Η έκθεση για τον πόλεμο στο Ιράκ δημοσιεύθηκε. Ο πρόεδρος της επιτροπής τήρησε την υπόσχεση που έδωσε πριν από 7 χρόνια και δεν απέφυγε να κριτικάρει τους υπαίτιους.  Ωστόσο, τα πορίσματα της έκθεσης δεν δικαιολογούν τους χαρακτηρισμούς που της αποδίδουν τα ΜΜΕ. Η έκθεση δεν προκάλεσε σεισμό, αλλά δόνηση, και δεν αποτελεί ομοβροντία αλλά άσφαιρη βολή κατά του Μπλερ.

Ads

Πες μου τι επιτροπή διόρισες, να σου πω τι αποκαλύψεις θα κάνει
 
Από τη σύσταση της επιτροπής, οι προσδοκίες για την αποτελεσματικότητα της δεν ήταν υψηλές. Η μόνη προηγούμενη σχετική έκθεση, για τον πόλεμο στα νησιά Φάλκλαντ το 1982 – 83 (γνωστή ως «Franks Inquiry»), απάλλαξε την τότε βρετανική κυβέρνηση και τις μυστικές υπηρεσίες από κάθε ευθύνη για τα λάθη που έγιναν. Αμφιβολίες για την ουδετερότητα της πενταμελούς επιτροπής για τον πόλεμο στο Ιράκ είχαν εκφραστεί από τη στιγμή που συστάθηκε.
 
Τα βασικά ερωτήματα στα οποία η επιτροπή έπρεπε να δώσει απαντήσεις ήταν τρία. Πρώτον, εάν η συμμετοχή της Βρετανίας στον πόλεμο ήταν δικαιολογημένη. Δεύτερον, εάν η προετοιμασία και τα σχέδια για την βρετανική επέμβαση ήταν επαρκή. Και τρίτον εάν ο Μπλερ είχε παραπλανήσει το Κοινοβούλιο όταν παρουσίασε τα στοιχεία βάσει των οποίων δικαιολογήθηκε η συμμετοχή της Βρετανίας στον πόλεμο του Ιράκ.
 
Η επιτροπή έδωσε αρνητικές απαντήσεις στα δύο πρώτα ερωτήματα. Όμως, η επιτροπή αναφέρει στην έκθεση της ότι δεν μπόρεσε να εντοπίσει ποιοι ήταν υπεύθυνοι για την ανεπαρκή προετοιμασία για τη στρατιωτική επέμβαση. Επίσης η επιτροπή δηλώνει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Μπλερ παραποίησε τις πληροφορίες βάσει των οποίων αποφασίστηκε η βρετανική συμμετοχή στον πόλεμο. 
 
Η επιτροπή παραδέχεται ότι ο Μπλερ δεν έκανε σαφείς διακρίσεις ανάμεσα σε αυτά που «γνώριζε» (από τις μυστικές υπηρεσίες) και σε αυτά που «πίστευε». Εν τούτοις, η έκθεση δεν σχολιάζει εάν ο Μπλερ ενσυνείδητα παραπλάνησε το Κοινοβούλιο και συμπεραίνει ότι ο Μπλερ πραγματικά πίστευε αυτά που έλεγε και δεν ενέργησε κακόβουλα.
 
Ένας τυπικός «βρετανικός συμβιβασμός»
 
Τα βρετανικά ΜΜΕ ανέφεραν από πέρυσι ότι τα πορίσματα της επιτροπής θα ήταν «ολέθρια» για αρκετούς από τους άμεσα εμπλεκόμενους.  Ο «όλεθρος» τελικά αποδείχτηκε ράπισμα και οι επιπτώσεις των αποκαλύψεων πολύ πιο ήπιες από όσο αναμενόταν.
 
Ο πατροπαράδοτος «βρετανικός συμβιβασμός» θριάμβευσε για μια ακόμα φορά. Η έκθεση παραδέχεται ότι έγιναν σοβαρά λάθη, πάρθηκαν λάθος αποφάσεις, και δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία για να δικαιολογήσουν την βρετανική επέμβαση. Όμως δεν αποδίδει κατηγορηματικά ευθύνες σε συγκεκριμένα άτομα, εκτός του ότι οι αρχηγοί των μυστικών υπηρεσιών δεν έπρεπε να επιτρέψουν στον Μπλερ να παρερμηνεύσει τις πληροφορίες που του είχαν δώσει.
 
Ο αντίκτυπος της έκθεσης θα είναι μακράς διάρκειας, διότι θα χρειαστεί μεγάλο διάστημα προτού οι 12 τόμοι και οι 2,6 εκατ. λέξεις της έκθεσης εξεταστούν λεπτομερώς. Πάντως οι επιπτώσεις για τον Μπλερ και τους συνεργάτες του είναι σχετικά ανώδυνες. 
 
Σκύλος που γαβγίζει χωρίς να δαγκώνει
 
Τα ΜΜΕ παρουσιάζουν την έκθεση ως καταστρεπτική και καυστική για τους πρωταίτιους του πολέμου. Ωστόσο, ο Μπλερ και οι συνεργάτες του δεν θα τιμωρηθούν και δεν θα υποστούν νομικές επιπτώσεις λόγω των συμπερασμάτων της έκθεσης. Η επιτροπή δεν αποφάνθηκε σχετικά με τη νομιμότητα του πολέμου και τα πορίσματα της δεν έχουν νομική ισχύ.
 
Επιπλέον, οι επιπλήξεις της έκθεσης στον πολεμοκάπηλο Μπλερ και στις διάφορες υπηρεσίες δεν προσφέρουν ούτε ανακούφιση, ούτε δικαιοσύνη, στους συγγενείς των 200 Βρετανών και των τουλάχιστον 150.000 Ιρακινών νεκρών, ούτε στα εκατομμύρια εκτοπισμένων Ιρακινών.  
 
Ο Μπλερ δήλωσε αμέσως μετά την ανακοίνωση των πορισμάτων της επιτροπής ότι δεν απολογείται για την απόφαση του να συμμετάσχει η Βρετανία στον πόλεμο. Πολύ σύντομα ο Μπλερ θα κατευθύνει τις σπουδές μελλοντικών «παγκόσμιων ηγετών» σε πανεπιστήμιο της Κίνας.

Και βέβαια, με όποιον δάσκαλο καθίσεις…