Σε ακόμη μια συνεδρίαση, οι αντιπρόσωποι των 28 κυβερνήσεων της ΕΕ περιορίστηκαν στη λήψη κυρώσεων κατά προσώπων και εταιρειών (15 και 18 αντίστοιχα) που σχετίζονται με τη Ρωσική ηγεσία, αποφεύγοντας, παρά τις απειλές, να λάβουν απόφαση για κυρώσεις «τρίτου επίπεδου», δηλαδή στοχευμένων κυρώσεων σε συγκεκριμένους τομείς της ρωσικής οικονομίας μεταξύ αυτών και της ενέργειας. Υπήρξε βέβαια μια προκαταρκτική συμφωνία και ζητήθηκε από την Κομισιόν να εκπονήσει σχετικό νομικό κείμενο. Η διστακτικότητα που έχει επιδείξει μέχρι σήμερα η Ευρώπη στην επιβολή αυστηρότερων οικονομικών κυρώσεων οφείλεται κατά κύριο λόγο στη στενή οικονομική σχέση της με τη Ρωσία, ιδιαίτερα της Γερμανίας, και το φόβο του «φαινομένου μπούμερανγκ».

Κατά την τελευταία σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι 28 ηγέτες των κρατών-μελών έθεσαν, όπως υπογραμμίζει το Spiegel, μια νέα «ψυχολογική πίεση» στη Ρωσία, καθώς εξέτασαν για πρώτη φορά κυρώσεις που δεν θα στοχεύουν μόνο μεμονωμένους πολιτικούς αρχηγούς στη Μόσχα αλλά και επιχειρηματικές δραστηριότητες με συγκεκριμένες ρωσικές εταιρείες που συμβάλλουν στην αποσταθεροποίηση της κατάστασης στην Ουκρανία.

Οι ΗΠΑ από την πλευρά της φαίνεται πιο «επιθετική» στις κυρώσεις της καθώς έχει βάλει στη «μαύρη λίστα» μια σειρά από κορυφαίους ρωσικούς ομίλους. Μεταξύ αυτών η πετρελαϊκή Rosneft, η εταιρεία φυσικού αερίου Novatek, η Gazprombank και τη ρωσική βιομηχανία όπλων που κατασκευάζει τα καλάσνικοφ. Για τις εταιρείες αυτές απαγορεύεται επίσης η χρηματοδότησης από αμερικανικά νομισματικά ιδρύματα και να εκδίδονται μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα δάνεια.

Το Spiegel τονίζει ότι για τις εταιρείες που βρίσκονται στη «μαύρη λίστα», οι κυρώσεις αποτελούν ένα αρκετά σημαντικό πλήγμα καθώς δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν πιστώσεις από την ίδια την Ρωσία τους τελευταίους μήνες, από όπου έχουν αποσυρθεί πολλοί εγχώριοι και ξένοι επενδυτές. Ο Ρώσος πρωθυπουργός, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έκανε λόγο για επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο και ο Πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, προειδοποίησε ότι οι κυρώσεις «έχουν συνήθως φαινόμενο μπούμερανγκ».

Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό, οι κυρώσεις και η κρίση στην Ουκρανία έχουν τις πρώτες επιπτώσεις στην Γερμανία. Η γερμανική επιτροπή για τις Οικονομικές Σχέσεις με την Ανατολική Ευρώπη εκτιμά ότι η κρίση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο 25.000 θέσεις εργασίας στη Γερμανία, ενώ η Deutsche Bank υπολογίζει ότι σε περίπτωση που η Ρωσία αντιμετωπίσει σημαντική ύφεση, η γερμανική ανάπτυξη δεν αποκλείεται να υποχωρήσει κατά 0,5%.

Το φαινόμενο Μπούμερανγκ

Ο πρόεδρος της γερμανικής Επιτροπής για τις οικονομικές σχέσεις με την Ανατολική Ευρώπη, Έκχαρντ Κόρντες, προειδοποιεί ότι αυτές οι κυρώσεις τοποθετούν μια πρόσθετη πίεση «στο γενικό επενδυτικό κλίμα». Ιδιαίτερα προσθέτει, ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πρέπει να συμμορφώνονται με τις αμερικανικές κυρώσεις. Μία ημέρα μετά την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ η αρμόδια υπηρεσία για το ρωσογερμανικές εμπορικές σχέσεις στη Μόσχα δέχτηκε πλήθος τηλεφωνημάτων από γερμανικές επιχειρήσεις, που συναλλάσσονται και με τις ΗΠΑ και με τη Ρωσία και οι οποίες εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους. Το εμπορικό και βιομηχανικό επιμελητήριο της Γερμανίας εκτιμά πως περίπου το 25% των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τις κυρώσεις. Την ίδια στιγμή σε περίπτωση παραβίασης των αμερικανικών κυρώσεων τα πρόστιμα που προβλέπονται είναι πολύ υψηλά.

Η ένταξη της Rosneft στη λίστα επηρεάζει επίσης μια σειρά από γερμανικές επιχειρήσεις. Η κατασκευαστική εταιρεία Bilfinger έχει συνεργασία με την Rosneft, όπως και η Siemens που έχει υπογράψει σύμβαση 90 εκατ. ευρώ για την προμήθεια στροβίλων και γεννητριών. «Στο τέλος, και οι δύο πλευρές, Ρώσοι και Ευρωπαίοι, θα χάσουν» λέει ο Φρανκ Σάουφ, επικεφαλής της Ένωσης των Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στη Μόσχα.

Οι ανησυχίες των επιχειρήσεων καταγράφονται και στον σχετικό δείκτη του γερμανικού ινστιτούτου οικονομικών ερευνών Ifo. Σύμφωνα με το Spiegel, μία στις τρεις εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα, στο τέλος Ιουνίου, δήλωσε πως αναμένει αρνητικές επιπτώσεις από τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας. «Οι Ρώσοι έχουν αρχίσει να αναζητούν προμηθευτές εκτός Ευρώπης», υπογραμμίζει ο ειδικός σε θέματα εξωτερικού εμποριού Ούρλιχ Άκερμαν, από τον Σύνδεσμο Μηχανολόγων – Μηχανικών της Γερμανίας που αριθμεί 3.100 εταιρείες – μέλη.

Ακόμη και πριν από τις τελευταίες κυρώσεις, οι επιχειρήσεις έχουν παρουσιάσει επιβράδυνση στις δραστηριότητές τους με τη Ρωσία σε όλους σχεδόν τους τομείς. Για παράδειγμα, η E.on, ενεργειακός κολοσσός με έδρα το Ντίσελντορφ πρόσφατα κατασκεύασε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Ρωσία ύψους 9 δις ευρώ, ωστόσο λόγω των πιέσεων στη Ρωσική οικονομία τα έσοδα είναι πολύ χαμηλότερα από τις προβλέψεις. Επίσης στην αυτοκινητοβιομηχανία, η Volkswagen καταγράφει για το 2014 έσοδα 10% χαμηλότερα από πέρυσι. Ενώ στην Opel, οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 12% τους πρώτους πέντε μήνες του έτους. Η εταιρεία αποφάσισε πως το κλείσιμο για αρκετές εβδομάδες των μονάδων συναρμολόγησης στην Αγία Πετρούπολη, οι οποίες κατασκευάζουν το μοντέλο Astra.