Σφίγγει ο κλοιός των πιέσεων γύρω από την Καταλονία. Η περιφέρεια και ο πρόεδρος της Κάρλες Πουτζδεμόν δεν έχουν πλέον να αντιμετωπίσουν μόνο τη Μαδρίτη αλλά και τις εταιρείες που μπήκαν στο «παιχνίδι», με στόχο την υποχώρηση των σχεδίων της τοπικής κυβέρνησης για κήρυξη μονομερούς ανεξαρτησίας μετά το ματωμένο δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής. 

Η απόφαση αυτή που δοκιμάζει τις αντοχές του πολιτικού κατεστημένου και της Ισπανίας θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα την επόμενη Δευτέρα, όταν η καταλανική Βουλή θα συζητήσει τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος σε μια συνεδρίαση που έχει ήδη απαγορευτεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας. 

Οι τράπεζες μπαίνουν στο παιχνίδι των πιέσεων

Την Πέμπτη, η ισπανική χρηματοοικονομική ρυθμιστική αρχή επιβεβαίωσε ότι η εκτελεστική επιτροπή της τέταρτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ισπανίας, Banco Sabadell, που εδρεύει στη Βαρκελώνη, αποφάσισε να μεταφέρει την έδρα της στην πόλη Αλικάντε. 

Σύμφωνα με τα σχετικά δημοσιεύματα, η τράπεζα προχώρησε στην κίνηση αυτή γιατί επιθυμεί να συνεχίσει να έχει πρόσβαση στις γραμμές ρευστότητας και χρηματοδοτική κάλυψη υπό την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν δήλωσε επισήμως ότι μια ανεξάρτητη Καταλονία θα βρεθεί αυτομάτως εκτός της ΕΕ.

Ο Τζόσεπ Ολίου, πρόεδρος της Banco Sabadell, δήλωσε στους δημοσιογράφους, σύμφωνα με το Politico, ότι η τράπεζα θα εξετάσει όλα τα «απαραίτητα μέτρα» για την προστασία των πελατών της και πρόσθεσε ότι όλες οι αποφάσεις που θα παρθούν, θα λάβουν υπόψη το γεγονός ότι η μεγαλύτερη αγορά της είναι η Ισπανία, που αντιπροσωπεύει το 70% της επιχειρηματικής δραστηριότητας της τράπεζας. 

Οι μετοχές της Sabadell έπεσαν κατά 10% αυτή την εβδομάδα αλλά η είδηση της μετακόμισης της έδρας έφερε μια άνοδο περίπου 4%. Σημειώνεται ότι την Τετάρτη, το χρηματιστήριο της Ισπανίας υπέστη τη μεγαλύτερη πτώση από το δημοψήφισμα του Brexit. 

Η Sabadell δεν είναι η μόνη εταιρεία που κινείται με τέτοιο τρόπο. Την Παρασκευή η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, Caixabank, ανακοίνωσε τη μεταφορά της έδρας της από την Καταλονία στη Βαλένθια. Η τράπεζα, όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, έλαβε την απόφαση «δεδομένης της υπάρχουσας πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης στην Καταλονία».

Τη μεταφορά της έδρας της αποφάσισε και η εταιρεία παροχής φυσικού αερίου Gas Natural – με 23 εκατομμύρια πελάτες σε περισσότερες από 30 χώρες, ιδίως στην Λατινική Αμερική. Ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι «μετακομίζει» από τη Βαρκελώνη στη Μαδρίτη, επικαλούμενη «νομική αβεβαιότητα» λόγω των γεγονότων των τελευταίων εβδομάδων.

Πλήθος άλλων επιχειρήσεων από όλους τους κλάδους έχουν ανακοινώσει είτε ότι βρίσκονται στη διαδικασία λήψεις αποφάσεων για το αν θα μείνουν ή θα φύγουν από την Καταλονία, είτε ότι παρακολουθούν την κατάσταση και τις εξελίξεις προκειμένου να πάρουν τις ανάλογες αποφάσεις.

Διευκολύνσεις από τον Ραχόι 

Στο μεταξύ, η ισπανική κυβέρνηση προετοιμάζει μια νομοθετική ρύθμιση που θα διευκολύνει τη μετεγκατάσταση των κεντρικών γραφείων μιας επιχείρησης, καθώς δεν θα χρειάζεται να πραγματοποιηθεί συνεδρίαση των μετόχων. Το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί άμεσα, έχει σαφώς στόχο τη διευκόλυνση της εξόδου τραπεζών και εταιρειών από την Καταλονία. 

Τα πράγματα εξελίσσονται γρήγορα και η κατάσταση αντανακλά την αυξανόμενη ανησυχία των ηγετικών σχημάτων των εταιρειών στην Καταλονία μετά το δημοψήφισμα. Υπενθυμίζεται ότι το δημοψήφισμα κηρύχθηκε παράνομο από την ισπανική κυβέρνηση, τα ισπανικά δικαστήρια και την Κομισιόν. Ωστόσο, η καταλανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι το 42% του εκλογικού σώματος ψήφισε – παρά την καταστολή που εξαπέλυσε η Μαδρίτη – και το 90% των Καταλανών τάχθηκαν υπέρ της ανεξαρτησίας. 

«Προσπάθεια άσκησης πολιτικής πίεσης από τις τράπεζες»

Ήδη κάποιες εταιρείες είχαν μετακινήσει την έδρα τους ή είχαν ανακοινώσει την μετεγκατάστασή τους εκτός Καταλονίας τους τελευταίους μήνες πριν από το δημοψήφισμα. Ωστόσο, τόσο οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας της Καταλονίας, όσο και οι υποστηρικτές της ενότητας της Ισπανίας ερμηνεύουν τα τελευταία νέα από τις τράπεζες ως πολιτικές κινήσεις. 

«Η κίνηση της Sabadell δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως μια νόμιμη απόφαση να αποχωρήσει από την Καταλονία, αλλά ως μια προσπάθεια άσκησης πολιτικής πίεσης», λέει ο Χαβιέ Σαλά-ι-Μαρτίν, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και υποστηρικτής της καταλανικής ανεξαρτησίας. 

«Είναι μια σοβαρή προειδοποίηση προς τον Πουτζδεμόν: Μην προχωρήσετε στην κήρυξη της ανεξαρτησίας», δηλώνει ο Κάρλος Ριβαντούλα, αντιπρόεδρος της Επιχειρηματικής Ένωσης της Καταλονίας που είναι κατά της ανεξαρτησίας. Περιέγραψε επίσης ως πολύ ανησυχητικές τις κινήσεις των ηγετικών σχημάτων των επιχειρήσεων. 

«Τα πάντα διακυβεύονται»

Ο αντιπρόεδρος της Καταλονίας, Οριόλ Χουνκέρας, υποβάθμισε το ζήτημα αποχώρησης των τραπεζών, σε μια τηλεοπτική συνέντευξή του, λέγοντας ότι στην εποχή του διαδικτύου «κάθε εταιρεία συνεργάζεται με τράπεζες σε όλο τον κόσμο. Πρόσθεσε δε, ότι η Καταλονία καταγράφει ρεκόρ όταν πρόκειται για ξένες επενδύσεις». 

Στον αντίποδα, ο Ισπανός υπουργός Οικονομίας Λουίς ντε Γκίντος, δήλωσε στο Bloomberg, ότι οι τράπεζες δίνουν ένα σήμα: «αν συνεχιστεί αυτή η διαδικασία, είναι τελείως ανοιχτές να μετακομίσουν την έδρα τους σε άλλες περιοχές της Ισπανίας». «Κι αυτό αποτελεί σαφή ένδειξη για το πόσο παρανοϊκή είναι η περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλονίας», πρόσθεσε ο ντε Γκίντος. 

Δεν υπάρχουν σημάδια που να δείχνουν οποιαδήποτε εύκολη διέξοδο ή την ματαίωση της σύγκρουσης μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης. Έτσι το ενδιαφέρον στρέφεται στο Κοινοβούλιο της Καταλονίας, που θα συνεδριάσει τη Δευτέρα. 

Στο μεταξύ, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, προτρέπει τον Κάρλες Πουτζδεμόν, να εγκαταλείψει τα σχέδια για μονομερή κήρυξη ανεξαρτησίας. «Αυτό θα φέρει χειρότερες συμφορές», προειδοποιεί. Επίσης στην Ισπανία έχουν γίνει παρασκηνιακές προσπάθειες ώστε να εμπλακεί και η Καθολική Εκκλησία στο ζήτημα.

Την Τετάρτη, ο Πουτζδεμόν ζήτησε ξανά διεθνή διαμεσολάβηση για την επίλυση της σύγκρουσης, ενώ παράλληλα δήλωσε ανυποχώρητος και τόνισε ότι θα προχωρήσει στα σχέδιά του. Το Podemos, που αντιτίθεται στην ανεξαρτησία ζητά επίσης διεθνή διαμεσολάβηση για να αποκλιμακωθεί η κατάσταση. 

Πάντως και εντός των οργανώσεων και των πολιτικών δυνάμεων υπέρ της ανεξαρτησίας υπάρχουν διαφωνίες για το αν είναι σοφή μια κίνηση μονομερούς κήρυξης της ανεξαρτησίας καθώς αυτή θα μπορούσε να παρακινήσει την κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης να πάψει τις εξουσίες της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας ή να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο Πουτζδεμόν, πάντως συνεχίζει να είναι μεταξύ εκείνων που πιέζουν και θεωρούν ότι η Καταλονία πρέπει να προχωρήσει. 

«Τα πάντα διακυβεύονται εδώ», δηλώνει ο Μανουέλ Αριάς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα. «Όχι μόνο η σταθερότητα της ισπανικής δημοκρατίας αλλά και η μορφή ολόκληρης της Ευρώπης».