Τα μέλη της Εναλλακτικής Κοινότητας ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ του ΚΕΘΕΑ μέσα από το βιβλίο *«Μπεντίρ και Νταούλι» Η δημιουργία ως μέσο απεξάρτησης στο ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, μας “μυούν” στα ουσιαστικότερα μυστικά της απεξαρτημένης ζωής, με λίγα λόγια, της ανεξάρτητης ζωής. Καίριο θέμα στις μέρες μας, που δεν αφορά μόνο στην αντιμετώπιση της χρήσης εξαρτητικών ουσιών, αλλά σε μια διαφορετική στάση -προσωπικά και κοινωνικά- με βάση την ελευθερία, την συνύπαρξη, τον σεβασμό και την κατανόηση ό,τι ανθρώπινου, όπως και του φυσικού πλούτου γύρω μας αλλά και μέσα μας, και κυρίως την αξία των ανθρώπινων σχέσεων. Μιλώντας με την υπεύθυνη του θεραπευτικού προγράμματος της κοινότητας Ελένη Αναγνώστου, γίνεται αντιληπτό, ότι για όλα τα παραπάνω, χρειάζεται να μην ξεχνάμε και μία μικρούλα λέξη που μαρτυρούν και τα ίδια τα μέλη στις σελίδες του εν λόγω βιβλίου, το οποίο, μάλιστα, διατίθεται δωρεάν. Ανακαλύψτε την…
Της Κρυσταλίας Πατούλη

Ads

Ε.Α.: Η ιδέα να ξεκινήσει αυτή η ομάδα κατασκευής μουσικών οργάνων, ήταν να δημιουργήσουν τα ίδια τα μέλη της Κοινότητας Παρέμβαση, απλά μουσικά όργανα τα οποία θα μπορούν να τα αξιοποιούν στη συνέχεια παίζοντας μουσική, στις διάφορες εκδηλώσεις του προγράμματος, είτε σε happening, είτε σε κοινωνικές παρεμβάσεις.

Στην αρχή η ιδέα αυτή ήταν πολύ γενική και αόριστη. Ο καθένας από εμάς είχε διάφορες εμπειρίες, δηλαδή, άλλος ήξερε ότι φτιάχνουν απλά μουσικά όργανα σε παιδικούς σταθμούς, ή σε άλλες ειδικές ομάδες… Για να  υλοποιηθεί αυτή η ιδέα έγινε ουσιαστικά μία μεγάλη έρευνα η οποία διήρκεσε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αρχικά προσκαλούσαμε και συζητούσαμε με ανθρώπους που έφτιαχναν κάποια απλά μουσικά όργανα από χαρτί, είτε τεχνίτες που έφτιαχναν μουσικά όργανα από ανακυκλώσιμα υλικά. Και για όλη αυτή την αρχική διαδικασία της έρευνας, συνεργαζόταν σχεδόν όλη η κοινότητα, μέχρι να πάρει σάρκα και οστά.  
 
Κάποια στιγμή, αρχίσαμε να κατασταλάζουμε. Είδαμε, δηλαδή, ότι αυτό που ταίριαζε και με τη φιλοσοφία μας και θα μπορούσε να εξελιχθεί μέσα στα χρόνια ακόμα και να κρατήσει μια ολόκληρη ζωή, ήταν η κατασκευή κάποιων παραδοσιακών μουσικών οργάνων, όπως το μπεντίρ και το νταούλι.

Κατόπιν, αρχίσαμε να ψάχνουμε για εκπαιδευτές, και μέσα από όλους που συναντήσαμε, ο άνθρωπος που ταίριαξε περισσότερο με όλα αυτά που είχαμε στο μυαλό μας να κάνουμε, ήταν ο Νικόλας Τσαφταρίδης, ο οποίος συνέπεσε να είναι εκείνη την εποχή στα πρώτα εκπαιδευτικά του βήματα και τώρα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Έτσι και για εκείνον ήταν μία πρόκληση, και έδεσε και με τους δικούς μας στόχους, με αυτό που σκεφτόμαστε και ονειρευόμαστε.
 
Κρ.Π.: Το οποίο, τί ήταν;
 
Ε.Α.: Ήταν να φτιάξουμε μία ομάδα δουλειάς, η οποία θα έχει δημιουργικό χαρακτήρα, θα προσφέρει κατάρτιση για τα μέλη της Κοινότητας, και συγχρόνως θα είναι κάτι που θα μπορεί να μας βγάζει προς τα έξω, στον κόσμο, με επικοινωνιακές δραστηριότητες.
 
Γιατί παρόλο που η Παρέμβαση είχε ήδη μακρά ιστορία με παρεμβάσεις (δεντροφυτεύσεις, επισκευάσεις παιδικών χαρών, παρεμβάσεις σε πλατείες και κοινόχρηστους χώρους, απελευθερώσεις άγριων ζώων και πουλιών) εκείνη την περίοδο, δηλαδή το 2004, δεν φαινόταν να υπάρχει η ανάγκη και η ανταπόκριση του κόσμου σε τέτοιου είδους παρεμβάσεις.

Είχαμε δηλαδή ένα προβληματισμό σαν πρόγραμμα, πώς θα βγούμε προς τα έξω με παρεμβάσεις δημιουργικές που θα εκφράζουν και εμάς τους ίδιους και πολύ περισσότερο τα μέλη, εφόσον όλες αυτές οι δραστηριότητες είναι τροφή για την απεξάρτησή τους.
 
Έτσι, φτάσαμε μέχρι σήμερα, που η ομάδα αυτή έχει υλοποιήσει πλήθος παρεμβάσεων, μέχρι και να υλοποιεί μαθήματα κατασκευής μουσικών οργάνων σε μικρά παιδιά, μέσω κάποιων μουσείων.

Δηλαδή, τα μέλη πλέον, μέσα από την εκπαίδευση που έχουν λάβει τα ίδια, έφτασαν στο σημείο να εκπαιδεύουν, σήμερα, άλλους!

Κρ.Π.: Αυτό λέγεται, με λίγα λόγια, παρέμβαση;
 
Ε.Α.: Αυτό! Δεν ήταν μόνο, να πάμε να ζωγραφίσουμε, για παράδειγμα ένα κτίριο, ή να κάνουμε μια ανάλογη παρέμβαση όπως κάναμε παλιά. Δεν είχε νόημα και δεν βοηθούσε κανέναν. Σήμερα, μπορεί να έχουν άλλα πράγματα νόημα – και μέσα από αυτή την κατάκτηση- μπορεί να προχωρήσουμε σε άλλου τύπου παρεμβάσεις.
Όπως παρεμβάσεις που να έχουν να κάνουν με την βοήθεια ανθρώπων, που πραγματικά την χρειάζονται σήμερα, όπως για παράδειγμα, να επισκευάσουμε τα πατζούρια σε ένα παράθυρο σπιτιού, μιας φτωχής οικογένειας.
  
Επιπλέον, επειδή δίνουμε γενικά μεγάλο βάρος στην κατάρτιση, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα μέλη της επανένταξης, εξ’ αιτίας της ανεργίας αλλά και των πολύ κακών εργασιακών συνθηκών που υπάρχουν στην χώρα σήμερα, υλοποιούμε κυρίως ευρωπαϊκά προγράμματα κατάρτισης σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα. Για παράδειγμα, αυτή τη χρονική περίοδο υλοποιούμε ένα πρόγραμμα για τις βιολογικές καλλιέργειες, και αργότερα θα συνεχίσουμε με ένα πρόγραμμα που αφορά την κατασκευή μουσικών οργάνων.

Θέλω να πω, ότι από όλες τις πλευρές, κοιτάμε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που έχουμε για τις δύσκολες συνθήκες που ζούν σήμερα, ιδιαίτερα τα μέλη της επανένταξης, όπως ανέφερα.
 
Κρ.Π.: Όταν ένα μέλος επανεντάσσεται κοινωνικά, με ανάλογους δημιουργικούς τρόπους, αποτελεί και ένα πολύ δυνατό πρότυπο ζωής για όλους μας, δίνοντας έμπρακτα το νόημα σε αυτό το σύνθημα που έχετε: «Χρέος μας είναι η ζωή», αλλά και ότι ο προσωπικός τρόπος ζωής, επηρεάζει και τον συλλογικό, και την ίδια την κοινωνία.
 
Ε.Α.: Ναι, πάνω σε αυτό παλεύουμε…

 
Κρ.Π.: Το συγκεκριμένο βιβλίο, το οποίο διατίθεται, και δωρεάν στο κοινό, σε σχέση με αυτόν τον στόχο, πώς βοηθά;
 
Ε.Α.: Κατ’ αρχήν, το βιβλίο αυτό, ήταν μια ακόμα πρόκληση για μας. Γιατί δεν είναι εύκολο να γράψεις, και γενικά να αποτυπώσεις σε ένα βιβλίο την εμπειρία μιας τόσο πολύπλοκης δραστηριότητας.

Δεν είναι εύκολο, και δεν υπήρχε και πρωτότυπο υλικό που να έχουν καταγραφεί όλα αυτά.

Πέρα, λοιπόν, από την ιδέα να γραφτούν όλα όσα αφορούν στην κατασκευή των συγκεκριμένων μουσικών οργάνων, το βιβλίο αυτό επιχειρεί –και αυτό ήταν και το πιο δύσκολο- να αποτυπώσει τα οφέλη μιας ομάδας δουλειάς, στα πλαίσια της θεραπείας απεξάρτησης.

Αναφέρεται, επίσης, στην ιστορία των μουσικών οργάνων, και καταγράφει την κατασκευή βήμα βήμα του μπεντίρ και του νταουλιού, με τον τρόπο που ξέρει πολύ καλά ο Νικόλας Τσαφταρίδης, ο οποίος ανέλαβε και την συγγραφή του συγκεκριμένου κεφαλαίου του βιβλίου.
 
Το σημαντικό μέσα σε αυτή την έκδοση είναι ότι στην ενότητα που καταγράφεται η κατασκευή αυτών των μουσικών οργάνων, υπάρχουν οι προσωπικές μαρτυρίες των μελών όπου καταθέτουν, πώς βίωσαν όλη αυτή την εμπειρία και πόσο σημαντικό ήταν για τον καθένα.
 
Κρ.Π.: Πώς επιχειρείται να αποτυπωθούν τα οφέλη της ομάδας;
 
Ε.Α.: Περιγράφεται ο ρόλος της εκπαίδευσης στο θεραπευτικό πρόγραμμα και ο ρόλος της Ομάδας δουλειάς στη θεραπευτική κοινότητα Παρέμβαση και δίνεται η δυνατότητα να καταλάβει κανείς, ότι όλα αυτά που γίνονται διαμορφώνουν ένα πλαίσιο με αρχές και κανόνες μέσα στο οποίο τα μέλη ανακαλύπτουν τον εαυτό τους και ερευνούν τις δεξιότητές τους, τις κλίσεις τους, και εκπαιδεύονται σε λειτουργικές συμπεριφορές.

Δηλαδή, ότι δεν είναι κάτι στατικό, όλο αυτό, αλλά μία συνεχής διεργασία, η οποία εξελίσσεται και ότι στηρίζεται, σε αυτό το πλαίσιο αρχών και κανόνων. Σε μία φιλοσοφία ζωής.

 
Κρ.Π.: Θα ήθελες να πεις λίγα λόγια γι’ αυτήν τη φιλοσοφία;
 
Ε.Α.: Η φιλοσοφία της κοινότητας, υπηρετεί τον άνθρωπο και τη ζωή. Όλες αυτές οι αρχές και οι αξίες που μπορούν να πάνε μαζί με τη λέξη άνθρωπος, δηλαδή, ισότιμη μεταχείριση, δικαιοσύνη, σεβασμός, ποιότητα στην καθημερινότητα, αξία στις σχέσεις των ανθρώπων…

Κρ.Π.: Και σεβασμό σε ότι έχει να κάνει με τη ζωή, δηλαδή, με τον πολιτισμό και τη φύση;  
 
Ε.Α.: Ούτως ή άλλως, όλα αυτά, αφορούν στο σχετίζεσθαι, είτε μεταξύ των ανθρώπων, είτε με το ευρύτερο περιβάλλον, και αυτό προσπαθεί να αποτυπώσει το πρώτο μέρος αυτού του βιβλίου, για το πώς λειτουργεί αυτή η εκπαίδευση:

Ότι το κάθε μέλος με την ομάδα και η ομάδα με κάθε μέλος δημιουργούν σχέσεις και αυτό είναι η Κοινότητα.
 
Κρ.Π.: Και με την κοινωνία και τη φύση…
 
Ε.Α.: Φυσικά! Μέσα σε ένα πλαίσιο φιλοσοφίας που έχει σχέση με την προστασία της φύσης, με την οικολογία, με την σωστή διατροφή, την υγιεινή, και όλα αυτά που είπα, σε σχέση με όλες αυτές τις αξίες που υπηρετούν τη ζωή και τον άνθρωπο.
 
Στο βιβλίο, λοιπόν, γίνεται μια προσπάθεια να φανεί, το πώς αξιοποιεί αυτή η ομάδα δουλειάς όλο αυτό το νόημα ζωής της Κοινότητας με συγκεκριμένες δράσεις και παρεμβάσεις στην κοινωνία, καθώς μαθαίνουν να κατασκευάζουν μουσικά όργανα αλλά και να παίζουν μουσική, και στη συνέχεια αξιοποιώντας τις αρχές της κυκλικής μάθησης, να εκπαιδεύουν και άλλους εντός ή εκτός της Κοινότητας.

Επίσης, σε όσες εκδηλώσεις γίνονται, είτε κάνουμε εμείς είτε μας καλούν, και τις υλοποιούμε με δικό μας περίπτερο ενημερωτικό, έχουμε ένα εργαστήριο που κατασκευάζουμε μουσικά όργανα, και μπορεί να συμμετέχει ο κόσμος.
Είναι δηλαδή, ένα ανοιχτό εργαστήριο, όπου κάποιος που συμμετέχει στην κατασκευή των μουσικών οργάνων, κάποια από αυτά, μπορεί να τα πάρει και μαζί του φεύγοντας…

Συγχρόνως, όταν συμβαίνει αυτή η αλληλεπίδραση, ξεκινούν να δημιουργούνται και κάποιου είδους σχέσεις, ανάμεσα στα μέλη της ομάδας και τον κόσμο που συμμετέχει…
Και αυτό ήταν το ζητούμενο από τις πρώτες κιόλας παρεμβάσεις που κάναμε.
 
Κρ.Π.: Οπότε, μιλάμε για μία δημιουργική αλληλεπίδραση, η οποία βοηθά στην ανάπτυξη, εκτός των άλλων, και της συναισθηματικής νοημοσύνης, που με τη σειρά της ενισχύει τους τρόπους συνύπαρξης, με την κοινωνία αλλά και στις προσωπικές σχέσεις.
 
Ε.Α.:  Σε αυτό στηρίζονται όλες οι παρεμβάσεις που κάνουμε. Δηλαδή, να συμμετέχει και ο κόσμος σε όποιο είδος παρέμβασης γίνεται από τα μέλη της Κοινότητας, όπως αυτό της ομάδας μουσικών οργάνων.

 
Κρ.Π.: Κλείνοντας, τα παιδιά τα ίδια, αυτής τη ομάδας, τί λένε για όλα αυτά;
 
Ε.Α.: Τα μέλη καταγράφουν την εμπειρία τους σε όλες τις ενότητες του  βιβλίου, που αποτυπώνεται και στο πλούσιο φωτογραφικό του υλικό. Χαρακτηριστικά, μάλιστα, αναφέρουν:  

«Τα μουσικά όργανα για εμάς είναι ένα ταξίδι σκέψεων, τόπων και εμπειριών. Το βιβλίο αυτό αποτυπώνει την ιστορία της ομάδας μας, τον τρόπο κατασκευής των οργάνων αλλά και ένα μυστικό, που λέγεται… μεράκι. Όταν ξεκινάς να κατασκευάζεις το μπεντίρ και το νταούλι, αυτό που έχεις στα χέρια σου είναι ξύλα, δέρματα, βερνίκια και… ένα όνειρο ή μια σκέψη, αν θέλετε το πώς θα μπορούσε να εκφράσει κάποιος μέσα από αυτήν την διαδικασία την ανάγκη του για δημιουργία. Αυτό το ανακαλύπτεις κάνοντας την προσπάθεια να κατασκευάσεις. Αυτή είναι η μαγεία της Κοινότητας»

*Παρουσίαση του βιβλίου “Μπεντίρ & Νταούλι” Η δημιουργία ως μέσο απεξάρτησης στο ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων
Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου 2012, ώρα 19.00

Η Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, το Θεραπευτικό Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ και το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη – Κέντρο Εθνομουσικολογίας διοργανώνουν αυτή τη Δευτέρα, 24 Σεπτεμβρίου 2012, ώρα 7.00 μ.μ. την παρουσίαση του βιβλίου:

«Μπεντίρ & Νταούλι»
Η δημιουργία ως μέσο απεξάρτησης στο ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον κήπο του Μουσείου και θα πλαισιωθεί από  ρυθμικό δρώμενο μελών της ομάδας κρουστών του ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ και συναυλία της Smyrna orchestra.

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

Το ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ είναι ένα από τα θεραπευτικά προγράμματα του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), του μεγαλύτερου φορέα απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στην Ελλάδα και σύμβουλου οργανισμού του ΟΗΕ σε θέματα ναρκωτικών.

Το θεραπευτικό πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ έχει την έδρα του στην Αττική και απευθύνεται σε χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών άνω των 21 ετών και τις οικογένειες τους. Στοχεύει στην απεξάρτηση, στην εκπαίδευση και την κοινωνική επανένταξη. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι εθελοντική, χωρίς οικονομική επιβάρυνση και δεν χορηγούνται υποκατάστατα ή άλλες ουσίες.

ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Βαλτετσίου 37, 106 81 Αθήνα
Τ 210 3300779 F 210 3300759
[email protected], www.kethea-paremvasi.gr
www.facebook.com/KETHEAPAREMVASI

Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων
Φοίβου Ανωγειανάκη-Κέντρο Εθνομουσικολογίας
Διογένους 1-3, Πλατεία Αέρηδων Πλάκα
Τηλ./Fax: 210-3250198, 210-3254119, 210-3254129
www.instruments-museum.gr
 
—
υγ. Ευχαριστώ την υπεύθυνη του εκπαιδευτικού προγράμματος της κοινότητας, Αγγελική Χαμοσφακίδη για την παραδειγματική συνεργασία της.
(φωτογραφίες: Μανώλης Τσάφος)