Το 2015, η Google κατέγραψε κέρδη 22 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πρόκειται για ένα ποσό μεγαλύτερο από τo ΑΕΠ 100 χωρών του πλανήτη. Για το σύνολο αυτών των κερδών, τα μισά εκ των οποίων παράχθηκαν εκτός ΗΠΑ όπου εδρεύει η μητρική εταιρεία Alphabet, η Google πλήρωσε φόρο 900 εκατομμύρια ευρώ – δηλαδή λιγότερα από 8 ευρώ ανά 100 ευρώ κέρδους! Πριν αρχίσουν χώρες, όπως η Γαλλία, η Βρετανία, η Ιταλία, η Ινδονησία και η Ταϊλάνδη να διώκουν τον διαδικτυακό κολοσσό για καταχρηστική φορολογική πολιτική, το ποσό αυτό ήταν ακόμη μικρότερο. Πως, όμως, λειτουργεί αυτός ο… αλγόριθμος, που επιτρέπει στην Google να πληρώνει ελάχιστοους φόρους για αυτά τα δυσθεώρητα κέρδη;

Ads

Καταρχάς, τα έσοδα της εταιρείας προέρχονται κατά κύριο λόγο από τις διαφημίσεις που τοποθετούνται στην σελίδα αναζήτησής της. Οποιοσδήποτε στην Ευρώπη θέλει να τοποθετήσει μια διαφήμιση σε αυτή την σελίδα «υπογράφει» ένα συμβόλαιο με την εταιρεία Google Ireland Limited, που εδρεύει στην Ιρλανδία.

Η Ιρλανδία έχει εταιρική φορολόγηση 12,5%. Όμως τα έσοδα της Google δεν μένουν στην Google Ireland Limited. Αντιθέτως, μάλιστα, διοχετεύονται μέσω μιας εταιρείας-φάντασμα στην Ολλανδία, την Google Netherlands Holdings BV, σε μια δεύτερη εταιρεία στην Ιρλανδία, την Google Holdings Ireland, που ο διαχειριστής της εδρεύει στις Βερμούδες και οι οποίες κατά τον ιρλανδικό νόμο παραμένουν αφορολόγητες.

Διαβάστε επίσης: «Κατεβάζοντας ζωή από το διαδίκτυο» του Ιωακείμ Παπαχρόνη

Ads

Η στρατηγική αυτή, που παραβιάζει τους φορολογικούς νόμους τρεις φορές σε κάθε χώρα, έχει όνομα: «Σάντουιτς με Ολλανδό και διπλό Ιρλανδό». Για τα έσοδα από την Ασία, το μόνο που αλλάζει είναι η πρώτη ιρλανδική εταιρεία, που αντικαθίσταται με μια αντίστοιχη της Σιγκαπούρης.

image

Υπόμνημα: «Η περίπτωση της Google»

Ένας Γερμανός νοικιάζει χώρο διαφήμισης διαδικτυακά στην Google. Ο μεσάζων για το συμβόλαιο είναι η Google Ireland Limited (B). Δεν προκύπτει, συνεπώς, κέρδος για την Google Γερμανίας.
Υπό την μορφή δικαιωμάτων χρήσης, τα κέρδη διοχετεύονται από το Β σε μια εταιρεία-φάντασμα της Google στην Ολλανδία (C ). Στην Ιρλανδία, ως εδώ, δεν προκύπτει φορολογίσιμο κέρδος.
Για δικό της λογαριασμό η C, πληρώνει δικαιώματα χρήσης στην Google Ιρλανδίας/Βερμούδων (D). Τα κέρδη όλου του ομίλου συγκεντρώνονται εδώ. Δεν προκύπτει φορολογίσιμο κέρδος ούτε στην Ολλανδία.

Η D είναι μια εταιρεία υπό ιρλανδικό νομικό καθεστώς, που ελέγχεται από τις Βερμούδες. Δεν είναι υπόχρεη φορολόγησης ούτε στην Ιρλανδία, ούτε στις Βερμούδες. Για να μπορεί να κυκλοφορήσει το χρήμα έτσι, η μητρική εταιρεία της Google στις ΗΠΑ (Ε), μεταφέρει την άδεια χρήσης της τεχνολογίας της στην D μόνιμα. Έτσι αποφεύγεται η καταβολή φόρων στις ΗΠΑ.

Η συνταγή του «σάντουιτς»

Η Google Ireland Limited, η πρώτη εταιρεία δηλαδή, δεν έχει καμία φορολογική παρουσία στις διάφορες χώρες όπου πουλά διαφήμιση, επομένως είναι φορολογικά υπόχρεη μόνο στην Ιρλανδία την στιγμή που δραστηριοποιείται σε πολλές ηπείρους. Οι κατά τόπους θυγατρικές φορολογούνται στις χώρες δραστηριοποίησής τους, όμως παρέχουν υπηρεσίες όπως marketing ή εξυπηρέτηση πελατών – δραστηριότητες που αποφέρουν ελάχιστα κέρδη με αποτέλεσμα να καταβάλεται ελάχιστος αν όχι καθόλου φόρος.

Αυτή η εταιρεία πληρώνει δικαιώματα χρήσης της τεχνολογίας της Google στην ολλανδική εταιρεία-φάντασμα, που με την σειρά της τα προωθεί στην τρίτη ιρλανδική εταιρεία με διαχείριση στις Βερμούδες.

Αρχικά, η άδεια χρήσης αυτής της τεχνολογίας, όπως και της σελίδας αναζήτησης της Google, ήταν καταχωρημένη στις ΗΠΑ, όπου και ιδρύθηκε η εταιρεία. Όμως πριν αρκετό καιρό, η πατέντα μεταφέρθηκε στην εταιρεία Ιρλανδίας-Βερμούδων για να αποφευχθεί η φορολόγηση. Αυτή η εταιρεία έχει συσταθεί υπό ιρλανδικό νομικό καθεστώς, επομένως στα «μάτια» των φορολογικών αρχών των ΗΠΑ, πρόκειται για μια ιρλανδική εταιρεία. Κατά συνέπεια, οι αρχές αυτές δεν μπορούσαν να επιβάλλουν πρόστιμα στην μεταφορά της άδειας, όπως έκαναν σε πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις περιπτώσεις μεταφοράς οικονομικών στοιχείων σε φορολογικούς παραδείσους. Παρόλα αυτά, η εταιρεία «ελέγχεται» από τις Βερμούδες, όπου σύμφωνα με τις καταγγελίες λαμβάνονται όλες οι σημαντικές αποφάσεις. Σύμφωνα με τον ισχύοντα ιρλανδικό νόμο, λοιπόν, δεν μπορεί να φορολογηθεί στην Ιρλανδία.

Για να μπορέσει να γίνει η μεταφορά των εσόδων, από την μια ιρλανδική εταιρεία στην άλλη, η εταιρεία Ιρλανδίας/Βερμούδων δανείζει στην εταιρεία-φάντασμα της Ολλανδίας την άδεια χρήσης της τεχνολογίας της Google και εισπράττει σε αντάλλαγμα τις εισπράξεις από τα δικαιώματα που προκύπτουν. Απευθείας πληρωμές μεταξύ των δυο ιρλανδικών εταιρειών θα έδιναν στις ιρλανδικές φορολογικές αρχές τις αποδείξεις ώστε να επιβάλλουν πρόστιμα για συναλλαγές με φορολογικούς παραδείσους, μιας και σύμφωνα με τα δεδομένα που διαθέτουν, η μια εκ των δυο εδρεύει στις Βερμούδες.

Η Ολλανδία, πάλι, δεν έχει θεσπίσει τέτοιες κυρώσεις για πληρωμές προς φορολογικούς παραδείσους. Οι εξερχόμενες πληρωμές από την Google Ireland Limited προς την Ολλανδία δεν φορολογείται σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Συνεπώς, η παράκαμψη μέσω Ολλανδίας επιτρέπει στα έσοδα που παράγονται στην Ευρώπη να μεταφερθούν στις Βερμούδες, όπου δεν υπάρχει καμία φορολογία για εταιρικά κέρδη.

Έτσι η Google βρίσκεται με ένα καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό αφορολόγητων χρημάτων, που μπορούν να αξιοποιηθούν είτε για διόγκωση της εταιρείας είτε για καταβολή μερισμάτων στους μετόχους μέσω άλλων… αλγορίθμων!

Παρόλα αυτά, κατόπιν έντονης διεθνούς κριτικής, η Ιρλανδία ανακοίνωσε στα τέλη του 2014 ότι θα αλλάξει την νομοθεσία κάνοντας τα πράγματα για την Google και άλλες εταιρείες πιο δύσκολα. Συγκεκριμένα, ανακοίνωσε μεταρρυθμίσεις που προβλέπουν ότι οποιαδήποτε εταιρεία είναι εγγεγραμμένη στην Ιρλανδία θα είναι και φορολογικά υπόχρεη εκεί. Αυτό θα ισχύει, δηλαδή, και για την ελεγχόμενη από τις Βερμούδες, Google Ireland Holdings.

Βέβαια, αυτές οι αλλαγές δεν θα εφαρμοστούν πλήρως μέχρι το 2020, καθώς δόθηκε αυτή η περίοδος χάριτος στις εταιρείες που λειτουργούν υπό το διπλό ιρλανδικό φορολογικό μοντέλο ήδη πριν από το 2014, για να προσαρμόσουν την εταιρική δομή τους. Όμως, οι ίδιες ρήτρες που επιτρέπουν στην Google να κάνει αυτά τα φορολογικά παιχνίδια, συνεχίζουν να υπάρχουν σε διάφορες Συμφωνίες Αποφυγής Διπλής Φορλόγησης, με φορολογικούς παραδείσους, όπως ο Παναμάς, το Χόνγκ Κόνγκ ή η Ολλανδία. Αυτές οι συμφωνίες πιθανότατα θα υπερισχύσουν της εθνικής νομοθεσίας αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο σε αυτές τις πρακτικές να συνεχιστούν.

* Τα στοιχεία για την καταχρηστική φορολογική πολιτική της Google, που παρουσιάζονται εδώ, αντλήθηκαν από την μελέτη Panama Papers: Dirty Money and Tax Tricks, που εκπονήθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωομάδας της Αριστεράς (GUE/NGL), και ειδικότερα των ευρωβουλευτών-μελών της Εξεταστικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα Panama Papers: Στέλιου Κούλογλου (ΣΥΡΙΖΑ), Tάκη Χατζηγεωργίου (ΑΚΕΛ), Matt Carthy (Sinn Féin), Fabio De Masi (DIE LINKE), Patrick Le Hyaric (PCF), Miguel Urbán (Podemos), Marina Albiol (Izquierda Unida), Miguel Viegas (PCP), Curzio Maltese (L’Altra Europa con Tsipras)