Η πίεση στην καγκελάριο  Άνγκελα Μέρκελ αυξάνεται, καθώς μια νέα δημοσκόπηση δείχνει ότι οι μισοί Γερμανοί προτιμούν να μην ολοκληρώσει τέταρτη θητεία. Αλλά ποιος άλλος θα μπορούσε να οδηγήσει το κόμμα της – πόσο μάλλον τη Γερμανία;

Η πλειοψηφία των Γερμανών φαίνεται να έχει υιοθετήσει την άποψη ότι ο πολιτικός χρόνος της Άνγκελα Μέρκελ φθάνει στο τέλος του, όπως σημειώνει σε άρθρο της η Deutsche Welle. Στη δημοσκόπηση της YouGov που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη διαπιστώθηκε ότι το 47% των Γερμανών θα προτιμούσε η καγκελάριος να μην ηγηθεί εκ νέου της κυβέρνησης, ενώ μόνο το 36% δήλωσε ότι θα ήθελε να την δει να κάνει έναν ακόμη «γύρο» ως καγκελάριος. 

Μάλιστα ο αριθμός των ψηφοφόρων που επιθυμούν η Μέρκελ να αποχωρήσει από την ηγεσία του CDU πριν από το 2021 αυξήθηκε κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε δύο μήνες. Λίγο μετά τις τελευταίες εκλογές του Σεπτεμβρίου, στα τέλη Οκτωβρίου, η δημοτικότητα της Μέρκελ ήταν ακόμα ψηλά, δεδομένου ότι μόνο το 37% είχε ταχθεί υπέρ της πρόωρης αποχώρησης της, ενώ το 44% είχε ταχθεί υπέρ της περαιτέρω παραμονής της στην καγκελαρία.

Σε κάθε περίπτωση αυτό εξαρτάται από το αν καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση αυτήν τη φορά, καθώς το ζήτημα σχηματισμού κυβέρνησης εκκρεμεί σχεδόν τρεις μήνες μετά τη διεξαγωγή των εκλογών. Στις 7 Ιανουαρίου έχει ορισθεί η έναρξη των διερευνητικών συνομιλιών για σχηματισμό κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού με τους Σοσιαλδημοκράτες του SPD, τις οποίες η Α. Mέρκελ θέλει να διεξαγάγει από κοινού με τον επικεφαλής των Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας, Χορστ Ζεχόφερ. Εκτιμάται ότι στα τέλη Ιανουαρίου υπάρχει η δυνατότητα να ξεκινήσουν οι τελικές διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού και να συγκροτηθεί κυβέρνηση πριν από το Καθολικό Πάσχα, δηλαδή στις αρχές Απριλίου.

Αλλά δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι έτσι θα συμβούν τα πράγματα. Εξάλλου, οι τελευταίες συνομιλίες για μεγάλο συνασπισμό – οι οποίες προορίζονταν να σχηματίσουν την αποκαλούμενη συμμαχία της Τζαμάικα μεταξύ της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Μέρκελ (CDU), της Βαυαρικής Χριστιανικής Κοινωνικής Ένωσης (CSU), των Πράσινων και του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (FDP) κατέρρευσαν, με τα υπόλοιπα μέρη να κατηγορούν το FDP ότι μετατοπίζει συνεχώς τις πολιτικές θέσεις του.

Διαβάστε επίσης: Αναζητώντας λύση στα ερείπια του Μερκελισμού

Επί προσωπικού

«Έφθασε η στιγμή να… πατήσει το κουμπί», δηλώνει – ανώνυμα- μέλος του CDU στη Handelsblatt, αναφερόμενο στην ανάγκη η Μέρκελ να αποχωρήσει από την ηγεσία του κόμματος. Ανοιχτός σε συμμετοχή σε κυβερνητικό συνασπισμό, σε περίπτωση νέων εκλογών, αλλά όχι υπό την Άνγκελα Μέρκελ, δήλωσε από την πλευρά του ο αρχηγός των Φιλελεύθερων (FDP), Κρίστιαν Λίντνερ. «Είναι αυτονόητο ότι η κυρία Μέρκελ, έπειτα από δώδεκα χρόνια στην εξουσία δεν θα θέλει να έρθει σε αντίφαση με τους χειρισμούς της. Θέλουμε να συμμετάσχουμε σε ένα εγχείρημα ανανέωσης», είπε.

Σε συνέντευξή του στην Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung  σημείωσε πως ακόμη και στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) «υπάρχουν ενδεχομένως και άλλα εκλογικά προγράμματα και άλλοι φορείς λήψης αποφάσεων, οι οποίοι πιστεύουν σε μια νέα αξιολόγηση της κατάστασης» ενώ και ο αντιπρόεδρος των Φιλελευθέρων, Βόλφγκανγκ Κούμπικι επέρριψε στη Μέρκελ την ευθύνη για την αποτυχία των διαβουλεύσεων για τη «Τζαμάικα» ζητώντας από τους Χριστιανοδημοκράτες να προχωρήσουν σε ανανέωση.

Ο Κούμπικι ίσως έχει κάποιο δίκιο, αφού το μοντέλο διοίκησης που ήταν και ο λόγος της μακροζωίας της Μέρκελ, απαιτούν έναν ήρεμο, σχεδόν παθητικό, συμβιβασμό για έναν συναινετικό συνασπισμό που έχει μια άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Μία κυβέρνηση μειοψηφίας, η μόνη εναλλακτική επιλογή που βρίσκεται επί του παρόντος στο τραπέζι αν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις με το SPD, θα την υποχρέωνε διαρκώς να παρακαλά για συναίνεση διάφορες κοινοβουλευτικές ομάδες..

Υπάρχει διάδοχος;

Αλλά ακόμη κι αν ο καθένας, κατά βάθος και η ίδια η καγκελάριος, αισθάνεται ότι η προεδρία της Μέρκελ έχει τελειώσει, κανείς δεν είναι σίγουρος ποιος μπορεί να την αντικαταστήσει ως επικεφαλής του μεγαλύτερου και σημαντικότερου κόμματος της Γερμανίας. Ο Βόλφγκανγκ Κούμπικι (FDP), θεωρεί ότι ένας εξαιρετικός διάδοχος θα ήταν ο Γενς Σπαν. Ο Γενς Σπαν είναι μέλος του CDU, υφυπουργός Οικονομικών και θεωρείται «αγαπημένος» του πρώην υπουργού Οικονομικών και νυν προέδρου της γερμανικής Βουλής, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ο Σπαν είναι μόλις 37 ετών, ενώ η Μέρκελ φαίνεται ότι «έχει λάβει το μήνυμα» καθώς τον συμπεριέλαβε στην ομάδα που διαπραγματεύεται με το SPD για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης συνασπισμού.

Στο τραπέζι των υποψήφιων διαδόχων έχει πέσει και το όνομα του 44χρονου χριστιανοδημοκράτη πρωθυπουργού του κρατιδίου Σλέσβιγκ – Χολστάιν, Ντάνιελ Γκίντερ, όπου προεδρεύει της προσπάθειας σχηματισμού της Τζαμάικα και κατάφερε να ενώσει τους Πράσινους με τους Φιλελεύθερους.

Οι δύο άνδρες «άνοιξαν» το ζήτημα και οι ίδιοι σε μια διπλή συνέντευξη για το Rheinische Post το καλοκαίρι, όταν μίλησαν για τα σενάρια σχετικά με την επόμενη ημέρα στο κόμμα. «Βλέπουμε – κάτι που είναι ιστορικά ασυνήθιστο – ότι κατά την καγκελαρία του CDU χτίζεται μια νέα τάξη πρωθυπουργών (σημ: κρατιδίων), οι οποίοι, μαζί με πολλούς νέους με κυβερνητικά καθήκοντα, εγγυώνται την πληρότητα των δυνατοτήτων για μια εποχή μετά την Μέρκελ », δήλωσε ο Γκίντερ.

Ένα άλλο όνομα που έπεσε είναι αυτό της 55χρονης Ανεγκρετ Kραμπ-Κάρενμπαουερ, η οποία πέτυχε μεγάλη νίκη των Χριστιανοδημοκρατών της Μέρκελ στις περιφερειακές εκλογές στο κρατίδιο Σάαρλαντ έναντι των Σοσιαλδημοκρατών αντιπάλων τους, που ήλπιζαν υπό την ηγεσία του Μάρτιν Σουλτς να αυξήσουν τα ποσοστά τους ενόψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου. Η Ανεγκρέτ Κραμπ -Καρενμπάουερ του CDU νίκησε στις κάλπες με ποσοστό 40,6%. Οι Χριστιανοδημοκράτες μάλιστα αύξησαν τα ποσοστά τους σε σχέση με τις εκλογές του 2012 όπου είχαν συγκεντρώσει 35,2%. Οι θέσεις της και το στιλ της όμως την τοποθετούν περισσότερο ως συνέχεια της μεθόδου Μέρκελ, παρά ως νέα αρχή.

Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Kantar Emnid για λογαριασμό του εκδοτικού ομίλου Funke τόσο η καγκελάριος όσο και ο αρχηγός του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος συγκαταλέγονται στους μεγάλους χαμένους του 2017. Όσο περισσότερο τραβά το ζήτημα σχηματισμού κυβέρνησης τόσο θα εντείνεται η αμφισβήτηση στις κομματικές τάξεις των CDU και CSU σχετικά με το κατά πόσο μία καταπονημένη Μέρκελ θα είναι ακόμη σε θέση να διασφαλίσει την εξουσία, τονίζεται στο ρεπορτάζ του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel, το οποίο αποκαλύπτει ταυτόχρονα τη διάθεση των νεότερων μελών του κόμματος για ανανέωση και σε επίπεδο προσώπων μετά από δώδεκα χρόνια θητείας της Άγκελα Μέρκελ. Όπως σημειώνεται, σε περίπτωση εκλογών θα πρέπει να προσδοκάται ότι αυτή η επιθυμία ανανέωσης θα καταστεί προφανής και στην κοινή γνώμη.

Το δημοσίευμα καταλήγει ότι η καγκελάριος Μέρκελ έχει βιώσει ως υπουργός της κυβέρνησης του Χέλμουτ Κολ το πώς κανείς μπορεί να αποφύγει την εκδίωξη από την κορυφή, φροντίζοντας προηγουμένως ο ίδιος για μία συντεταγμένη αποχώρηση και παράδοση της εξουσίας στη διάδοχη κατάσταση. Κατά την άποψη του Der Spiegel, αυτή η διαδικασία μετάβασης έχει ήδη δρομολογηθεί προ πολλού, αλλά η Mέρκελ έχει ακόμη χρόνο στη διάθεσή της και πολύ περισσότερο εφόσον διασωθεί μέσω του σχηματισμού ενός μεγάλου συνασπισμού με το SPD.

Σε ό, τι αφορά τέλος τους δυνητικούς διαδόχους της, και το Der Spiegel παραθέτει σειρά ονομάτων που θεωρείται ότι θέτουν σοβαρή υποψηφιότητα για την αρχηγεία του κόμματος, όπως η Ανεγκρετ Κράμπ-Kαρένμπάουερ, νυν πρωθυπουργός του κρατιδίου του Σάαρλαντ, η υπουργός Άμυνας, Ούρσουλα φον ντερ Λαγιεν, ο πρωθυπουργός του κρατιδίου της Β. Ρηνανίας – Βεστφαλίας, Αρμιν Λάστσετ ή τον Γενς Σπαν.