Οι δύσκολες ισορροπίες στις σχέσεις Ευρώπης – Τουρκίας δοκιμάζονται ξανά στις Βρυξέλλες και την σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στη σκιά του προσφυγικού και του σκληρού ανοιχτού μετώπου μεταξύ Βερολίνου και Άγκυρας.

Το θέμα των ευρωτουρκικών σχέσεων μπήκε στην ατζέντα του χθεσινού δείπνου των ηγετών κατόπιν αιτήματος της Άνγκελα Μέρκελ και σχετική αναφορά αναμένεται να υπάρξει και στο σημερινό κοινό ανακοινωθέν, χωρίς ωστόσο άμεση προοπτική είτε διεξόδου είτε οριστικής ρήξης.

Οι σχέσεις Βερολίνου – Αγκυρας βρίσκονται εδώ και μήνες σε διαρκή όξυνση, μετά την απαγόρευση των συγκεντρώσεων τούρκων πολιτικών στη Γερμανία και τις συλλήψεις και διώξεις γερμανών πολιτών από τον Ερντογάν. 

Η Ανγκελα Μέρκελ ήταν και χθες ιδιαιτέρως αιχμηρή για την (μη) λειτουργία του κράτους δικαίου στην Τουρκία, έμεινε όμως μακριά από κάθε αναφορά σε ενδεχόμενο διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αγκυρα – ένα ενδεχόμενο, που η ίδια είχε αφήσει ανοιχτό κατά την προεκλογική περίοδο στην Γερμανία.

«Αναφορικά με τις δημοκρατικές μας αξίες, οι εξελίξεις στην Τουρκία ήταν πολύ αρνητικές. Δεν συλλαμβάνονται μονάχα Γερμανοί πολίτες, αλλά και το κράτος δικαίου στην Τουρκία βρίσκεται στη λάθος κατεύθυνση», είπε χθες η γερμανίδα καγκελάριος από τις Βρυξέλλες προσθέτοντας ότι το Βερολίνο θα υποστήριζε μια πιθανή μείωση της ευρωπαϊκής προενταξιακής βοήθειας προς την Άγκυρα. Έσπευσε, ωστόσο, να διαμηνύσει ότι οι όποιες περικοπές δεν πρόκειται να αγγίξουν την χρηματοδότηση της Τουρκίας που αφορά τη συμφωνία για το προσφυγικό.

«Υποσχεθήκαμε 3 δισεκατομμύρια ευρώ για τα επόμενα χρόνια, πέραν των 3 δισεκατομμυρίων για την καταβολή των οποίων έχουμε ήδη δεσμευτεί. Πρέπει να εκπληρώσουμε αυτήν την υπόσχεση», ήταν η χαρακτηριστική δήλωσή της για το θέμα του προσφυγικού.

Τα σενάρια

Στο πλαίσιο αυτό, και σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, τρία είναι τα θέματα που τίθενται επί τάπητος στη συνοδο κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Η οικονομική χρηματοδότηση της ΕΕ προς την Τουρκία, η ενταξιακή πορεία της χώρας και το μεταναστευτικό σε συνδυασμό με την αντιτρομοκρατική συνεργασία. 

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, πρόκειται για σημαντική συζήτηση που θα διαμορφώσει και την κατεύθυνση των σχέσεων Ε.Ε. και Άγκυρας, αλλά δεν πρόκειται να υπάρξουν άμεσες αποφάσεις.

Κατά πληροφορίες που δημοσίευσαν οι «Financial Times» τα πιθανά σενάρια που εξετάζονται περιλαμβάνουν μείωση της προενταξιακής βοήθειας των 4 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ που αναλογεί στην Τουρκία έως το 2020 ή η διοχέτευση των χρημάτων σε μη κυβερνητικές οργανώσεις αντί για την τουρκική κυβέρνηση.

Πέραν τούτων όμως, όπως σημειώνουν διπλωματικές πηγές, οποιαδήποτε άλλα πιο ριζικά μέτρα δείχνουν μάλλον απαγορευτικά στην παρούσα συγκυρία με δεδομένο το ανοιχτό – και εξαιρετικά κρίσιμο πάντοτε για την Γερμανία – ζήτημα του προσφυγικού αλλά και τις ανησυχίες για περαιτέρω απομάκρυνση του, απρόβλεπτου, πλέον Ερντογάν από την Δύση.

Ο ίδιος ο τούρκος πρόεδρος, παρά τις προσπάθειες του τελευταίου διαστήματος για άμβλυνση του μετώπου με το Βερολίνο, δεν παρέλειψε χθες να απαντήσει στις αιχμές της Μέρκελ κάνοντας εκ νέου νύξεις για υπόθαλψη της «τρομοκρατίας» από την Γερμανία.

«Εγώ θα μιλήσω δίνοντας ονόματα. Δεν έχει νόημα να μιλήσω κεκαλυμμένα. Όλοι πρέπει να γνωρίζουν την πραγματικότητα», είπε ο Ταγίπ Ερντογάν μιλώντας στο TRT World Forum, για να προσθέσει ότι η Τουρκία έχει στείλει 4.500 φακέλους στην Γερμανία σχετικά με την δράση στελεχών του PKK και δεν πήρε απάντηση για κανέναν. 

Σύμφωνα με τις πληροφορίες από τις Βρυξέλλες, πέραν της Γερμανίας την πιο σκληρή στάση έναντι της Τουρκίας τηρούν μέχρι στιγμής η Αυστρία και η Δανία, οι οποίες είχαν ζητήσει και τον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Στον αντίποδα, υπέρ της πιο ήπιας και «ενδιάμεσης» προσέγγισης τάσσονται η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η εσθονική προεδρία.