Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από το Γουέστμινστερ. Το φάντασμα ενός no deal που θα μπορούσε να σημαίνει και το τέλος του Brexit. Ενώ οι διαπραγματεύσεις του διαζυγίου γίνονται στις Βρυξέλλες πολλοί λίγοι στο Λονδίνο θέλουν να φύγουν από την ΕΕ χωρίς μια συμφωνία.

Αυτό που έχει γίνει εφιάλτης στους βουλευτές και το συζητούν σε μυστικά πηγαδάκια είναι ότι η πρωθυπουργός της Βρετανίας είναι πολύ αδύναμη είτε για να κάνει τους απαιτούμενους χειρισμούς για να κλείσει μια συμφωνία με τις Βρυξέλλες, κυρίως αναφορικά με την πληρωμή στους 27 της ΕΕ, είτε να επιβιώσει των συνεπειών μιας αποτυχίας, σύμφωνα με το Politico.

Σε αυτή την περίπτωση η Βρετανία είτε πέφτει από το γκρεμό στο τέλος της περιόδου του άρθρου 50, είτε βρίσκει έναν τρόπο να πάρει περισσότερο χρόνο για να βγει από την κρίση, είτε αλλάζει την απόφαση της να φύγει από την ΕΕ.

«Αυτή θα είναι μια πολύ οξεία κρίση», λέει ένας βουλευτής των Τόρις που δεν θέλει να κατονομαστεί. Αυτές οι εκτιμήσεις αυξάνουν την πίεση προς την Μέι από τους λεγόμενους Brexiteers που φοβούνται ότι η αποτυχία ενός deal θα πυροδοτήσει μια οξεία πολιτική κρίση που θα τελειώσει με τη Βρετανία να μένει στην ΕΕ τουλάχιστον για το προσεχές διάστημα αλλά και από τους υποστηρικτές της παραμονής στην ΕΕ που είναι αποφασισμένοι να κάνουν ότι μπορούν για να παραμείνει η χώρα στην Ένωση. 

Την ίδια στιγμή οι υποστηρικτές του Brexit φοβούνται ότι χωρίς αποφασιστική ηγεσία θα μπορούσαν οι 27 να βάλουν κόκκινες γραμμές που θα αφήσουν πολύ λίγο χώρο για μανούβρες. 

Ένας συντηρητικός βουλευτής και πρώην υπουργός είπε ότι ένα no deal θα ισοδυναμούσε με χαρακίρι. Και δεν απέκλεισε να καταψηφίσει στη Βουλή ώστε να πέσει η κυβέρνηση και να αποφευχθεί ένα τέτοιο αποτέλεσμα για τη χώρα, ακόμη κι αν κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως ο Τζέρεμι Κόρμπιν θα γινόταν πρωθυπουργός. 

Τώρα στο Γουεστμινστερ πολλοί φοβούνται ότι το no deal είναι το πιο πιθανό σενάριο. «Νομίζω ότι οδεύουμε προς no deal», δήλωσε η σκιώδης υπουργός Εξωτερικών Έμιλι Θόρνμπερι στο BBC. «Νομίζω ότι αυτή είναι μια μεγάλη απειλή για τη Βρετανία, δεν είναι για το συμφέρον της χωράς και θα το σταματήσουμε».

Υψηλόβαθμο στέλεχος της πλευράς Κόρμπιν το θέτει πιο ωμά. «Το brexit δεν θα συμβεί γιατί η κυβέρνηση είναι ένα ματσό άχρηστοι απατεώνες και γαμ@νε τη συμφωνία».

Όσο οι συζητήσεις για ένα no deal και οι εκτιμήσεις για το πως ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να εξελιχθεί συνεχίζονται και πλέον πιο δυνατά, πολλοί βουλευτές και υπέρ και κατά του Brexit βλέπουν τώρα τον φοίνικα του remain να βγαίνει από τις στάχτες της αποτυχημένης διαπραγμάτευσης.

Πέντε είναι τα σενάρια στα οποία μια αποτυχία για συμφωνία με τις Βρυξέλλες θα μπορούσε να αναβάλλει το Brexit: 

Πτώση της Τερέζα Μέι 

Μια γρήγορη αποτυχία των διαπραγματεύσεων θα μπορούσε να είναι μοιραία για τη Μέι και τους Τόρις. Εντός του κόμματος πληθαίνουν οι φωνές να αναλάβει τη δουλειά ένας σκληρός του Brexit με την διάθεση να φύγει χωρίς συμφωνία έκτος και αν η ΕΕ υποχωρήσει. Ωστόσο, για να υποστηριχθεί από τη Βουλή ένα τέτοιο σενάριο και να δοθεί η εντολή από τη χώρα θα χρειάζονταν κατά πάσα πιθανότητα νέες εκλογές. Αυτή θα ήταν μια επικίνδυνη κατάσταση για τους συντηρητικούς και για το Brexit με τους Εργατικούς έτοιμους να αντιταχθούν στο σενάριο εξόδου χωρίς συμφωνία.

Αν η κυβέρνηση έχανε τη δεδηλωμένη θα γίνονταν εκλογές μέσα σε δυο εβδομάδες στην περίπτωση που οι Εργατικοί του Κόρμπιν δεν κατάφερναν να σχηματίσουν κυβέρνηση. Ο Κόρμπιν έχει δεσμευτεί για το Brexit, ωστόσο, εντός των εργατικών υπάρχουν διαφωνίες. Οι συντηρητικοί φοβούνται ότι σε μια τέτοια περίπτωση το Brexit θα έμπαινε στον πάγο ή θα άνοιγε η κουβέντα για δεύτερο δημοψήφισμα. 

Η στάση της ΕΕ

Πολλά έχουν γραφτεί για την ευρωπαϊκή ενότητα στο ζήτημα του Brexit. Ακόμη και οι Βρετανοί διαπραγματευτές επαίνεσαν ιδιαίτερα την πειθαρχία που έδειξαν οι 27.

Ωστόσο, οι αξιωματούχοι του Ηνωμένου Βασιλείου φοβούνται ότι αυτή η ενότητα θα πάει περίπατο όταν ξεκινήσουν οι συνομιλίες για τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις. Οι Βρετανοί φοβούνται ότι οι διαπραγματεύσεις επί διαφορετικών τομέων θα μπορούσαν να καταλήξουν σε 27 κόκκινες γραμμές. Αυτό θα σήμαινε χρόνο και χρήμα. Αλλά η Βρετανία θέλει μια συμφωνία και τη θέλει γρήγορα. Και η Μέι πρέπει να πουλήσει τη συμφωνία που έκλεισε στο εσωτερικό της Βρετανίας τους Ευρωπαίους. 

Αντιμετωπίζοντας μια επιλογή ανάμεσα στην προσπάθεια να καθυστερήσει η ημερομηνία εξόδου ή να φύγει χωρίς συμφωνία – ή, στην καλύτερη περίπτωση, να πάρει μια κακή και δαπανηρή συμφωνία, η κυβέρνηση μπορεί να αναγκαστεί να πάει σε εκλογές και το Brexit θα βρεθεί και πάλι στον αέρα. 

Όπως και πριν, ο Μάιος θα μπορούσε να υποβάλει μια πρόταση στη Βουλή των Κοινοτήτων, η οποία θα ορίζει την ημερομηνία για τις εκλογές, η οποία θα απαιτούσε τα δύο τρίτα των Βουλευτών να υποστηρίξουν – σχεδόν σίγουρα την εμπιστοσύνη του Εργατικού Κόμματος ότι θα μπορούσαν να κερδίσουν την επόμενη φορά. Αν η Μέι πήγαινε στη Βουλή με το αίτημα των εκλογών θα χρειαζόταν την υποστήριξη των δυο τρίτων των βουλευτών και θα την είχε καθώς οι Εργατικοί είναι σχεδόν σίγουροι ότι θα κέρδιζαν μια εκλογική αναμέτρηση. 

Ώρα… Ελλάδας

Στις Βρυξέλλες, οι προθεσμίες έχουν έναν τρόπο να ολισθαίνουν. Χαρακτηριστική η περίπτωση της Ελλάδας. 

Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ – που περιλαμβάνεται στις Συνθήκες – η διετής διαδικασία του άρθρου 50 μπορεί να επεκταθεί με την ομόφωνη συμφωνία των υπόλοιπων 27 χωρών.

Εάν οι συνομιλίες έχουν προχωρήσει αλλά δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία, η πίεση θα αυξηθεί για μια επέκταση του χρόνου των συνομιλιών αντί για ένα οικονομικά καταστροφικό no deal. 

Οι υπουργοί της Μέι δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για ένα τέτοιο σενάριο επιμήκυνσης του χρόνου των συνομιλιών. «Το να ικετεύουμε για έξτρα χρόνο θα καταστήσει τη Βρετανία εκτεθειμένη σε εκβιασμούς», λέει ένας υπουργός. 

Ορισμένοι βουλευτές πάντως πιστεύουν ότι η πραγματική ανησυχία μεταξύ των ευρωσκεπτικιστών είναι ότι η επέκταση των συνομιλιών θα μπορούσε να δημιουργήσει μια κυλιόμενη κρίση ελληνικού τύπου που θα αμβλύνει την ανοχή του κοινού για Brexit, τροφοδοτώντας εκκλήσεις για τη διενέργεια δημοψηφίσματος αναφορικά με τους όρους οποιασδήποτε συμφωνίας τελικά διαμορφωθεί. 

Το εσωτερικό δίκαιο

Για οτιδήποτε συμβαίνει στις Βρυξέλλες, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου αντιμετωπίζει μια σειρά νομοθετικών εμποδίων εντός Βρετανίας. 

Το νομοσχέδιο της ΕΕ για την αποχώρηση της Βρετανίας που αποσκοπεί στην αλλαγή της ενσωμάτωσης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στο βρετανικό δίκαιο έχει ήδη κολλήσει μετά τις εκατοντάδες τροποποιήσεις που έθεσαν βουλευτές από όλα τα κόμματα. 

Μια από τις τροπολογία δίνει στους βουλευτές την εξουσία να εμποδίσουν ένα σενάριο no deal αφού αναγκάζει την κυβέρνηση να θέσει την τελική συμφωνία με τις Βρυξέλλες σε ξεχωριστό νομοθετικό κείμενο. Έτσι οι βουλευτές θα έχουν τη δυνατότητα να αντιταχθούν, να τροποποιήσουν ή και να απορρίψουν οποιαδήποτε τελική συμφωνία που έχει διαπραγματευτεί ο υπουργός του Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις. 

Η διάταξη έχει την υποστήριξη τουλάχιστον 12 συντηρητικών βουλευτών που θεωρητικά είναι αρκετοί για να νικήσουν την κυβέρνηση. Σε περίπτωση που η κυβέρνηση αναγκαστεί να θέσει την τελική συμφωνία με τις Βρυξέλλες σε νέο νομοσχέδιο, το κοινοβούλιο θα έχει να πάρει μια πολύ σοβαρή απόφαση στις αρχές του 2019: να ψηφίσει τη νέα σχέση με την ΕΕ μετά το Brexit – που αρκετοί βουλευτές θεωρούν ότι θέτει τη Βρετανία σε χειρότερη θέση από το Status Quo ή να την απορρίψουν με άγνωστες συνέπειες. 

Η απόρριψη μιας οδυνηρής συμφωνίας εξόδου με τις Βρυξέλλες – αν ο Ντέιβιντ Ντέιβις κατορθώσει να επιτύχει έστω αυτή – θα έριχνε σίγουρα την κυβέρνηση και θα μπορούσε, αν αποτύχουν όλα, να αφήσει τη Βρετανία κρεμάμενη επί ξύλου. Οι εκλογές που θα ακολουθούσαν θα διεξάγονταν με το ερώτημα deal ή no deal με τη δεύτερη επιλογή να σημαίνει ότι η Βρετανία θα παρέμενε στην ΕΕ. 

Ανάκληση του άρθρου 50

Μια κυβέρνηση που θέλει πραγματικά να δώσει μια σκληρή μάχη με τις Βρυξέλλες θα μπορούσε να κάνει το αδιανόητο, να αποσύρει την πρόθεσή της να φύγει. Οι συντάκτες του άρθρου 50 επιμένουν ότι αυτό είναι νομικά δυνατό. Ωστόσο, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα μπορούσε να αμφισβητηθεί στα δικαστήρια. 

Αναστέλλοντας το άρθρο 50 η Βρετανία θα μπορούσε να εξαγοράσει απεριόριστο χρόνο για να πιέσει τις Βρυξέλλες σε περαιτέρω παραχωρήσεις πριν επανενεργοποιήσουν την ρήτρα εξόδου. Οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν – όπως και πριν – να αρνηθούν να διαπραγματευτούν εκτός της διαδικασίας του άρθρου 50. Αυτό θα έθετε το Brexit σε αδιέξοδο, με τη Βρετανία να αρνείται να φύγει και τις Βρυξέλλες να αρνιούνται να διαπραγματευτούν. 

Μια τέτοια προσέγγιση θα προκαλούσε επίσης μια πολιτική κρίση στο Γουέστμινστερ αφού οι Ευρωσκεπτικιστές θα εκτόξευαν κατηγορίες για προδοσία. «Είναι αδύνατο», λέει ένας υπουργός. «Δεν μπορεί να συμβεί. Θα υπάρξει επανάσταση». Ένας άλλος είναι πιο ευθύς: «Οι άνθρωποι πρέπει απλώς να το ξεπεράσουν. Φεύγουμε. Αντιμετωπίστε το».