Ο ελάχιστα γνωστός δικηγόρος και ακαδημαϊκός Τζιουζέπε Κόντε θα είναι ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης των Πέντε Αστέρων με την ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά. O 54χρονος, που έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον Ιταλό Πρόεδρο, προήλθε κάπως ξαφνικά στον χώρο Πέντε Αστέρων, χωρίς, ωστόσο να έχει κάποια κεντρική θέση στις διαδικασίες σχηματισμού της κυβέρνησης συνασπισμού. 

Ads

Ο Ντι Μάιο είχε αρχικά παρουσιάσει τον Κόντε στο πλαίσιο της ομάδας των υπουργών, πριν από τις εκλογές της 4ης Μαρτίου, βάζοντάς τον υπεύθυνο για τη μείωση της γραφειοκρατίας στη χώρα. Αυτή ήταν και η μοναδική γνωριμία που είχε μαζί του το ευρύτερο κοινό. 

Το ιδεολογικό του στίγμα είναι ακαθόριστο με τον ίδιο να δηλώνει ότι κάποτε ψήφιζε αριστερά, ωστόσο, «νομίζω οι ιδεολογίες του 20ου αιώνα δεν είναι κατάλληλες για τον 21ο αιώνα». Σε αυτό το πλαίσιο έχει ενδιαφέρον το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει για να κυβερνήσει την Ιταλία. 

Ο Κόντε γεννήθηκε το 1964 στο μικρό χωριό Βολτουράνα Απούλα. Είναι χωρισμένος με ένα γιο 10 ετών. Έχει, σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα μια εντυπωσιακή καριέρα στο δίκαιο έχοντας σπουδές και κατέχοντας ερευνητικές θέσεις σε μερικά από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου (Κέμπριτζ, Σορβόνη, Νέα Υόρκη).

Ads

Ζητήματα βιογραφικού

Πάντως η γνωριμία του με το κοινό, τόσο το ιταλικό, όσο και το παγκόσμιο συνοδεύτηκε από αμφιβολίες για το εντυπωσιακό βιογραφικό του. Το επίσημο CV του που αναρτήθηκε στον ιστότοπο της Βουλής αναφέρει ότι τελειοποίησε τις σπουδές του στο New York University. Ωστόσο, σύμφωνα με τους New York Times της Ιταλία, η εκπρόσωπος του πανεπιστημίου Μισέλ Τσάι τον διαψεύδει, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο ο Κόντε να παρακολούθησε κάποιο διήμερο πρόγραμμα, για το οποίο το Πανεπιστήμιο δεν κρατά αρχεία. 

Για το βιογραφικό του προέκυψε και δεύτερο ζήτημα. «Ο καθηγητής #ΤζουζέπεΚόντε τελειοποίησε τις νομικές σπουδές του στη Βιέννη, στο International Kulturinstitute. Που όμως δεν υπάρχει. Αντίθετα, υπάρχει το Internationales Kulturinstitute, που είναι μια σχολή εκμάθησης γλωσσών», ανέφερε σε tweet της η δημοσιογράφος Ζαν Περέγκο. Άμεσα ξέσπασαν πολιτικές αντιδράσεις από τα κόμματα τις αντιπολίτευσης που έκαναν λόγο περί σοβαρότατης υπόθεσης πλαστογράφησης. 

Εκτός από το ζήτημα του βιογραφικού, σχολιάζεται αρνητικά και το γεγονός ότι ο νέος πρωθυπουργός τη χώρας δεν έχει, όχι μόνο κυβερνητική εμπειρία αλλά ούτε και πολιτική. Αυτό συμβαίνει τόσο εντός Ιταλίας, όσο και στις Βρυξέλλες, όπου η επιλογή Κόντε έφερε αμηχανία. «Ουδείς γνωρίζει ποιος είναι και δεν είναι καν κάποιος διάσημος ακαδημαϊκός», έλεγε χαρακτηριστικά, αξιωματούχος της ΕΕ. 

Οι Ιταλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι προθέσεις της νέας κυβέρνησης θα αποκαλυφθούν κυρίως από το ποιοι θα είναι αυτοί που θα αναλάβουν τα υπουργεία – κλειδιά. Ήδη έχει ακουστεί ότι ο ηγέτης της ακροδεξιάς Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι, που έχει προαναγγείλει μαζικές απελάσεις μεταναστών και προσφύγων χωρίς νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα, θα αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών, ενώ ο επικεφαλής των Πέντε Αστέρων, Λουίτζι Ντι Μάιο, το υπουργείο Εργασίας. 

Με έναν τρόπο προεξοφλείται λοιπόν ότι ο Κόντε θα είναι ένας πρωθυπουργός μαριονέτα, αφού δεν συμμετείχε στην κατάρτιση του κυβερνητικού προγράμματος κι ούτε θα αποφασίσει τη σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου. Άλλοι, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι ο άνθρωπος που επελέγη ως ουδέτερος είναι ακριβώς εκείνο το είδος του τεχνοκράτη που για χρόνια τα Πέντε Αστέρια έλεγαν ότι απεύχονταν. 

Επιπλέον, ο Κόντε θα έχει ένα δύσκολο έργο, να ενεργήσει ως ενδιάμεσος, μεταξύ των δυο διαφορετικών κομμάτων. Τέλος δεν είναι γνωστό τι ρόλο θα παίξουν και σε ποιο βαθμό θα είναι σε θέση να ασκήσουν πολιτικές πιέσεις ο Μπέμπε Γκρίλο ιδρυτής των Πέντε Αστέρων και ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι που συνεργάστηκε προεκλογικά με τη Λέγκα του Σαλβίνι κι έδωσε τη συγκατάθεσή του για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. 

Τα βασικά σημεία του προγράμματος 

Την Παρασκευή δόθηκε στη δημοσιότητα το κοινό πρόγραμμα Λέγκας – Πέντε Αστέρων, το κυβερνητικό πρόγραμμα της αυτοαποκαλούμενης «κυβέρνησης της αλλαγής». Ακολουθούν τα βασικά – σημεία «κλειδιά». 

Για το χρέος της Ιταλίας 

Η Ιταλία έχει ένα δημόσιο χρέος ύψους 2,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή αγγίζει το 132% του ΑΕΠ. Είναι το δεύτερο υψηλότερο στην ΕΕ μετά την Ελλάδα. Ο συνασπισμός Λέγκας – Πέντε Αστέρων έχει υποσχεθεί να τονώσει την οικονομία μέσω περισσότερων δαπανών. «Οι ενέργειες της κυβέρνησης θα στοχεύσουν σε ένα πρόγραμμα μείωσης του δημόσιου χρέους, όχι μέσω εσόδων που βασίζονται σε φόρους και μέτρα λιτότητας, πολιτικές που δεν πέτυχαν τον στόχο τους αλλά μέσω της αύξησης του ΑΕΠ από την αναζωογόνηση της εσωτερικής ζήτησης». Σε γενικές γραμμές μόνο τέσσερις προτάσεις αφορούν το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα. 

Για την ΕΕ

Ο συνασπισμός υπόσχεται μια σειρά μέτρων για την αύξηση της κυριαρχίας από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της επαναδιαπραγμάτευσης των συνθηκών της ΕΕ και της αναθεώρησης της οικονομικής διακυβέρνησης του μπλοκ σε θέματα, όπως το ενιαίο νόμισμα. 

Για τη φορολογία και το βασικό εισόδημα

Η Λέγκα εισήγαγε την ενιαία φορολογική πολιτική στο πρόγραμμα εισάγοντας έναν συντελεστή στο 20% αντί του 15% που είχε προταθεί πριν από τις εκλογές. Επιπλέον, στην κυβερνητική πρόταση περιλαμβάνεται το σχέδιο των Πέντε Αστέρων για βασικό εισόδημα, το οποίο προβλέπεται στα 780 ευρώ το μήνα σε όσους δεν έχουν εισόδημα. Σε όσους κερδίζουν λιγότερα από αυτά τα χρήματα θα παίρνουν συμπληρωματικά τα υπόλοιπα. Το εισόδημα αυτό θα ανακαλείται στην περίπτωση που κάποιος αρνείται τρεις προτάσεις εργασίας σε διάστημα δυο ετών. 

Για τις συντάξεις 

Αντί για τη συνταξιοδότηση στα 67 αυτή θα γίνεται όταν το άθροισμα της ηλικίας ενός ατόμου και των ετών κοινωνικής ασφάλισης ανέρχεται σε 100. 

Για την μετανάστευση 

Οι δυο εταίροι δεσμεύονται να σταματήσουν την «επιχείρηση» της μετανάστευσης, καταστρέφοντας τα δίκτυα των διακινητών και των συνεταιρισμών που διαχειρίζονται τα κέντρα ασύλου. Επιθυμούν επίσης να επιταχύνουν τις απελάσεις των παράνομων μεταναστών αλλά και την εξέταση των αιτήσεων ασύλου και τους συστηματικούς επαναπατρισμούς των απορριφθέντων, οι οποίοι μπορούν να μείνουν έως και 18 μήνες στα κέντρα κράτησης. Απαιτούν επίσης η Ιταλία να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις για τη μετανάστευση. 

Για το Ισλάμ

Θα δημιουργηθεί μητρώο για τους ιμάμηδες και θα κλείσουν άμεσα τα τζαμιά που δεν έχουν άδεια. Επιπλέον να γίνει ένας νέος νόμος για την κατασκευή τζαμιών. 

Για τη Ρωσία

Το πρόγραμμα υπογραμμίζει τη θέση της Ιταλίας στο ΝΑΤΟ αλλά ζητά την άμεση άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας «που δεν πρέπει να θεωρείται απειλή αλλά οικονομικός και εμπορικός εταίρος». Και τα δυο κόμματα είναι φιλικά προς τη Ρωσία. 

Για την ασφάλεια

Στο όνομα της ασφάλειας θα επιτρέπεται κανείς να πυροβολήσει όποιον εισέρχεται στο σπίτι του, ακόμη κι αν δεν υπάρξει σαφής σωματική απειλή. Αυτό ήταν βασικό αίτημα της Λέγκας. Επιπλέον, το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη δημιουργία νέων φυλακών, την αποστολή αλλοδαπών κρατουμένων στις χώρες καταγωγής τους για την έκτιση της ποινής τους και την πρόληψη πολλών αστυνομικών και κραμπινιέρων.

Οι πολίτες στηρίζουν το πρόγραμμα του συνασπισμού 

Εντός Ιταλίας οι πολίτες είναι θετικοί απέναντι στη νέα κυβέρνηση σε αντίθεση με τις επιφυλάξεις της ΕΕ και των διεθνών αγορών. Το κοινό πρόγραμμα, η σύμβαση του συνασπισμού, που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή, υποβλήθηκε προς ψηφοφορία στους ψηφοφόρους και των δυο κομμάτων. 

ο Κίνημα των Πέντε Αστέρων ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι το πρόγραμμα εγκρίθηκε από το 94% των σχεδόν 45.000 που ψήφισαν, ενώ από τους 215.000 ψήφισαν το Σάββατο και την Κυριακή το 91% ενέκριναν τη συμφωνία. Σε γενικές γραμμές οι ψηφοφόροι κάθε ενός από τα δύο κόμματα διαφωνούν με θέσεις του άλλου αλλά τις αποδέχονται επειδή, όπως τονίζουν δεν θα ήθελαν μια τεχνοκρατική κυβέρνηση. 

Η ΕΕ κινδυνεύει από την Ιταλία ή από τον εαυτό της; 

Μεγάλη ανησυχία έχει ξεσπάσει αντίθετα στην ΕΕ. Κι αυτό γιατί η Ιταλία είναι η πρώτη χώρα – ιδρυτικό μέλος της ΕΕ που έχει μια ευρωσκεπτικιστική κυβέρνηση, με το ένα κόμμα μάλιστα να ανήκει στην ακροδεξιά. Πολλοί είναι οι Ιταλοί που υποστηρίζουν ότι η χώρα τους έχει εγκαταλειφθεί από την ΕΕ και δηλώνουν απογοητευμένοι από την Ένωση. Αυτοί είναι που στρέφονται στο νέο κυβερνητικό συνασπισμό ελπίζοντας ότι θα φέρει στην Ιταλία μια ορισμένη αυτονομία από τις Βρυξέλλες. 

Ο Τζιόρτζιο ντε Τρίτα, γενικός διευθυντής του Κέντρου Κοινωνικών και Οικονομικών Ερευνών Censis, υποστηρίζει ότι η Λέγκα και τα Πέντε Αστέρια βγήκαν κερδισμένα καθώς προσέλκυσαν τους ψηφοφόρους που δεν μπορούσαν να βρουν άλλη μορφή εκπροσώπησης. «Ήταν μια ψήφος οργής, μια ψήφος φόβου, μια ψήφος ελπίδας». 

Σύμφωνα με την Les Echos, οι Σαλβίνι και Ντι Μάγιο θα επιδιώξουν την επαναδιαπραγμάτευση των κανόνων της ΕΕ καθώς επιθυμούν να αποκηρύξουν τις επιταγές των Βρυξελλών και να γυρίσουν την πλάτη στη λιτότητα με τη μαζική μείωση των φόρων και τη μαζική αύξηση των κοινωνικών δαπανών. Το άρθρο της εφημερίδας υποστηρίζει ότι το πρόγραμμα του συνασπισμού Λέγκας – Πέντε Αστέρων συνιστά συστημικό κίνδυνο για την ΕΕ καθώς η Ιταλία είναι η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ένωσης. 

Στο ίδιο άρθρο, σημειώνεται ότι ξεκινώντας από την Ιταλία ο ευρωσκεπτικισμός θα μπορούσε να συνεχίσει να εξαπλώνεται και στις άλλες χώρες της ΕΕ. Αυτό αν ο συνασπισμός δεν αποδειχτεί παρά κάτι εφήμερο. Σύμφωνα με την εν λόγω ανάλυση, δεν αποκλείεται σημαντικό ρόλο να παίξει η τιμωρητική αντίδραση των αγορών. 

Αυτή πρέπει μάλλον να θεωρείται αναπόφευκτη, αν ο συνασπισμός πάρει σκληρή στάση απέναντι στην ΕΕ, καθώς ήδη ο οίκος αξιολόγησης Fitch, έχει προειδοποιήσει ότι η επικείμενη κυβέρνηση στην Ιταλία θέτει σε κίνδυνο την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. «Η επιθυμία του νέου συνασπισμού να αγνοήσει τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ αυξάνουν το ρίσκο περαιτέρω διόγκωσης του δημόσιου χρέους αλλά και αποσταθεροποιητικών αντιδράσεων στις αγορές», σημείωσε χαρακτηριστικά η Fitch.

Σύμφωνα με την Telegraph, πάντως αν οι Ιταλοί δεν καρπωθούν τα οφέλη της ψήφου τους, η δυσαρέσκειά τους θα στραφεί προς τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Κι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ακόμη και την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ. Όπως σημειώνει εξάλλου η Liberation, «ανεξάρτητα από την κατάσταση στην Ιταλία, η Ευρώπη είναι κρίση. Η ΕΕ δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει την κρίση του 2007. Ήταν η Ελλάδα, μετά η Ισπανία και τώρα η Ιταλία». 

«Πρέπει να ελπίζουμε ότι μία συμφωνία Μέρκελ – Μακρόν θα καταφέρει να αποκαταστήσει την πολιτική ενότητα της Ε.Ε. Εάν δε συμβεί αυτό, η Ευρώπη θα διαλυθεί από μόνη της», τονίζει το δημοσίευμα και υπογραμμίζει: «Χωρίς ένα μεγάλο σχέδιο ανάκαμψης της Ε.Ε., τα αντισυστημικά κόμματα θα κερδίσουν παντού».