Οι Γερμανοί προσέρχονται σήμερα στις κάλπες και όλα τα δεδομένα συνηγορούν πως η Άνγκελα Μέρκελ οδεύει προς μία ακόμη θητεία στην καγκελαρία. Ωστόσο, οι τελευταίες μέρες της προεκλογικής εκστρατείας στην Γερμανία δεν ήταν καθόλου βαρετές. Το ενδιαφέρον στρέφεται στο ποιος θα βρεθεί στο πλάι της, ποιος κυβερνητικός συνασπισμός θα προκύψει από την κάλπη. 

Η σύνθεση αυτού του συνασπισμού θα καθορίσει τα πρόσωπα και τις πολιτικές που θα βρίσκονται στην καρδιά της πιο σημαντικής κυβέρνησης της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης, για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Οι ηγέτες των Ευρωπαϊκών χωρών περιμένουν την εκλογή της νέας γερμανικής κυβέρνησης ώστε να ξεκινήσουν οι συζητησεις για ενδεχόμενες αλλαγές στην Ένωση. Ποιες θα είναι αυτές και πόσο θα προχωρήσουν εξαρτάται σε βαθμό καθοριστικό από το ποια θα είναι η νέα γερμανική ηγεσία. 

Επίσης διακυβεύεται το αν οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) θα ακολουθήσουν την πορεία προς το τέλμα των συντρόφων τους της κεντροαριστεράς σε ολόκληρη την ήπειρο. Τα βλέμματα στρέφονται και στην ακροδεξιά, την “Εναλλακτική για τη Γερμανία”, κι αν θα καταφέρει να αναδειχθεί τρίτη δύναμη, καθώς και στην τύχη των μικρότερων κομμάτων, όπως οι Φιλελεύθεροι, που θα μπορούσαν να βρεθούν από την κυβέρνηση, ως μέρη ενός συνασπισμού, έως στο περιθώριο.

Η Politico συγκέντρωσε πέντε βασικά ζητήματα των γερμανικών εκλογών:

1. Το SPD και το περιορισμένο περιθώριο ελιγμών

Η επίδοση των Σοσιαλδημοκρατών, με επικεφαλής τον Μάρτιν Σουλτς, στις δημοσκοπήσεις βελτιώθηκε ελάχιστα και με αργούς ρυθμούς από 20% σε 23%. Τρεις ποσοστιαίες μονάδες δεν θα είχαν κανονικά σημασία. Όμως αυτή τη φορά έχουν. Το SPD κέρδισε 23% των ψήφων το 2009, όταν ο Φρανκ Βάλτερ Στάινμάγιερ ήταν αντίπαλος της Μέρκελ και το κόμμα πήγε στην αντιπολίτευση. Το 2013 σημείωσε ελαφρά βελτίωση, με ποσοστό 25,7% των ψήφων. Τότε η Μέρκελ ξεκίνησε συνομιλίες σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού με τους Πράσινους, οι οποίοι τελικά αρνήθηκαν να συμμετάσχουν. Το SPD περίμενε στην γωνία και έγινε εταίρος του κυβερνητικού  συνασπισμού.

Σήμερα, οποιοδήποτε αποτέλεσμα πάνω από το 23% θα καθιστούσε ευκολότερο να πειστεί η βάση του κόμματος, ότι οι Σοσιαλδημοκράτες θα πρέπει να μετέχουν και πάλι σε ένα μεγάλο συνασπισμό αντί να βρίσκονται στην αντιπολίτευση. Αλλωστε, όπως είπε κάποτε ο πρώην ηγέτης του κόμματος, Franz Müntefering: «Η αντιπολίτευση είναι χάλια». Η άποψή αυτή απηχεί μεγάλο μέρος του κόμματος. Οποιοδήποτε αποτέλεσμα κάτω από 23% θα ενισχύσει το επιχείρημα, ότι η υπηρετώντας υπό την Μέρκελ είναι ο έσχατος τρόπος για να καταστεί το SPD ασήμαντο.

Τα τρία σενάρια που υπάρχουν στο τραπέζι για τον κυβερνητικό συνασπισμό είναι: 1. Επανάληψη του Μεγάλου Συνασπισμού Xριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών  2. Συνασπισμός Τζαμάικα, δηλαδή συνεργασία Χριστιανοδημοκρατών, Φιλελευθέρων, Πράσινων 3. Συνασπισμός μόνον Χριστιανοδημοκρατών-Φιλελευθέρων. [Διαβάστε επίσης: Εάν ψήφιζε η Αθήνα στις γερμανικές εκλογές…]

(σσ. Στον πίνακα παρουσιάζεται ένας «οδηγός» των πιθανών μετεκλογικών συνεργασιών στην γερμανική κυβέρνηση)

2. Θέσεις, χρήματα και εξουσία για την ακροδεξιά

Οι δημοσκόποι δεν έχουν μεγάλη εμπειρία με υποστηρικτές του ακροδεξιού «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) σε εθνικό επίπεδο. Κρύβουν κάποιοι ότι ψηφίζουν την άκρα δεξιά; Εάν ναι, είναι επαρκείς οι προσαρμογές που οι δημοσκόποι ώστε να αποτυπώσουν όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστα τις προθέσεις ψήφου;

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η AfD έχει σοβαρές πιθανότητες να αναδειχθεί σε τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στην επόμενη Βουλή, με περίπου 10% με 12% των ψήφων. Όσο καλύτερα πάνε, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να υπάρξει διμερής συμμαχία μεταξύ του CDU της Μέρκελ και των Ελεύθερων Δημοκρατών ή των Πράσινων. Αυτό σημαίνει μια τριμερής συμφωνία (τετραμερής αν συμπεριληφθεί η Χριστιανική Κοινωνική ‘Ενωση, το βαυαρικό αδελφικό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών της Μέρκελ) – ή ακόμη έναν μεγάλο συνασπισμό με το SPD. Για να επιτευχθεί ένα κυβερνητικός συνασπισμός ενδεχομένως να χρειαστεί πολύς χρόνος. Το ακροδεξιό κόμμα που θα τερματίσει τρίτο, θα αποτελέσει επίσης ένα «καμπανάκι» αφύπνισης, αφού θα δείξει ότι η AfD και οι υποστηρικτές της δεν μπορούν να αγνοηθούν.

3. Οι Φιλελεύθεροι μπαίνουν στον πειρασμό, αλλά επιφυλακτικά

Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) θα επιστρέψουν στην Ομοσπονδιακή Βουλή μετά από τέσσερα χρόνια στο πολιτικό περιθώριο. Ουσιαστικά, ο λόγος ύπαρξης του κόμματος είναι η «διαθεσιμότητά» του να ενταχθεί σε κυβερνήσεις συνπασπισμού. ‘Εχουν συνεργαστεί με το SPD και το CDU στο παρελθόν, αλλά η τελευταία φορά δεν λειτούργησε τόσο καλά. Αφού υποστήριξαν την κυβέρνηση Μέρκελ από το 2009 έως το 2013, κατέρρευσαν στις δημοσκοπήσεις και δεν πέτυχαν το κατώτατο όριο του 5% που απαιτείται για την είσοδο στην Bundestag.

Αναμένεται μια εσωτερική συζήτηση σχετικά με την καλύτερη στρατηγική μετά την επιστροφή τους και δεν αποκλείεται να αποδειχθούν δύσκολοι συνομιλητές σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις για κυβέρνηση συνασπισμού. Ο ηγέτης του κόμματος Christian Lindner έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει το ισχυρό υπουργείο Οικονομικών για το κόμμα του. Η ικανοποίηση αυτής της απαίτησης θα σήμαινε την μετακίνηση του Σόιμπλε σε άλλο ρόλο, ενώ θα προκαλούσε επίσης ανησυχία στους Ευρωπαίους εταίρους, όπως η Γαλλία.

4. Η Γερμανία θα πάρει το χρόνο της

Εκτός εάν τα αποτελέσματα δείξουν ότι υπάρχει μόνο μία προφανής επιλογή κυβέρνησης συνασπισμού, δεν πρέπει να αναμένεται από τους ηγέτες των κομμάτων να συμμετάσχουν αμέσως σε σχετικές συνομιλίες και διαπραγματεύσεις. Υπάρχουν και άλλες επερχόμενες εκλογές: Στις 15 Οκτωβρίου, η Κάτω Σαξονία θα εκλέξει περιφερειακό κοινοβούλιο. Δεν είναι πολύ πιθανό να υπάρξει αποτέλεσμα σε επίπεδο ομοσπονδιακής κυβέρνησης πριν από αυτό, ειδικά εάν το CDU και το SPD αποφασίσουν να πάνε για ένα νέο μεγάλο συνασπισμό. Δεν μπορείς να «παίζεις» στο Βερολίνο, ενώ παλεύεις στο Ανόβερο.  Και υπάρχει λόγος να μπουν στην μάχη: Ο συνασπισμός των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων της Κάτω Σαξονίας έπεσε, αφού ένας βουλευτής άφησε τους Πράσινους για να ενταχθεί στο CDU.

(σσ. Η διάρκεια των διαπραγματεύσεων για συνεργασίες)

5. Η εσωτερική διάσπαση μεταξύ CDU και CSU δεν έχει τελειώσει

Η κύρια αντιπολίτευση στην Μέρκελ κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης προήλθε από το στρατόπεδό της. Δεν αναμένεται να κλείσει αυτό το κεφάλαιο μετά τις εκλογές. Η Χριστιανική Κοινωνική ‘Ενωση (CSU) είναι μια πολιτική δύναμη που δρα στην Βαυαρία για το μεγαλύτερο μέρος της μεταπολεμικής ιστορίας της χωρίς την ανάγκη συνεργασιών.Η CSU επιθυμεί να ενισχύσει τα ποσοστά της στην Βαυαρία το επόμενο έτος για να εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι θα εξακολουθεί να είναι σε κατάσταση προεκλογικής εκστρατείας, ακόμη και μετά τις εθνικές εκλογές.