Η Γκαλερί ΕΙΡΜΟΣ εγκαινιάζει την Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου στις 8.30 μ.μ. την έκθεση φωτογραφίας του Νίκου Παναγιωτόπουλου και της Πηνελόπης Πετσίνη, «Aufarbeitung: The Wall» (2010-14). Η έκθεση αυτή είναι η δεύτερη συνεργασία της γκαλερί με τον Νικο Παναγιωτόπουλο, μετά την έκθεση «Nότιοι Aνατολικοi Tόποι» που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της Φωτογραφικής Συγκυρίας το 1995.

Η ενότητα «Aufarbeitung: The Wall» αφορά το Τείχος του Βερολίνου είκοσι χρόνια μετά την κατάρρευσή του. Αποτελεί τμήμα μιας φωτογραφικής σειράς που εστιάζει σε τόπους μνήμης που αφορούν την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου στην Ευρώπη. Η επεξεργασία του παρελθόντος [Aufarbeitung der Vergangenheit],  φράση – σύνθημα της περίφημης «έριδας των ιστορικών» που χρωστάμε στον Αντόρνο, περιγράφει την επανεξέταση των ιστορικών γεγονότων μέσα από τη διαχείριση ενός συχνά αμφιλεγόμενου υλικού που προκαλεί αμηχανία και συγκρούσεις σε βαθμό που πολλοί να την αποκαλούν «μάχη της μνήμης».

Μετά την κατάρρευσή του το 1989, το Τείχος μετατράπηκε σε τόπο μνήμης με πολλαπλές – κατεξοχήν πολιτικές – λειτουργίες, αποκτώντας διεθνείς συμβολικές διαστάσεις και διεκδικώντας τη μερίδα του λέοντος στις μνημονικές αναπαραστάσεις του 20ού αιώνα. Από τις πρωτόλειες εγκαταστάσεις με τα πολύχρωμα σημαιάκια που ανέμιζαν στους απέραντους κενούς χώρους στις αρχές του ’90, μέχρι τις πρόσφατες προσεκτικά σηματοδοτημένες διαδρομές και τα επίσημα μνημεία, το Τείχος αποδεικνύει πως η μνήμη δεν νοείται μόνο ως ένα μέσο σύνδεσής μας με το παρελθόν αλλά ως ένα μέσο επαν-αναπαράστασης που ανήκει πάντοτε στο παρόν. 

Ο επιμελητής της έκθεσης Ηρακλής Παπαϊωάννου στο επιμελητικό του σημείωμα αναφέρει: «Ο Ουμπέρτο Έκο υποστήριξε πως οι αιώνες αρχίζουν και τελειώνουν όχι αυστηρά ημερολογιακά αλλά εκεί όπου τα γεγονότα δημιουργούν βαθιά σημάδια στη γραμμική ανάπτυξη του χρόνου. Έτσι, εκτιμά ότι ο 20ός αιώνας ξεκίνησε το 1914, όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μια τέτοια θεώρηση κλείνει μάλλον την αυλαία του αιώνα το 1989 με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου που σφράγισε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ανοίγοντας δρόμο σε μια στρεβλή παγκοσμιοποίηση και έναν, επιφανειακά μόνο, πολυπολικό κόσμο. Η σειρά Aufarbeitung: The Wall (2010-2014) της Πηνελόπης Πετσίνη και του Νίκου Παναγιωτόπουλου διερευνά φωτογραφικά την τοπογραφία του Τείχους δυο δεκαετίες μετά, με διάθεση αναστοχασμού των ιστορικών και σύγχρονων συμφραζόμενων. Η φωτογραφία από τη γέννησή της, άλλωστε, απεικόνισε εργολαβικά σχεδόν τα μνημεία και τα ερείπια, απηχώντας τα ρομαντικά σκιρτήματα της πρώιμης νεωτερικότητας, συμβάλλοντας στην ερειπιοφιλία.

(…) Ροή και εμπόδιο αποδεικνύονται κομβικές έννοιες στην κατανόηση της σύγχρονης συνθήκης, καθιστώντας τη μνήμη του Τείχους αναπάντεχα επίκαιρη. Η φωτογραφική διαπραγμάτευση του Παναγιωτόπουλου και της Πετσίνη δεν εξαντλείται στην ψηλάφηση μιας πολιτικής μνήμης, ενός ευρωπαϊκού ακρωτηριασμού. Υπογραμμίζει ακόμη ότι οι κάθετες διαιρέσεις την εποχή της διαρκούς διασυνδεσιμότητας είναι εμφατικά παρούσες, απρόσμενα ωμές και ασυνήθιστα περίπλοκες». 

INFO
Γκαλερί ΕΙΡΜΟΣ
Λεωφόρος Νίκης 17, Θεσσαλονίκη
Εγκαίνια: Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 2015, 20.30
Διάρκεια: 24 Σεπτεμβρίου – 17 Οκτωβρίου 2015

ΣΥΝΤΟΜΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

Γεννήθηκε στα Εξάρχεια το 1945. Σπούδασε Φωτογραφία στο Λονδίνο (ΒΑ, Polytechnic of Central London, 1974-77). Eίναι διδάκτωρ στις Τέχνες και τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες με ειδίκευση στη Φωτογραφία (PhD, University of Derby, 2000-08). Ως σύμβουλος του Υπουργού Πολιτισμού, συντόνισε τη διαμόρφωση και αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τη φωτογραφία στην Ελλάδα για μια δεκαετία (1994-2004). Έχει δημοσιεύσει, εως σήμερα, ένα σημαντικό αριθμό θεωρητικών και κριτικών κειμένων, έχει οργανώσει και επιμεληθεί φωτογραφικές εκθέσεις, σεμινάρια, εργαστήρια, και ερευνητικά προγράμματα κι έχει συμμετάσχει ως συνδιοργανωτής και εισηγητής σε συνέδρια/ημερίδες. Το φωτογραφικό του έργο έχει εκτεθεί και δημοσιευθεί στην Eλλάδα και διεθνώς. Υπήρξε μέλος του Διαδακτικού Προσωπικού στο Tμήμα Φωτογραφίας του TEI Aθήνας από το 1986 έως το 2012. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΠΕΤΣΙΝΗ

Σπούδασε φωτογραφία στην Αθήνα και στη Βρετανία (University of London, Goldsmiths College και University of Derby) με υποτροφία του I.K.Y. Είναι διδάκτωρ των Τεχνών και των Ανθρωπιστικών Επιστημών με ειδίκευση στη φωτογραφία. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα, τόσο ως προς τη θεωρία όσο και ως προς την πρακτική, εστιάζουν στη φωτογραφία και τη σχέση της με την ατομική και συλλογική  μνήμη, την ιστορία και την πολιτική. Έχει εκθέσει και δημοσιεύσει εκτεταμμένα στην Ελλάδα και διεθνώς. Διδάσκει θεωρία φωτογραφίας από το 2004 (Τμήμα Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών, ΤΕΙ Αθήνας / Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών). Οργάνωσε και επιμελείται  το πρόγραμμα της Φωτογραφίας στα πλαίσια του προγράμματος Δια Βίου Μάθησης του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.

Η έκθεση «Aufarbeitung: The Wall» εντάσσεται στο Παράλληλο Πρόγραμμα της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (23.06-30.09.2015), η οποία υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονία-Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα. Η οργάνωση είναι του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και πραγματοποιείται με τη συμμετοχή και συνεργασία της «Κίνησης των 5 Μουσείων Θεσσαλονίκης» και άλλων πολιτιστικών και εκπαιδευτικών φορέων, ινστιτούτων και ιδρυμάτων της πόλης και τη στήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης.