Με κυρίαρχο το δόγμα της «αναχαίτισης» αντί της λύσης του πολέμου, με υποσχετικές γενναίων δώρων προς την Τουρκία του Ερντογάν και με ένα ακόμη κατηγορηματικό «όχι» του Αλέξη Τσίπρα σε κοινές περιπολίες στο Αιγαίο έληξε τα ξημερώματα η ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής για το προσφυγικό – η τέταρτη κατά σειρά σύνοδος για το θέμα που έχει συγκαλέσει εφέτος η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες, για μια ακόμη φορά, άφησαν περισσότερα ανοιχτά και αναπάντητα ερωτήματα απ’ όσα έλυσαν, το δε βασικό στίγμα της συνόδου ήρθε να δώσει η επικράτηση της γραμμής Μέρκελ και η επίσημη εκχώρηση στην Τουρκία του πρώτου ρόλου στη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος. Πρόκειται για μια εκχώρηση με πολλές επιφυλλάξεις μεν, προερχόμενες κυρίως από την πλευρά της Γαλλίας και του Φρανσουά Ολάντ – εν τέλει, ωστόσο, η σύνοδος έκλεισε με την έγκριση του κοινού σχεδίου δράσης μεταξύ της Ε.Ε. και της ‘Αγκυρας για την αναχαίτιση της ροής των προσφύγων από το τουρκικό έδαφος στην Ελλάδα και στη συνέχεια στην υπόλοιπη Ευρώπη.

«Πρόκειται για μια κατ’ αρχήν συμφωνία, η οποία θα πρέπει να επιβεβαιωθεί και στην πράξη», ήταν το μήνυμα που έστειλε μετά την λήξη των εργασιών ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, καθιστώντας σαφές ότι οι παροχές που θα έχει η Τουρκία, θα εξαρτηθούν από το κατά πόσο θα τηρήσει αποτελεσματικά τις δεσμεύσεις της.

Το Σχέδιο Δράσης Τουρκίας – ΕΕ

Το Σχέδιο Δράσης προβλέπει ότι η Τουρκία θα αναλάβει όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες που απαιτούνται για να παραμείνουν στο έδαφός της οι πρόσφυγες ή οι μετανάστες που φθάνουν εκεί.
Σε αντιστάθμισμα θα λάβει κατ΄αρχάς γενναία χρηματική ενίσχυση από την Ε.Ε., που μένει να προσδιοριστεί μέσω διαπραγματεύσεων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες από τις Βρυξέλλες το ποσό εκτιμάται περί το 1 δισ. ευρώ, αν και ο Ταγίπ Ερντογάν έχει ζητήσει 3 δισ. Η ίδια η γερμανίδα καγκελάριος, δε, Ανγκελα Μέρκελ δήλωσε στην χθεσινοβραδυνή συνέντευξη Τύπου ότι η Τουρκία έχει «ήδη δαπανήσει 3 δισ.» για τη διαχείριση του προσφυγικού.

Η Άγκυρα απέσπασε επίσης την υπόσχεση, ότι θα λάβει ως αντάλλαγμα την κατάργηση της βίζας για τους υπηκόους της που ταξιδεύουν στην Ε.Ε. Κατόπιν όμως των γαλλικών ενστάσεων, ορίστηκε πως η τελική απόφαση θα ληφθεί την άνοιξη του 2016 και υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της για τη συγκράτηση των προσφύγων και μεταναστών, καθώς και ότι θα εφαρμόσει τους κανόνες που προβλέπονται για την κατάργηση της βίζας με βάση την κοινοτική νομοθεσία.

Η Τουρκία έλαβε επίσης υπόσχεση για μια επιτάχυνση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. Ο Φρανσουά Ολάντ δήλωσε ότι μπορεί να ανοίξουν κάποια κεφάλαια της ενταξιακής διαπραγμάτευσης αλλά και στο θέμα αυτό υπάρχουν «κοινοτικοί κανόνες που πρέπει να τηρηθούν». Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ‘Αγκυρα ζητά το άνοιγμα 5 κεφαλαίων της ενταξιακής διαπραγμάτευσης, ωστόσο πρόκειται για διαδικασία που δεν μπορεί να προχωρήσει, χωρίς τη συγκατάθεση της Κύπρου.

Στη σύνοδο αποφασίστηκε επίσης η αναβάθμιση της FRONTEX, που μέσα στους επόμενους μήνες θα αποκτήσει επιχειρησιακό χαρακτήρα αναλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, και την επιστροφή μεταναστών οι οποίοι δεν διαθέτουν έγγραφα στις χώρες τους.

Νέο «όχι» Τσίπρα στις κοινές περιπολίες

Ο έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας , κατά την τοποθέτησή του στη σύνοδο κορυφής απέκλεισε εκ νέου κάθε περίπτωση κοινών περιπολιών με την τουρκική ακτοφυλακή στο Αιγαίο – περιπολίες για τις οποίες επιμένουν να πιέζουν Βερολίνο και Βρυξέλλες.  

Τόνισε επίσης,  πως είναι αναγκαία η αναθεώρηση του κανονισμού «Δουβλίνο 2», ανακοίνωσε πως η Ελλάδα θα αυξήσει σε 23.000 τις θέσεις υποδοχής και έθεσε θέμα οικονομικής βοήθειας προς τα νησιά, ύψους 450 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα αφορούν έξοδα σίτισης και στέγασης των προσφύγων που καταφθάνουν.

Ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε επίσης να χαρακτηριστούν ως πρόσφυγες το 20% των Αφγανών που φτάνουν στην Ευρώπη, καθώς , όπως είπε, και αυτοί βρίσκονται σε εστίες πολέμου.
Στο περιθώριο της συνόδου επιβεβαιώθηκε και η επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα του γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ την επόμενη Πέμπτη και Παρασκευή, 22 και 23 Οκτωβρίου.