Περισσότεροι από 800 εκατ. πολίτες είναι οι δυνητικοί «πελάτες» του. Αποστολή των 47 δικαστών, οι οποίοι συνθέτουν το σώμα του, είναι ο έλεγχος εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1950. Μόνο για το 2017 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) κλήθηκε να εξετάσει 63.350 νέες προσφυγές, ενώ στο σύνολο του έτους έγινε η επεξεργασία 85.951 προσφυγών. Κι όμως, παρά τους -αντικειμενικά και κατά τα στοιχεία- γοργούς ρυθμούς εκδίκασης των υποθέσεων, αυτή τη στιγμή εκκρεμεί η επεξεργασία άνω των 56.000 προσφυγών.

Η βελτιστοποίηση των διαδικασιών διαχείρισης του σταθερά αυξανόμενου φόρτου εργασίας του, είναι μία μόνο από τις προκλήσεις που το ΕΔΑΔ, με έδρα το Στρασβούργο, έχει να αντιμετωπίσει σήμερα. Πώς θα δοθεί προτεραιότητα σε μη επαναλαμβανόμενες υποθέσεις; Πώς θα επικαιροποιηθεί ένα κείμενο σχεδόν 70 ετών; Πώς θα βρεθεί η ισορροπία με 47 εθνικούς νομοθέτες; Πώς θα εκσυγχρονιστούν οι διαδικασίες εκλογής των μελών του, εξασφαλίζοντας ότι μία επιλογή που προβλέπεται να είναι κυβερνητική, δεν θα είναι και «χρωματισμένη»; Πώς θα διαχωριστεί η αποστολή του από εκείνη του δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Λουξεμβούργο; Και τι πρέπει να γίνει με τα κράτη- μέλη της Σύμβασης, που συστηματικά, όπως προκύπτει από τις καταδίκες, παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα;

Απαντήσεις στα σύνθετα αυτά ερωτήματα, που θεωρητικά απασχολούν εξειδικευμένα ακροατήρια, αλλά στην ουσία επηρεάζουν τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών, επιχείρησαν να δώσουν στη Θεσσαλονίκη o Γάλλος Πιερ-Ιβ Λε Μπορν (Pierre-Yves Le Borgn), διεθνής δικηγόρος, πρώην βουλευτής για τους απόδημους και μέλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης και πρόσφατα υποψήφιος για τη θέση του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπη, καθώς και ο καθηγητής Βασίλης Σκουρής, πρόεδρος του Κέντρου Διεθνούς, Οικονομικού και Ευρωπαϊκού Δικαίου και πρώην πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Την εκδήλωση με τίτλο «Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: Επιτεύγματα και Προκλήσεις», διοργάνωσε το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο των Ελληνογαλλικών Συζητήσεων. Τη συζήτηση συντόνισε η Ευγενία Πρεβεδούρου, καθηγήτρια Διοικητικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

«Οι προσφυγές αποκαλύπτουν δομικά προβλήματα στα κράτη-μέλη»

«Σήμερα υπάρχουν 47 δικαστές – ένας ανά κράτος μέλος της σύμβασης. Όμως, οι 56.000 εκκρεμείς υποθέσεις υπογραμμίζουν τον όγκο της δουλειάς, που βαρύνει τον θεσμό και την έλλειψη μέσων, που έχει το δικαστήριο. Είναι γι’ αυτό ιδιαίτερα σημαντική η μεταρρύθμιση των μεθόδων, όπως ο δικαστικός σχηματισμός με έναν δικαστή», εξήγησε ο κ. Λε Μπορν, ενώ σε ό,τι αφορά τη φύση των υποθέσεων, που αποκαλύπτουν τα στατιστικά στοιχεία, παρατήρησε πως «αποκαλύπτουν δομικές δυσλειτουργίες», αναφέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση της Ρουμανίας, πρώτης χώρας σε αριθμό εκκρεμών υποθέσεων -με ποσοστό 18% επί του συνόλου- όπου οι περισσότερες σχετίζονται με την κατάσταση των φυλακών. Στις εκκρεμείς υποθέσεις, τα 2/3 των προσφυγών προέρχονται από πέντε εκ των 47 κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Σε σχέση με τα νομολογιακά ζητήματα ο κ. Λε Μπόρν σημείωσε πως μία συλλογικότητα 47 κρατών-μελών δεν μπορεί να έχει ομοιόμορφη-ομοιογενή νομολογία και γι’ αυτό ο εθνικός νομοθέτης είναι σε καλύτερη θέση, για να ξεκινήσει μία νομοθετική εξέλιξη, όπως για παράδειγμα σε μια απόφαση, που αφορά την υιοθέτηση παιδιών από ζευγάρια του ίδιου φύλου.

«Το δικαστήριο γίνεται καμιά φορά αντικείμενο κριτικής για τη νομολογία του, αλλά μην ξεχνάμε ότι ρόλος του είναι η ερμηνεία ενός κειμένου του 1950, είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που ερμηνεύει ένα κείμενο 70 ετών», επισήμανε, παρατηρώντας, πάντως, πως «το δικαστήριο σύντομα θα γιορτάσει τα 60 του χρόνια και κατάφερε -όχι χωρίς δυσκολίες- να μπορέσει να επιβιώσει αυτή η νομολογία».

Σε ό,τι αφορά την επικουρικότητα με τα εθνικά δικαστήρια σημείωσε: «Το δικαστήριο πρέπει να παρεμβαίνει σε επικουρικό ρόλο. Ο πρώτος δικαστής εφαρμογής της σύμβασης είναι ο εθνικός δικαστής. Μόνον όταν έχουν εξαντληθεί εσωτερικά δικαστικά μέσα παρεμβαίνει. Δεν ακυρώνει τις εθνικές αποφάσεις, ούτε ακυρώνει νόμους, διαπιστώνει αν υπήρξε ή όχι παραβίαση της σύμβασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ