Πόσο μπορεί να αποτιμάται το κόστος της πανδημίας σε ανθρώπινες ζωές; Και πόση ηθική βάση μπορεί να έχει ένα τέτοιο ερώτημα στην Ευρώπη των αξιών του διαφωτισμού και της αλληλεγγύης;

Ads

Παρακάμποντας το δεύτερο σκέλος, η Γερμανία μάλλον έχει ήδη την απάντηση ως προς το πρώτο: Το κόστος της πανδημίας για την ευρωζώνη ισούται, grosso modo, με το δικό της πλεόνασμα – για την ακρίβεια, είναι κατά τι χαμηλότερο από το πλεόνασμα του γερμανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για το 2019.

Κατά το ινστιτούτο Ifo, η Γερμανία «έγραψε» πέρσι πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ύψους 293 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τουτέστιν 272 δις ευρώ. Είναι το γνωστό πλεόνασμα που τροφοδοτείται σταθερά από τα ελλείμματα του ευρωπαϊκού νότου, τα οποία και συντηρούν την μηχανή των γερμανικών εξαγωγών. Είναι το ίδιο αντιαναπτυξιακό πλεόνασμα για το οποίο το Βερολίνο εγκαλείται , όχι μόνον από τις ΗΠΑ του Τραμπ αλλά και από το ίδιο το ΔΝΤ, ως παράγων στρέβλωσης του παγκόσμιου οικονομικού οικοδομήματος. Και, σε απόλυτους αριθμούς, είναι κατά 32 δις υψηλότερο από το πλαφόν των 240 δις ευρώ που θέλει να βάλει η γερμανική καγκελαρία στην χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών χωρών μέσω των πιστωτικών γραμμών – με light μνημονιακούς όρους – του ESM μετά την πανδημία.

Από το σύνολο των προτάσεων που έχουν βάλει στο τραπέζι η Κομισιόν, η Γαλλία και η ΕΚΤ για την ανάσχεση της ιστορικής οικονομικής κρίσης που προκαλεί η πανδημία, η Γερμανία αποδέχεται ουσιαστικά μόνον τις πιστωτικές γραμμές του ESM, μαζί με την προσθήκη εγγυήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για δάνεια στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ένα κεφάλαιο 100 δις ευρώ από την Κομισιόν για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Το ευρωομόλογο δεν το συζητά, η ηθική του Βερολίνου εξακολουθεί να μην αντέχει την αμοιβαιοποίηση των χρεών – μέχρι κι ο Σόιμπλε, άλλωστε, επανεμφανίστηκε χθες για να δηλώσει ότι «η Ευρώπη θα γίνει πιο αδύναμη με τα κορονοομόλογα», έστω κι εάν δεν μας εξήγησε το γιατί.

Ads

Η ειρωνεία είναι πως, δοθέντων των τεράστιων πλεονασμάτων της, το κόστος για την Γερμανία από την έκδοση ενός ευρωομολόγου θα ήταν ελάχιστο. Διότι, τι ακριβώς ζητούν οι χώρες που δέχθηκαν το πιο βαρύ πλήγμα από την πανδημία; Να επωφεληθούν από το αξιόχρεο της Γερμανίας: Το επιτόκιο του δεκαετούς γερμανικού ομολόγου βρίσκεται σήμερα στο -0,47%. Η Suddeutsche Zetung υπολόγισε πως το ευρωομολόγο θα είχε επιτόκιο με θετικό πρόσημο γύρω στο 0,2% και για τη Γερμανία αυτό θα σήμαινε επιπλέον κόστος 900 εκ. ευρώ, αν η έκδοση ήταν της τάξης των 500 δις ευρώ.

Η ίδια όμως καλβινιστική «ηθική» του Σόιμπλε και του Βερολίνου ορίζει ότι η Γερμανία όχι μόνον δεν μπορεί να έχει κόστος, ακόμη και το ελάχιστο, αλλά πάντα πρέπει να έχει κέρδος από μια ευρωπαϊκή κρίση – ακόμη κι εάν αυτή η κρίση μετρά δεκάδες χιλιάδες νεκρούς. Και ως εκ τούτου, βάζει το πλαφόν των δανείων που μπορούν να αντλήσουν τα κράτη της ευρωζώνης από τον ESM στο 2% του ΑΕΠ της ευρωζώνης, ήτοι στα 240 δις ευρώ. Ως εκ τούτου η ίδια, ως η μεγαλύτερη μέτοχος του ESM, δεν θα δαπανήσει κεφάλαιο για την χρηματοδότηση της ανάκαμψης – αντιθέτως τα ποσά που θα βάλει ως εγγυήσεις στον Μηχανισμό Στήριξης θα είναι χαμηλότερα από το ετήσιο πλεόνασμά της. Και επίσης ως ο μεγαλύτερος μέτοχος, θα έχει και το μεγαλύτερο μέρος κέρδος σε ορίζοντα δεκαετίας με την επιστροφή των δανεικών από του πληγέντες. Εστω κι εάν αυτά τα δανεικά δεν θα δοθούν αυτή τη φορά με μνημονιακούς όρους αλλά με «ελαφρά αιρεσιμότητα», όπως διαμηνύεται τις τελευταίες ημέρες από το Βερολίνο.

Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, για μια ακόμη φορά, στο απόγειό της…