Οι σχέσεις Γερμανίας – ΗΠΑ είναι – και επιβεβαιωμένα πλέον – στο χειρότερο σημείο τους. Η περίφημη δήλωση της Άνγκελα Μέρκελ πως η Ευρώπη πρέπει πλέον να πάρει την τύχη στα χέρια της και δεν μπορεί να στηρίζεται στις ΗΠΑ, ήρθε να επισφραγίσει την παρούσα συνθήκη στις σχέσεις των δύο πλευρών. Αναλυτές σημειώνουν πως η δήλωση της Μέρκελ δεν αφορούσε μόνο τις ΗΠΑ, αλλά και τη Βρετανία, η οποία αποφάσισε να εγκαταλείψει το ευρωπαϊκό άρμα. Από την πλευρά του ο Ντόναλντ Τραμπ πέρασε στην αντεπίθεση με ένα σαφές μήνυμα, η ουσία του οποίου συνοψίζεται στο εξής: ό,τι και να λέτε θα πληρώσετε!

Η καγκελάριος της Γερμανίας έσπευσε να επαναλάβει τη δήλωσή της, προσθέτοντας μάλιστα πως η Γερμανία καλείται πλέον να αναλάβει έναν πιο ενεργό ρόλο στη διεθνή σκηνή.  Στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, μετά τη συνάντηση που είχαν στο Βερολίνο, δήλωσε μεν πως οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι «εξαιρετικής σημασίας» αλλά η Γερμανία θα πρέπει να συνεργαστεί και με άλλες σημαντικές χώρες και να προχωρήσει μπροστά. Παράλληλα επισήμανε πως η Ευρώπη θα πρέπει να εξελιχθεί σε έναν παράγοντα που αναμειγνύεται και στη διεθνή σκηνή και κάλεσε τις χώρες – μέλη να ενισχύσουν τον συντονισμό και τη συνεργασία τους στην εξωτερική πολιτική. 

Μετά τις δηλώσεις αμφισβήτησης της αξιοπιστίας των ΗΠΑ από τη Μέρκελ, ο Ντόναλντ Τραμπ πέρασε στην αντεπίθεση ξεκαθαρίζοντας ουσιαστικά πως ό,τι και να λέει η καγκελάριος, το Βερολίνο θα πληρώσει, τόσο για το εμπορικό έλλειμμα που έχει δημιουργηθεί, όσο και για τις υποχρεώσεις της στο ΝΑΤΟ. «Έχουμε ένα ΤΕΡΑΣΤΙΟ εμπορικό έλλειμμα με τη Γερμανία, συν το ότι πληρώνουν ΠΟΛΥ ΛΙΓΟΤΕΡΟ απ’ ό,τι θα έπρεπε για το ΝΑΤΟ και το στρατό. Πολύ κακό για τις ΗΠΑ, Αυτό θα αλλάξει», τόνισε. 

«Ο Ντόναλντ Τραμπ κατέστησε σαφές με το tweet του ότι αντιμετωπίζει τη Γερμανία ως πολιτικό του αντίπαλο» είπε ο Τόμας Όπερμαν, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας (SPD). Στην επίθεση του Ντόναλντ Τραμπ απάντησε και ο επικεφαλής του κόμματος Μάρτιν Σουλτς. «Ο Τραμπ είναι ο καταστροφέας όλων των δυτικών αξιών. Οφείλει κάποιος να εναντιωθεί σε έναν τέτοιο άνθρωπο και την ιδεολογία του, (αυτή) του επανεξοπλισμού» είπε και σημείωσε πως υπονομεύει την ειρηνική συνεργασία των κρατών, που βασίζεται στον αμοιβαίο συμβιβασμό και την ανοχή.

Επιπλέον σε συνέντευξή του στην Tagesspiegel ανέφερε πως ο Τραμπ έχει αντικαταστήσει τη διεθνή διπλωματία με τον «πολιτικό εκβιασμό» και σε καμία περίπτωση οι Ευρωπαίοι δεν θα πρέπει να υποταχθούν στη λογική του και την απαίτησή του για αύξηση των δαπανών των χωρών μελών του ΝΑΤΟ. Ο Μάρτιν Σουλτς επικρίνει επίσης τον αμερικανό πρόεδρο, επειδή δεν έχει ταχθεί ακόμα υπέρ της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. «Το ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ταλαντεύεται μεταξύ καταγγελίας και επαναδιαπραγμάτευσης είναι ένα καταστροφικό μήνυμα», τονίζει.

«Είναι αλήθεια ότι αντιμετωπίζουμε μια δύσκολη κατάσταση στις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ – Γερμανίας», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ και πρόσθεσε: «Αλλά η ιστορία των ΗΠΑ είναι μεγάλη και η χώρα σπουδαιότερη από ό,τι δείχνει η υπάρχουσα σύγκρουση και για αυτό νομίζω ότι θα επανέλθουμε σε καλές σχέσεις στο μέλλον». «Σήμερα τα πράγματα έχουν αρχίσει να ευτελίζονται. Εκτιμώ ότι είναι ανάρμοστο που τώρα επικοινωνούμε με δηλώσεις που γίνονται κάτω από σκηνές σε φεστιβάλ μπύρας και μέσω Twitter», πρόσθεσε ο Γκάμπριελ.

Η Μέρκελ χειραφετείται από τις ΗΠΑ του Τραμπ

Σε καθε περίπτωση, ακόμη κι αν υπάρξουν βήματα προσέγγισης των δύο πλευρών, είναι έκδηλη η πρόθεση της Μέρκελ να χειραφετηθεί από την ηγεσία των ΗΠΑ. «Όταν μία πολιτικός σαν αυτήν κάνει μία τέτοιου είδους τοποθέτηση, αντιλαμβάνεται κανείς τη σοβαρότητα της κατάστασης», σημειώνουν αναλυτές, σύμφωνα με τη Deutsche Welle.

Ποτέ ξανά στο παρελθόν δεν υπήρξε μια τέτοια προσπάθεια από τη Μέρκελ. Παρά τα όποια εμπόδια παρουσιάστηκαν στη συνεργασία της με τις ΗΠΑ των Τζορτζ Μπους και Μπαράκ Ομπάμα, η καγκελάριος δεν έπαψε στιγμή να χαρακτηρίζει τις ΗΠΑ ως τον σπουδαιότερο εταίρο της Γερμανίας, δεδομένων των κοινών αξιών που μοιράζονται οι δύο χώρες, αλλά και επειδή η Γερμανία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική συνεργασία στους τομείς της ασφάλειας, της άμυνας και των μυστικών υπηρεσιών. Πεδία συνεργασίας τα οποία η Άγκελα Μέρκελ σίγουρα δεν θέλει να διαταράξει, όπως φάνηκε και από τις εξηγήσεις που έδωσε χθες ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Στέφεν Ζάιμπερτ, επισημαίνοντας ότι ακριβώς επειδή η διατλαντικές σχέσεις είναι τόσο σημαντικές, είναι ορθό να μιλά κανείς με ειλικρίνεια για τις υπάρχουσες διαφορές.

Όμως, όπως σημειώνει η Deutsche Welle, η Μέρκελ πλέον τονίζει ότι θα πρέπει κανείς να σκέφτεται σε βάθος ετών, αν όχι δεκαετιών, παραπέμποντας στην DDR, όταν άνθρωποι που πίστευαν ότι θα έπεφτε το Τείχος του Βερολίνου χλευάζονταν, ωστόσο 28 χρόνια αργότερα το Τείχος αποτελούσε παρελθόν. Σε σχέση με τη σημερινή συγκυρία, η Μέρκελ θα μπορούσε να πει ότι η θητεία κάθε αμερικανού προέδρου κρατάει το πολύ οκτώ χρόνια.

Με δεδομένο πως η Μέρκελ βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, δεν θα ρίσκαρε να κάνει μία τόσο βαρυσήμαντη για το μέλλον των αμερικανογερμανικών σχέσεων δήλωση εάν δεν διέκρινε σαφείς κινδύνους στους χειρισμούς του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θέτει εν αμφιβόλω διεθνή  κεκτημένα, επικρίνοντας ανοικτά τους εταίρους του και κλείνοντας ταυτόχρονα με επιδεικτικό τρόπο οικονομικές συμφωνίες με χώρες όπως η Σαουδική Αραβία.

Καταλήγοντας η Deutsche Welle σημειώνει: «Το έργο που καλείται να αναλάβει η Άγκελα Μέρκελ είναι εξαιρετικά δύσκολο. Θα κληθεί να πείσει τη γερμανική κοινή γνώμη για την αναγκαιότητα ενίσχυσης των εγχώριων ενόπλων δυνάμεων και αναβάθμισης του ρόλου της Γερμανίας στο στρατιωτικό πεδίο διεθνώς. Δυσκολίες δημιουργεί και η επιφύλαξη πολλών Ευρωπαίων απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ως τροχοπέδη αναμένεται να λειτουργήσει και η σαφής έλλειψη στήριξης για την καγκελάριο σε χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, που εξωθήθηκαν σε λήψη σκληρών μέτρων λιτότητας, αλλά και σε χώρες όπως η Ουγγαρία, που έχουν δεχθεί επανειλημμένα τη γερμανική κριτική για τη στάση τους στο μεταναστευτικό. Επιπλέον η Ρωσία θα επιχειρήσει να αντλήσει οφέλη από τη γενικευμένη αβεβαιότητα που επικρατεί.

Ωστόσο, εντός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος της Μέρκελ, εκτιμάται ότι η σημερινή εξαιρετικά σύνθετη συγκυρία θα βοηθήσει την καγκελάριο να ξαναβρεί την παλιά της “φόρμα” και να στρέψει περισσότερο τα βλέμματα στη διεθνή σκηνή κατά τη διάρκεια του γερμανικού προεκλογικού αγώνα. Ένα στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών λέει με δόση κυνισμού ότι “ο Τραμπ πρέπει να αντέξει”».