Ως ακροδεξιά χαρακτήρισαν την πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στους πρόσφυγες τα μέλη της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών (LIBE), του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατά τη συζήτηση με θέμα την κατάσταση στα ελληνοτουρκικά σύνορα και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παρουσία της επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον.

Oι αρμόδιοι υπουργοί της ελληνικής κυβέρνησης κλήθηκαν ενώπιων της επιτροπής προκειμένου να δώσουν εξηγήσεις σχετικά με καταγγελίες που υπάρχουν για παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων αλλά και για πυροβολισμούς εναντίον προσφύγων στα ελληνοτουρκικά σύνορα, που σύμφωνα με τα στοιχεία έχουν οδηγήσει στο θάνατο τουλάχιστον δύο προσφύγων, του 22χρονου Σύρου πρόσφυγα Μοχάμαντ Αλ Αραμπ στις 2 Μαρτίου στον Εβρο και του 42χρονου Πακιστανού πρόσφυγα Μουχάμαντ Γκουλζάρ, επίσης στον Έβρο. Και οι δύο υποθέσεις, μαζί με άλλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αιγαίο, όπως τις βίαιες επαναπροωθήσεις, έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου, μέσω των διεθνών ΜΜΕ και αποκαλυπτικά βίντεο ερευνητικών ομάδων, ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση διαψεύδει όλες τις καταγγελίες ως «fake news». 

Την επιτροπή ενημέρωναν, μέσω ψηφιακής σύνδεσης, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης και ο συναρμόδιος υφυπουργός Γιώργος Κουμουτσάκος. Στις πρωτολογίες τους οι τρεις υπουργοί αναφέρθηκαν διεξοδικά στις «επιτυχίες» της κυβέρνησης να αποτρέψει την είσοδο σε ελληνικό έδαφος «χιλιάδων ανθρώπων», τονίζοντας παράλληλα ότι με αυτόν τον τρόπο δεν πέρασε ούτε η προσπάθεια του προέδρου της Τουρκίας να «εργαλειοποιήσει» τους μετανάστες για να εξυπηρετήσει πολιτικά και γεωστρατηγικά του συμφέροντα.

«Κρατήσαμε όρθια την Ελλάδα, όρθια την Ευρώπη» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μ. Χρυσοχοΐδης, ενώ ο Ν. Μηταράκης σημείωσε πως, στο πλαίσιο των δράσεων των ελληνικών αρχών για την αντιμετώπιση των πιέσεων, ενισχύθηκε η δυνατότητα «πρόωρου εντοπισμού των μεταναστευτικών πλοίων» πριν από την είσοδό τους στην Ε.Ε. και ο Γ. Κουμουτσάκος υπογράμμισε πως «πρέπει να είμαστε όλοι μας έτοιμοι να αποτρέψουμε» μια νέα απόπειρα προώθησης μεταναστών από την Τουρκία. 

Ένταση

Ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με σοβαρές κατηγορίες για την πολιτική της, που την εκθέτουν διεθνώς, καθώς υπήρξαν αποκαλύψεις για παράνομες επιχειρήσεις αποτροπής και επαναπροώθησης και για την ανεξέλεγκτη βία και τους νεκρούς στον Εβρο.

Κατ’ αρχήν η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Ίλβα Γιόχανσον, τοποθετήθηκε ξεκάθαρα σε σχέση με τις καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις, τονίζοντας ότι αυτές πρέπει να ερευνηθούν. «Οι απωθήσεις απαγορεύονται σαφώς, όλοι έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτημα ασύλου και όλες οι καταγγελίες πρέπει να ελέγχονται. Η Κομισιόν δεν έχει αρμοδιότητα να ελέγξει, αλλά περιμένουμε από τις εθνικές αρχές να εξακριβώσουν τα  πραγματικά γεγονότα και συνέχεια σε απρεπείς συμπεριφορές», τόνισε.

«Καλώ τις ελληνικές Αρχές να ερευνήσουν όλες τις καταγγελίες για παράνομες δραστηριότητες. Δεν δικαιούνται όλοι άσυλο, αλλά όλοι δικαιούνται αντιμετώπιση σύμφωνη με τις αρχές μας. Όταν ζητούν άσυλο, είναι έκκληση προς ευρωπαϊκές αρχές που πρέπει να τιμήσουμε», κατέληξε η επίτροπος.

Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, οι Έλληνες υπουργοί δεν έδωσαν καμία σαφή και συγκεκριμένη απάντηση. «Είναι εκτός θέματος, σαν να έχουν προσκληθεί σε γάμο και να απαγγέλλουν επικήδειους» ήταν το ειρωνικό σχόλιο ευρωβουλευτή, ενώ και ο πρόεδρος της επιτροπής, Χουάν Φερνάντο Λόπεζ Αγκιλάρ, σημείωσε: «Δεν θέλουν να απαντήσουν, αυτό είναι το πολιτικό συμπέρασμα της συνεδρίασης».

Η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Τινέκε Στρικ, αναφέρθηκε στους θανάτους και τους τραυματισμούς μεταναστών από πυροβολισμούς, χαρακτήρισε «ασυνεπή» τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης και σχολίασε ότι «μας λένε ότι είναι όλα καλά και πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και ύστερα ότι φταίει η Τουρκία, άρα υπάρχει πρόβλημα. Μας λένε ότι δεν υπάρχει ζήτημα· μα αυτό το ζήτημα συζητάμε εδώ. Η ελληνική κυβέρνηση δείχνει άρνηση για ό,τι συμβαίνει».

Η Κορνέλια Ερνστ (GUE) ζήτησε από τους Ελληνες υπουργούς να προσκομίσουν τα σχετικά βίντεο και τους ρώτησε αν μπορούν να διεξαγάγουν μια μη κομματική έρευνα, ενώ παράλληλα κάλεσε την Κομισιόν να αναλάβει δράση και να μη μένει μόνο στα λόγια.

Ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex, Φαμπρίτσε Λετζέρι, παραδέχτηκε ότι σε επιχείρηση ταχείας επέμβασης στα θαλάσσια σύνορα η ελληνική ακτοφυλακή έδωσε εντολή σε σκάφος της Δανίας να μην επιβιβάσει μετανάστες και να τους επαναπροωθήσει στην Τουρκία.

Επιπλέον, ο Ισπανός ευρωβουλευτής των Σοσιαλιστών, Ρουί Ντεβέσα, κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση για ακροδεξιά ρητορεία με σφραγισμένα σύνορα και περιστατικά παράνομων επαναπροωθήσεων.

Από την πλευρά του, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης δήλωσε πως «είναι απαράδεκτο να μιλάτε για ακροδεξιά». «Παρακαλώ πολύ να το πάρετε πίσω», είπε και πρόσθεσε: «γιατί δε λέτε στον Ισπανό Πρωθυπουργό Σάντσεθ να πάρει μέρος αυτών των ανθρώπων που έρχονται στην Ελλάδα;». Για τις επαναπροωθήσεις και τις καταγγελίες απάντησε: «δεν υπάρχουν τέτοια φαινόμενα που εννοείτε ή υπονοείτε. Όταν μιλάτε για θάνατο νέου ανθρώπου είναι ευαίσθητο θέμα. Άκουσα να λέτε για ελεύθερους σκοπευτές – δεν έχει η ΕΛΑΣ ελεύθερους σκοπευτές. Χιλιάδες μάτια από όλη την Ευρώπη και τον κόσμο ήταν εκεί, πολλά μέσα ενημέρωσης. Υπήρχαν παρατηρητές και τελευταίους 3 μήνες και Frontex. Δεν μπορείτε να κατηγορείτε την Ελλάδα τόσο εύκολα».

Ο Γιώργος Κουμουτσάκος υποστήριξε πως «πρώτη φορά στη ζωή μου κάποιος με χαρακτηρίζει ακροδεξιό». «Είναι πολύ άδικο να κατηγορείται η Ελλάδα ότι δε σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος Δικαίου. Απορρίπτουμε αυτές τις κατηγορίες», είπε μεταξύ άλλων ενώ κατήγγειλε την Τουρκία για εργαλειοποίηση των μεταναστών και πρόσθεσε ότι «είναι υποκρισία να απολογούμαστε για το ότι είμαστε η ασπίδα της Ευρώπης». 

Τέλος ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης, ισχυρίστηκε, απευθυνόμενος προς τους ευρωβουλευτές, ότι η μείωση των ροών έφτασε το 46%. «Παρά τη μείωση, οι αφίξεις ήταν 9.800, που είναι ένας σημαντικός αριθμός σε ένα ήδη επιβαρυμένο σύστημα», τόνισε. «Το Κοινοβούλιο θα συζητήσει στην Ολομέλεια την τουρκική επιθετικότητα. Γνωρίζουμε την εργαλειοποίηση μετανάστευσης για τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Τουρκίας… Η συνεργασία με τουρκική ακτοφυλακή είναι δύσκολη. Είχαμε μόνο σε μία περίπτωση απώλεια ζωής. Είναι δυσάρεστο αλλά οι αριθμοί είναι χαμηλότεροι σε σχέση με προηγούμενα χρόνια», υποστήριξε ο υπουργός.

Η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στον απόηχο του βίντεο της ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture για τη δολοφονία του 22χρονου Σύρου πρόσφυγα στον Εβρο αλλά και καταγγελιών που δέχτηκε η Επιτροπή από οργανώσεις δικαιωμάτων, όπως η Human Rights Watch και η Διεθνής Αμνηστία.

Διευκρινήσεις για περιστατικό επαναπροώθησης ζητάει η Frontex

Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια δεύτερου πάνελ για το ίδιο θέμα με τη συμμετοχή του Φαμπρίτσε Λετζέρι, επικεφαλής της Frontex, έγινε αναφορά σε περιστατικό όπου, σύμφωνα με τον ίδιο, το ελληνικό Λιμενικό έδωσε εντολή σε σκάφος της Frontex από τη Δανία να μην επιβιβάσει μετανάστες που βρίσκονταν εν πλω και να τους επαναπροωθήσει. Σε αυτό επενέβη ο ίδιος προσωπικά ζητώντας διευκρινίσεις και, όπως είπε, οι ελληνικές αρχές ισχυρίστηκαν ότι ένας τοπικός αξιωματούχος δεν κατάλαβε σωστά την εντολή.

Στη δική του παρέμβαση, τέλος, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Αρβανίτης απάντησε ότι δεν αποτελούν «fake news» οι καταγγελίες από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης και την Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες, επισημαίνοντας παράλληλα ότι ευθύνη δεν έχει μόνο η ελληνική κυβέρνηση αλλά και οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί.

Νέο βίντεο για τον θάνατο πρόσφυγα στον Εβρο

Το νέο αποκαλυπτικό βίντεo για τον θάνατο του 22χρονου Σύρου πρόσφυγα Μοχάμαντ Αλ Αραμπ στις 2 Μαρτίου στον Εβρο έδωσε στη δημοσιότητα η ερευνητική ομάδα Forensic Architecture, συνέχεια του οπτικού υλικού που είχε δημοσιοποιήσει στις αρχές Μαρτίου.

Το νέο βίντεο φωτίζει με νέα στοιχεία τις συνθήκες του θανάτου από πραγματικά πυρά το πρωί της Καθαράς Δευτέρας, δείχνει τη διαδρομή των προσφύγων τη συγκεκριμένη μέρα και ώρα και τοποθετεί τις κινήσεις τους στο ακριβές σημείο μέσα από γεωγραφικό γεωεντοπισμό πολλών βίντεο και εικόνων. Σε φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί κοντά στον φράχτη του Εβρου φαίνονται Ελληνες στρατιώτες με αυτόματα πυροβόλα όπλα, ενώ σε βίντεο που τραβήχτηκαν κοντά στο σημείο ακούγονται πυροβολισμοί. Σημεία από την αυτοψία αναφέρουν ότι ο Αλ Αραμπ χτυπήθηκε από πραγματικά πυρά αλλά και από πλαστικές σφαίρες, ενώ Τούρκοι στρατιώτες δεν φαίνονται σε κανένα από τα βίντεο ή τις εικόνες και μαρτυρίες δεν αναφέρουν την παρουσία τους.

The Killing of Muhammad al-Arab from Forensic Architecture on Vimeo.