Η συντριπτική νίκη του Βίκτορ Ορμπάν, με 48,5%, στις ουγγρικές εκλογές της Κυριακής, που τον διατηρεί στην θέση του πρωθυπουργού για τρίτη συνεχόμενη φορά, μαζί με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, όπως το ποσοστό συμμετοχής που άγγιξε το 70% (69,2%) και η νεοναζιστική αντιπολίτευση, δεν αφήνει περιθώρια αισιόδοξων σκέψεων για την «επόμενη μέρα» στο ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό.

Ads

Τι θα μπορούσε να σημαίνει, λοιπόν, αυτή η νίκη για την Ευρώπη;

Ο 54χρονος Ορμπάν, αφενός εδραιώνει τη θέση του στην ηγεσία της εθνικιστικής δεξιάς στην ήπειρο, προαναγγέλλοντας νέες επιθέσεις, ουσιαστικά, στο κράτος δικαίου και τους δημοκρατικούς θεσμούς, αφετέρου, αποσπά μια ισχυρότατη νομιμοποίηση, σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Daniel Hegedus του Freedom House, ο οποίος προβλέπει ενίσχυση των επιθέσεων κατά της επικριτικής μερίδας της κοινωνίας των πολιτών στην Ουγγαρία.

Επιπλέον, έχοντας εξασφαλίζει τουλάχιστον 133 έδρες στο 199μελές κοινοβούλιο – όπως και το 2010 και 2014 -του επιτρέπει να προχωρήσει σε συνταγματικές αναθεωρήσεις, οι οποίες, προφανώς, δεν θα έχουν προοδευτικό πρόσημο.

Ads

Ποτέ άλλοτε στην νεότερη ουγγρική ιστορία και ποτέ από την καπιταλιστική παλινόρθωση στις αρχές της 10ετίας του ’90, ένα κόμμα σημείωσε μια τόσο μεγάλη νίκη σε τρεις εκλογικές διαδικασίες.

Τόσο η ευρωπαϊκή ακροδεξιά, όσο, όμως και η νεοφιλελεύθερη Δεξιά, έσπευσαν να συγχαρούν τον  Ορμπάν για την εκλογή του. Η κατά τα άλλα «ευαίσθητη» ως προς την υπεράσπιση των αστικών δημοκρατικών θεσμών, μεγάλη χριστιανοδημοκρατική – κεντροδεξιά – Δεξιά «οικογένεια» του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, μέλος του οποίου είναι το «Fidesz» του Ούγγρου πρωθυπουργού, αλλά και τα ακροδεξιά, εθνικιστικά πολιτικά μορφώματα της Ευρώπης, ήταν ιδιαιτέρως διαχυτικά.

«Η ανατροπή των αξιών και η μαζική μετανάστευση που υποστηρίζονται από την ΕΕ απορρίπτονται και πάλι», δήλωσε ενθουσιασμένη η επικεφαλής του γαλλικού Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν, τα συγχαρητήρια της οποίας ήρθαν να προστεθούν στις ενθουσιώδεις ανακοινώσεις του αντιμουσουλμάνου Ολλανδού βουλευτή Γκεερτ Βίλντερς, της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία και του Βρετανού ευρωβουλευτή Νάιτζελ Φάρατζ.

Ο ηγέτης της ιταλικής ακροδεξιάς Λέγκα Ματέο Σαλβίνι, που διεκδικεί την πρωθυπουργία, χειροκρότησε την Ουγγαρία που «ψήφισε με την καρδιά και το μυαλό, αψηφώντας τις απειλές των Βρυξελλών».

Το γεγονός ότι ο Βίκτορ Ορμπάν δήλωσε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι θέλει να συνεργασθεί με την Ιταλία και την Αυστρία για τη συγκρότηση συμμαχίας με τις χώρες που είναι εχθρικές προς τη μουσουλμανική μετανάστευση, δεν απέτρεψαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το να τον συγχαρεί, με την συνήθη, μάλλον, «προειδοποίηση» για τον αναγκαίο σεβασμό στις «κοινές αξίες» της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Απόλυτος κυρίαρχος

Η αλήθεια είναι ότι ο Ορμπάν δεν έδειξε ποτέ να συγκινείται από την κριτική των Ευρωπαίων εταίρων του ή των διεθνών παρατηρητηρίων, παρά το ότι το  Fidesz κατηγορείται για την χειραγώγηση πλήθους δημοκρατικών θεσμών και ανεξάρτητων αρχών, των μέσων ενημέρωσης και της δικαιοσύνης, αλλά και της οικονομίας και του πολιτισμού.

Για παράδειγμα, οι παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη σημείωσαν ότι η ξενοφοβική ρητορική και η μεροληψία των μέσων ενημέρωσης στην προεκλογική εκστρατεία εμπόδισαν τους ψηφοφόρους να κάνουν μία επιλογή έχοντας σχηματίσει εγνωσμένη άποψη. Τα δημόσια μέσα ενημέρωσης «ευνόησαν σαφώς τον κυβερνώντα συνασπισμό».

Μία νέα σειρά μέτρων, που σχεδιάσθηκαν πριν από τις εκλογές, προβλέπει τη φορολόγηση των μη κυβερνητικών οργανώσεων «που υποστηρίζουν τη μετανάστευση». Το κείμενο ονομάστηκε «Stop Soros» και θα είναι από τα πρώτα που θα υποβληθούν στο κοινοβούλιο.

«Δεν θα επιτρέψουμε να μας φοβίσουν εκείνοι που προσπαθούν να φιμώσουν τις κριτικές φωνές στην Ουγγαρία και να δημιουργήσουν ατμόσφαιρα φόβου», προειδοποίησε η Διεθνής Αμνηστία.

Η ουγγρική αριστερά και οι φιλελεύθεροι που κατήγγειλαν την παρακμή των δημόσιων υπηρεσιών υγείας, τη μετανάστευση των νέων, τις αμφίβολες πρακτικές και το πελατειακό σύστημα των κύκλων της εξουσίας δεν φαίνεται ότι θεωρήθηκαν αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις στο Fidesz του Βίκτορ Ορμπάν, παρά τις περί του αντιθέτου «προβλέψεις» των προεκλογικών δημοσκοπήσεων, οι οποίες έπεσαν – για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη – έξω.

Η αντιπολίτευση, όλων των αποχρώσεων, η οποία άρχισε να ελπίζει δειλά για κάτι καλύτερο λόγω της αναμενόμενης αύξησης της συμμετοχής, τελικά, όχι μόνο δεν χαμογέλασε, αλλά άρχισε να μετρά και παραιτήσεις ηγεσιών της, όπως του αρχηγού του ουγγρικού νεοναζιστικού κόμματος Jobbik, Γκάμπορ Βόνα, ο οποίος παραιτήθηκε από την προεδρία του κόμματος και τη βουλευτική του έδρα έπειτα από τη συντριπτική ήττα που υπέστη στις εκλογές. Έστω και αν το 19,5% που έλαβε κατέστησε τους νεοναζί, αξιωματική αντιπολίτευση.

Η αλήθεια είναι, πως με κοινή ατζέντα στις βασικές πολιτικές επιλογές τους, το Fidesz και το Jobbik πόνταραν το μεν στην προσωπικότητα του αρχηγού του και στην δυναμική που έχει πάντα ο απερχόμενος πρωθυπουργός όταν διεκδικεί εκ νέου την νίκη, το δε, στην αύξηση της συμμετοχής. Χωρίς όμως κάτι άλλο να το διαφοροποιεί, αυτή η αυξημένη συμμετοχή ευνόησε τελικά τον Ορμπάν. Ο οποίος, με τον αέρα του απόλυτου κυρίαρχου της ουγγρικής πολιτικής σκηνής «έτρεξε» μια εξαιρετικά διχαστική εκστρατεία,  επικεντρώνοντας ουσιαστικά σε ένα και μόνο θέμα, προειδοποιώντας για την «πτώση» μιας Ουγγαρίας στα «χέρια» των μεταναστών. Φαίνεται λοιπόν, ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Ούγγρων ψηφοφόρων τον θεωρούν ως τη μόνη εγγύηση κατά ενός τέτοιου σεναρίου.

Η «σεμνή» εμφάνιση του Ορμπάν την νύχτα των εκλογών μπροστά σε ενθουσιώδεις οπαδούς του έκλεισε με μια φράση που ακούστηκε μάλλον ανατριχιαστική για την δημοκρατική Ευρώπη: Η Ουγγαρία δεν έχει φτάσει ακόμη μέχρι εκεί που «θα θέλαμε να είναι», αλλά η χώρα «βρίσκεται στο μονοπάτι που επέλεξε για τον εαυτό της». Οπερ σημαίνει… μπροστά είναι τα «σπουδαία».

Για το Spiegel, τα αποτελέσματα των ουγγρικών εκλογών δείχνουν το βαθμό στον οποίο οι εκλογικοί όροι προσαρμόστηκαν στο Fidesz. Από τις 199 έδρες, 106 ήταν μονοεδρικές. Σε πολλές εκλογικές περιφέρειες, οι υποψήφιοι του Fidesz κέρδισαν μόνο με σχετική πλειοψηφία, ενώ τα συνδυασμένα αποτελέσματα για τους υποψηφίους της αντιπολίτευσης ήταν σημαντικά υψηλότερα σε ορισμένες περιπτώσεις. Αλλά τα κόμματα θα έπρεπε να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να δημιουργήσουν έναν ενιαίο κοινό υποψήφιο για να νικήσουν το Fidesz. Δεν ήταν όμως σε θέση να καταλήξουν σε τέτοια συμφωνία.

Για ορισμένους παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένου του  G. M. Tamás, αριστερού διανοητή στην Βουδαπέστη και πρώην αντικομμουνιστή ακτιβιστή για τα πολιτικά δικαιώματα, η νίκη του Ορμπάν δεν αποτελεί έκπληξη. «Τα τελευταία χρόνια, οι εκλογές σε όλη την Ευρώπη κρίνονται βάσει του λεγόμενου ζητήματος της μετανάστευσης» λέει  ο Ταμάς στο Spiegel. Εκτιμά, ότι η συναίνεση για μια κοινή ευημερία και ένα κοινό συμφέρον εξαφανίζεται σε όλη την Ευρώπη και ότι ένας αυξανόμενος αριθμός ομάδων στην κοινωνία προωθούν το δικό τους συμφέρον σε σχέση με τις μειονότητες, όπως οι ξένοι πολίτες ή οι πρόσφυγες. «Ο Ορμπάν είναι ένας ισχυρός και ταλαντούχος εκπρόσωπος αυτής της τάσης», λέει ο Ταμάς. «Γι ‘αυτό κερδίζει τις εκλογές. Όλοι στην Ουγγαρία ξέρουν ότι είναι διεφθαρμένος και ότι κυβερνάει άσχημα, ωστόσο πολλοί εξακολουθούν να τον ψηφίζουν επειδή θεωρούν σημαντικό να τους προστατεύσει από μετανάστες και μειονότητες όπως οι Ρομά».

Ο Ορμπάν θα παραμείνει σε πορεία αντιπαράθεσης με την ΕΕ

Ο πολιτικός επιστήμονας Ágoston Mráz, ο οποίος είναι στενά συνδεδεμένος με την κυβέρνηση, χαρακτήρισε την εκλογική νίκη του Ορμπάν ως «εξαιρετικά μεγάλη και επίσης σπάνια για την Ευρώπη» και ότι υπερέβη τις προσδοκίες ακόμη και στο στρατόπεδο του Fidesz. Ο ίδιος εκτίμησε μιλώντας στο Spiegel ότι η Δύση οφείλει να αναγνωρίσει επίσης αυτήν την επιτυχία. «Όταν πρόκειται να κρίνει τον Ορμπάν, η Δύση είναι όμηρος των προκαταλήψεών της», λέει. «Δεν βλέπει πόσο ισχυρή είναι η δημοκρατική νομιμοποίηση για τον Ορμπάν στην Ουγγαρία». Προσθέτει, ότι ο Ορμπάν είναι ικανός να διατυπώνει στόχους που υποστηρίζονται από ευρύ φάσμα του πληθυσμού και προσφέρει μια ισχυρή εθνική ταυτότητα για την πλειοψηφία του κόσμου.

Σε αντίθεση με τους άλλους πολιτικούς σχηματισμούς, σημειώνει ο Mráz, το κόμμα του Ορμπάν είναι εξαιρετικά οργανωμένο εδώ και 30 χρόνια. «Σε αυτό το σημείο, νομίζω ότι μπορείτε να μιλήσετε ακόμα και για μια εποχή Ορμπάν στην Ουγγαρία».

Στην ανάλυση του Spiegel σημειώνεται, πως αν υπάρχουν προσδοκίες χαλάρωσης του πολιτικού στυλ αντιπαράθεσης του Ορμπάν, αυτές δεν είναι ρεαλιστικές.

Όσον αφορά στην εξωτερική πολιτική, ο Ορμπάν θέλει να μεταρρυθμίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετατρέποντάς την ουσιαστικά σε απλό διαχειριστή των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και της ενιαίας αγοράς και όχι σε μια Ευρώπη κοινών πολιτικών αξιών που συμμετέχει ή ακόμη και παρεμβαίνει σε εσωτερικές πολιτικές συζητήσεις. Ο Ορμπάν επιδιώκει να συγκεντρώσει τις χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης πίσω από αυτόν τον στόχο. Ταυτόχρονα, είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει την ξενοφοβική του ρητορική και πολιτική στο εσωτερικό.

Υπάρχει ευρεία δυσαρέσκεια στην Ουγγαρία για τα πολυάριθμα σκάνδαλα διαφθοράς που αφορούν ανθρώπους κοντά στον Ορμπάν και το κόμμα του, καθώς και για την κακή κατάσταση της Υγείας και της Παιδείας, αλλά και για τις ανεπάρκειες της δημόσιας διοίκησης. Αυτό οδήγησε τον Ορμπάν και το Fidesz να προσφύγουν συχνά σε ξενοφοβική ρητορική τα τελευταία χρόνια, κάτι το οποίο αποτελεί κοινό γνώρισμα άλλωστε της ακροδεξιάς, η οποία προβάλει τον ξένο ως «αιτία» των λαϊκών δεινών.

Η προσφυγική κρίση το 2015 λειτούργησε ευεργετικά στα δημοσκοπικά ποσοστά του Ορμπάν. ‘Ηταν η εποχή, που ο Ούγγρος πρωθυπουργός, παραβιάζοντας κάθε έννοια διπλωματικής δεοντολογίας, προχώρησε σε εξοργιστικές επιθέσεις εναντίον της Ελλάδας, με απίστευτες δηλώσεις όπως: «Πιστεύω πως αν οι Έλληνες δεν είναι ικανοί να περιφρουρήσουν τα σύνορα τους, τότε πρέπει να τους ζητήσουμε ευγενικά, καθώς είναι ένα ανεξάρτητο έθνος, να επιτρέψουν στα άλλα κράτη της ΕΕ να διαφυλάξουν τα σύνορά της Ελλάδας»…

Ολα τα παραπάνω, καθιστούν την «σεμνή» εμφάνισή του την νύχτα των εκλογών ως τουλάχιστον ψεύτικη.

Ειδικά από τότε που ο Ορμπάν δήλωσε ρητά πριν από λίγες εβδομάδες ότι σχεδίαζε να αντιμετωπίσει αυστηρά τους αντιπάλους του και τους επικριτές του, συμπεριλαμβανομένων των μη κυβερνητικών οργανώσεων.

Στην ομιλία του στις 15 Μαρτίου ήταν ανησυχητικά ξεκάθαρος: «Μετά τις εκλογές, φυσικά θα ζητήσουμε αποζημιώσεις. Ηθικές, πολιτικές και νομικές αποζημιώσεις»…

Αραγε να εννοεί μόνο την εσωτερική πολιτική σκηνή, ή θα ζητήσει τα «ρέστα» από τους επικριτές του στο εξωτερικό; Και τι θα σημαίνει αυτό για τις σχέσεις της Ουγγαρίας με την ΕΕ, αλλά και με το ΝΑΤΟ, δεδομένου ότι η θέση της χώρας είναι στρατηγικής σημασίας στην κλιμακούμενη αντιπαράθεση της Δύσης με την Ρωσία; Πολύ περισσότερο που ο Ορμπάν δεν κρύβει την συμπάθειά του στην Μόσχα, επικρίνοντας τις δυτικές κυρώσεις εναντίον της, υποδεχόμενος θερμά τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν στην Βουδαπέστη τον περασμένο Αύγουστο και συνάπτοντας διμερείς οικονομικές συμφωνίες.

Το Brexit, η άνοδος της εθνικιστικής ακροδεξιάς στην Ευρώπη, οι αντιδράσεις που βρίσκουν οι σχεδιασμοί του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, για την αναμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης στην Συρία μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων δημιουργούν ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο «κοκτέιλ», με την απειλή των ευρωπαϊκών αξιών από την νίκη του Ορμπάν να μοιάζει ως όχι και το μεγαλύτερο πρόβλημα πλέον…