Ένα σκληρό κεφάλαιο οκτώ χρόνων κλείνει για την Ελλάδα στην σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup στο Λουξεμβούργο, αφήνοντας όμως ελάχιστα περιθώρια για βεβαιότητες ως προς την επόμενη ημέρα.

Ο άνθρωπος που έκανε το αδιανόητο να μοιάζει σχεδόν αναπόδραστο, ο εμπνευστής του Grexit Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, θα μετάσχει, πιθανότατα, για τελευταία φορά στην συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, πριν πάρει στην συνέχεια τον δρόμο για την προεδρία της Bundestag, της γερμανικής Βουλής. Ο ακριβής χρόνος της αποχώρησής του θα εξαρτηθεί από το πόσο σύντομα θα τελεσφορήσουν οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στην Γερμανία. Οι ευρωπαίοι συνάδελφοί του, ωστόσο, έχουν ήδη ετοιμάσει γι απόψε στο Λουξεμβούργο την δεξίωση αποχαιρετισμού στον χερ Σόιμπλε, τον υπουργό που ουσιαστικά κατέστησε το Eurogroup το ανώτατο – καίτοι μη θεσμικό – όργανο λήψης των πιο κρίσιμων αποφάσεων της ευρωζώνης και το μετέτρεψε σε απόλυτο φορέα του δόγματος της σκληρής λιτότητας.

Θα είναι ένας αποχαιρετισμός σίγουρα αμήχανος για τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Διότι ούτε ο έλληνας υπουργός Οικονομικών, ούτε κανείς άλλος είναι ακόμη σε θέση να γνωρίζει εάν η «μετά Σόιμπλε» εποχή θα είναι καλύτερη ή χειρότερη τόσο για την Ελλάδα όσο και για ολόκληρη την Ευρώπη.

Από τον Σόιμπλε στον Λίντνερ;

Τις δε νέες προκλήσεις που ανοίγουν περιγράφει μάλλον εύγλωττα η γερμανική εφημερίδα Tageszeitung: “Το ότι ο Σόιμπλε”, έγραψε, «δεν θα παραμείνει υπουργός Οικονομικών, αλλά θα γίνει πρόεδρος της βουλής θα μπορούσε να είναι καλή είδηση. Κατά βάθος με την σκληρή του στάση σε ευρωπαϊκό επίπεδο συνέβαλε στο να γίνει μόνιμη κατάσταση η κρίση στη νότια Ευρώπη με συνεχή προγράμματα λιτότητας. Κι έπνιξε τη συζήτηση για κοινή δημοσιονομική πολιτική, χωρίς την οποία το ευρώ δεν μπορεί να λειτουργήσει μακροπρόθεσμα».

»Για την Ευρώπη όμως», πρόσθεσε, «η αποχώρηση Σόιμπλε δεν σημαίνει αυτόματα ότι τα πράγματα θα γυρίσουν προς το καλύτερο. Το αντίθετο. Αν ο πρόεδρος του FDP Κρίστιαν Λίντνερ καταφέρει να αποσπάσει το υπουργείο Οικονομικών, ο ρόλος της Γερμανίας στις Βρυξέλλες μπορεί να γίνει πιο καταστροφικός. Διότι εάν για τον Σόιμπλε το Grexit ήταν μια επιλογή, για τον Λίντνερ είναι ρητή απαίτηση». Και καταλήγει η εφημερίδα: «Εάν οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Πράσινοι θέλουν να δώσουν έμφαση στην ευρωπαϊκή ιδέα, δεν θα πρέπει να αφήσουν σε καμιά περίπτωση το υπουργείο στα χέρια του FDP…».

Το κατά πόσο οι Χριστινοδημοκράτες και οι Πράσινοι – και κυρίως η Ανγκελα Μέρκελ – είναι έτοιμοι και πρόθυμοι να δώσουν μια τέτοια, πρωτίστως ευρωπαϊκή, μάχη παραμένει ακόμη ασαφές.

Το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο

Το μόνο δεδομένο είναι πως το Βερολίνο και η καγκελαρία επιχειρούν να εκπέμψουν σήματα επιβεβαίωσης της δέσμευσής τους για εμβάθυνση της νομισματικής ένωσης – και εδώ, ωστόσο, η προσέγγισή τους δείχνει σε καίρια σημεία διαφορετική από εκείνη του γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν και, βεβαίως, και του ευρωπαϊκού Νότου. Ηδη, στην σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup, το πρώτο θέμα στην ατζέντα θα είναι το μέλλον του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και η προοπτική μετεξέλιξής του σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο.

Επ’ αυτής της προοπτικής συμφωνούν τόσο το Βερολίνο, όσο και η Κομισιόν και το Παρίσι. Όμως, η πρόταση Σόιμπλε πάνω στην οποία θα ανοίξει η συζήτηση προβλέπει την δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού ΔΝΤ» θα έχει υπερεξουσίες οι οποίες θα υπερβαίνουν όλα τα αιρετά όργανα. Σύμφωνα με έγγραφο του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών που επικαλέστηκε χθες το Spiegel, το σχέδιο Σόιμπλε προβλέπει την συμμετοχή και ιδιωτών πιστωτών σε επαπειλούμενη χρεοκοπία χωρών της ευρωζώνης, μια πρόταση όμως με την οποία δεν συμφωνεί το Παρίσι.

Προβλέπει επίσης ότι το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο θα δρα προληπτικά σε περίπτωση που μια χώρα δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσει στο χρέος της, κάτι τέτοιο όμως συνεπάγεται και μεταβίβαση της δημοσιονομικής εποπτείας των κρατών – μελών από την αιρετή Κομισιόν στον ΕSM. Πρόκειται για μια προοπτική που δεν θέλουν ούτε οι Βρυξέλλες, ούτε οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Και την ίδια ώρα το Βερολίνο, όπως η ίδια η Ανγκελα Μέρκελ ξεκαθάρισε εκ νέου το Σάββατο, δεν θέλει την «αμοιβαιοποίηση» των χρεών, την οποία θα συνεπάγετο η πρόταση Μακρόν για κοινές εκδόσεις ομολόγων.

Σ’ αυτό το περιβάλλον ο σημερινός «αποχαιρετισμός» στον Σόιμπλε δεν θα είναι ευρωπαϊκή γιορτή. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών φεύγει αφήνοντας την σφραγίδα του σε μια βαθιά κλονισμένη Ευρώπη, και μαζί και την παρακαταθήκη του σκληρού του δόγματος στην δύσκολη συζήτηση για την επόμενη μέρα…