίνει στη μεγαλύτερη πολιτική περιδίνηση της σύγχρονης ιστορίας της.