Από τον Ιανουάριο του 2016 είχαν προκαλέσει την υποψία των βελγικών αρχών οι κινήσεις του Μαροκινού ιμάμη Αμπντελμπακί Ες Σάτι, στην πόλη Βιλβόρντε, σύμφωνα με τον δήμαρχο της πόλης, Χανς Μπόντε.

Όπως δήλωσε στην ισπανική εφημερίδα El Pais, οι αρχές είχαν ρωτήσει την ισπανική αστυνομία αν ο Ες Σάτι είχε σχέσεις με τζιχαντιστές, αλλά εκείνη εμφανίστηκε καθησυχαστική, τονίζοντας στην απάντησή της, στις 8 Μαρτίου 2016 ότι δεν έχει ενδείξεις για ανάμειξη του ιμάμη του Ριπόλ με το Ισλαμικό Κράτος. 

Ο θεωρούμενος ως εγκέφαλος των τρομοκρατικών επιθέσεων της περασμένης εβδομάδας στη Βαρκελώνη και το Καμπρίλς, πιστεύεται ότι σκοτώθηκε στις 16 Αυγούστου κατά την έκρηξη στη γιάφκα των τζιχαντιστών στο Αλκανάρ, όπου κατασκεύαζαν βόμβες με φιάλες βουτανίου προκειμένου να κάνουν μια πολύ μεγαλύτερης έκτασης επίθεση με εκρηκτικά στο κέντρο της Βαρκελώνης. 

Η ισπανική και η βελγική αστυνομία δεν επιβεβαίωσαν ότι υπήρξε τέτοια επικοινωνία, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρχε κάτι ύποπτο αναφορικά με τον Ες Σάτι κι ότι κατά κανόνα «δεν δίνουν ευαίσθητες πληροφορίες».

Ο Ες Σάτι πήγε στο Βιλβόρντε τον Ιανουάριο του 2016, αλλά η συμπεριφορά του γρήγορα κίνησε τις υποψίες της τοπικής μουσουλμανικής κοινότητας με αποτέλεσμα ο επικεφαλής του τεμένους της γειτονικής πόλης Ντιεγκεμ να ειδοποιήσει σχετικά τις αρχές.

«Εμφανίστηκε απρόσκλητος κι είπε ότι ήθελε να γίνει ιμάμης γιατί δεν είχε μέλλον στην Ισπανία», λέει ο Μπόντε. «Η τοπική αστυνομία και οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων απο – ριζοσπαστικοποίησης αναζήτησαν πληροφορίες κι ήλθαν σε επαφή με τις μυστικές υπηρεσίες. Η τοπική αστυνομία επικοινώνησε με την ομοσπονδιακή αστυνομία του Βελγίου, η οποία με τη σειρά της ήλθε σε επαφή με τις υπηρεσίες ασφαλείας στη Βαρκελώνη», υποστηρίζει ο δήμαρχος. 

Πηγές της ισπανικής αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας λένε ότι δεν υπήρχαν αναφορές που να συνδέουν τον Ες Σάτι με την ισλαμική τρομοκρατία. Το 2006, όταν εξαρθρώθηκε στην κωμόπολη Βιλανόβα κοντά στη Βαρκελώνη ένας πυρήνας που σκόπευε να στείλει εθελοντές στο Ιράκ, ένας από τους συλληφθέντες ήταν εξάδελφος του ιμάμη. «Αλλά δεν βρήκαμε κάτι που να συνδέει τον Ες Σάτι με τις εγκληματικές δραστηριότητες αυτής της ομάδας», ανέφεραν οι ίδιες πηγές.

Ένας ειδικός αναλυτής αναφέρει επίσης στην El Pais ότι στις αρχές θα έπρεπε να είχε σημάνει συναγερμός μετά την άφιξη του Ες Σάτι στο Ριπόλ. «Κι όχι μόνον επειδή είχε κάνει φυλακή και ριζοσπαστικοποιήθηκε, αλλά επειδή είχε ταξιδέψει σ’ ένα απ’ τα κέντρα του τζιχαντισμού στην Ευρώπη (σ.σ. εννοεί το Βιλβόρντε) και επέστρεψε ως ιμάμης».

Στο Ριπόλ ο Ες Σάτι έστησε δικό του τζαμί. Αλλά αν και η αστυνομία ήταν σε τακτική επαφή με τη μουσουλμανική κοινότητα της πόλης, τίποτε στη συμπεριφορά του νέου ιμάμη δεν κίνησε τις υποψίες τους. «Πρόσεχε να μη λέει τίποτε το εξτρεμιστικό στα κηρύγματά του. Φαίνεται, ωστόσο, ότι τα χρησιμοποιούσε για να παρακολουθεί τους πιστούς και να διαλέγει εκείνους που θα μπορούσε να επηρεάσει, ιδιαίτερα τους νεότερους», λένε πηγές της καταλανικής αστυνομίας. Κι ύστερα «ασκούσε την επιρροή του μακριά απ’ το τέμενος, πίσω απ’ τις πλάτες των ηγετών της μουσουλμανικής κοινότητας».