«Κοιτάξτε το χωριό Μπούκοβλακ, στην Κεντρική Βουλγαρία. Το 2014, ψήφισε το 80% για το Kίνημα δικαιωμάτων και ελευθεριών (το τουρκικό και το Ρομά κόμμα). Τρία χρόνια αργότερα, το 2017, ήταν το Gerb ( το συντηρητικό κόμμα) που κέρδισε σχεδόν όλες τις ψήφους».

«Και το Ντόλνι Τσαμπάρ, στις όχθες του Δούναβη. Αρχικά πίστευα σε ένα σφάλμα των δεδομένων, αλλά, όχι, έλεγξα, και ήταν αλήθεια. Το 2014, η προσέλευση ήταν μόλις 1% και τρία χρόνια αργότερα αυξήθηκε στο 62%,  πάνω από τον εθνικό μέσο όρο. Και το Gerb κέρδισε το 55% των ψήφων».

Ο Νίκολα Τουλέτσκι, ο Βούλγαρος ειδικός στην ανάλυση δεδομένων που ερευνά την υπόθεση, γνωρίζει τον εκλογικό χάρτη της χώρας του σαν την τσέπη του, ακόμα κι αν είναι μόνο από τον υπολογιστή του.

Απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Τουλούζης-ΙΙ, εξετάζει τις «ανωμαλίες» που προδίδουν ένα φαινόμενο που επιμένει στη Βουλγαρία, παρά τις αντιδράσεις : την αγορά ψήφων. Ο Τουλέτσκι συμμετείχε σε μελέτη του βουλγαρικού ταμείου κατά της διαφθοράς, η οποία δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα 29 Μαρτίου στη Σόφια, λίγες μέρες πριν που τις εκλογές που διεξάγονται σήμερα,  Κυριακή 4 Απριλίου, σε αυτή τη χώρα 7 εκατομμυρίων κατοίκων.

Η πρακτική είναι «ακόμα ενδημική και πολύ καλά οργανωμένη». Ξεκίνησε από τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές, το 1990, με δώρα και στη συνέχεια γίνεται επαγγελματικά, προσθέτει, αναφέροντας τις πολλαπλές μελέτες που έχουν τεκμηριώσει την πρακτική.

Στατιστικές ανωμαλίες

Σε μια χώρα που παραμένει η φτωχότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), «πολλοί ψηφοφόροι είναι έτοιμοι να πουλήσουν τις ψήφους τους. Περιμένουν τις εκλογές για να δουν ποιο κόμμα θα τους προσφέρει κάτι», λέει ο Τουλέσκι.

Η τιμή;  «το 2014 ήταν μεταξύ 30 και 50 λέβα (από 15 έως 25 ευρώ). Στις τοπικές εκλογές του 2019, έφτασε, σε ορισμένα σημεία, σε τριψήφιους αριθμούς. Και πιθανότατα θα υπάρξουν υψηλότερα ποσά σε αυτές τις εκλογές», λέει ο Tihomir Bezlov, αναλυτής στο Κέντρο Μελέτης της Δημοκρατίας. Σε ορισμένες περιοχές, οι μεσάζοντες προσφέρουν ψήφους προς πώληση σε πακέτα, ειδικά στην κοινότητα των Ρομά. Για να επαληθευτεί η τήρηση της συμφωνίας οι ψηφοφόροι πρέπει να τραβήξουν μια φωτογραφία του ψηφοδελτίου στο θάλαμο ψηφοφορίας, μια πρακτική θεωρητικά απαγορευμένη αλλά που δεν μπορεί να ελεγχθεί.

Εκτός από τη νίκη στις εκλογές, αυτή η πρακτική μπορεί να είναι κερδοφόρα για τα κόμματα. Σύμφωνα με το βουλγαρικό εκλογικό νόμο, κάθε κόμμα που κερδίζει τουλάχιστον το 1% των ψήφων, δικαιούται 8 λέβα δημόσια χρηματοδότηση ανά έτος και ψηφοφόρο. Και σε μια χώρα με επιταχυνόμενη δημογραφική παρακμή, κάθε φωνή γίνεται όλο και πιο αποφασιστική.

Σύμφωνα με τη μελέτη του Tulechki, η οποία συνέκρινε τα αποτελέσματα όλων των εκλογικών κέντρων στη χώρα από το 2013, 780 από αυτά “παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο ελεγχόμενης ψηφοφορίας”, αντιπροσωπεύοντας 170.000 ψήφους ή περίπου το 5% των ψήφων. Αυτό σημαίνει ότι τα κέντρα αυτά συνδυάζουν αρκετές από τις στατιστικές ανωμαλίες που εντοπίστηκαν από τη μελέτη, όπως «μια ασυνήθιστα υψηλότερη συμμετοχή από αυτή του υπόλοιπου Δήμου», «μια σημαντική διακύμανση της συμμετοχής μεταξύ δύο εκλογών» ή «μια απότομη αλλαγή στον προσανατολισμό της ψηφοφορίας». Επιλέγοντας κέντρα με μία μόνο ανωμαλία από τις τρεις, η μελέτη βρήκε 2.554 αμφισβητήσιμα, συνολικού ύψους 690.000 ψήφων ή 18, 7% των ψήφων.

Η επίπτωση

Οι συγγραφείς δημοσίευσαν έναν χάρτη που μεγεθύνει κάθε ένα από αυτά τα γραφεία και συγκρίνει τα αποτελέσματά τους για τις βουλευτικές εκλογές του 2014 και του 2017. «Μιλάμε για ελεγχόμενη ψηφοφορία, διότι δεν είναι μόνο η αγορά ψήφων που μπορεί να εξηγήσει αυτές τις ανωμαλίες,. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις όπου οι εργοδότες μπορούν να απειλήσουν τους υπαλλήλους τους. Το αφεντικό λέει: “Αν δεν το ψηφίσετε, δεν θα έχουμε τη δουλειά.”Και αυτό είναι ίσως αλήθεια, λόγω των μηχανισμών διαφθοράς που ισχύουν στη Βουλγαρία. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρακτική ωφελεί τα τρία κόμματα που κυριαρχούν στο βουλγαρικό πολιτικό τοπίο : Gerb – το κόμμα του συντηρητικού πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ –, το βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και Κο κίνημα για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες.

Ενώ είναι πολύ εύκολο να εντοπιστούν ύποπτα εκλογικά κέντρα, οι αρχές δεν έχουν, μέχρι στιγμής, ενεργήσει.. Είναι άλλωστε δύσκολο να διερευνηθούν εκλογικά τμήματα, λόγω ανώμαλων στατιστικά αποτελεσμάτων.

«Αυτή η πρακτική, αν και ευρέως διαδεδομένη, δεν έχει τελικά μεγάλη επίδραση στα αποτελέσματα, τουλάχιστον για τις βουλευτικές εκλογές, πιστεύει ο ερευνητής. Πρέπει να βελτιώσουμε τις προσομοιώσεις μας, αλλά τελικά επηρεάζει μερικές βουλευτικές έδρες».

Η εξίσωση είναι απλή: όπως όλα τα μεγάλα κόμματα αγοράζουν ψήφους, τα αποτελέσματά που επιτυγχάνουν αλληλο-εξουδετερώνονται. Αλλά ούτε μπορούν να σταματήσουν να πληρώνουν,  γιατί θα ευνοήσουν έτσι τον αντίπαλό τους !

Πηγή: Le Monde.