Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό από την πρόταση του Τζο Μπάιντεν για άρση της πατέντας των εμβολίων, η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ευρωπαϊκές χώρες παίρνουν αποστάσεις από ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Το κλειδί είναι η ενίσχυση της παραγωγής, σύμφωνα με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, που κάλεσε τις χώρες που παρασκευάζουν εμβόλια, όπως οι ΗΠΑ, να εξάγουν την παραγωγή τους αντί να συζητούν για την άρση των πνευματικών δικαιωμάτων για τα σκευάσματα αυτά. 

Όπως ισχυρίστηκε σε συνέντευξη Τύπου, που παραχώρησε στο περιθώριο της άτυπης συνόδου κορυφής των ηγετών της ΕΕ, οι συζητήσεις για την άρση της πατέντας δεν θα οδηγήσουν στην παραγωγή ούτε μιας δόσης εμβολίου για την Covid-19 βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα. Μόνο η αύξηση της παραγωγής, η άρση των εξαγωγικών φραγμών και το μοίρασμα των εμβολίων που έχουν ήδη παραγγελθεί θα βοηθούσε αμέσως την κατάσταση, πρόσθεσε.

Η πρόταση του Τζο Μπάιντεν, που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις από τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, έχει βρεθεί στο τραπέζι της διήμερης συνόδου στο Πόρτο και φαίνεται πως μετά την αμήχανη αποδοχή της συζήτησης σταδιακά η απόρριψή της πρότασης κερδίζει έδαφος, ιδιαίτερα μετά και την αντίθεση που εξέφρασε το Βερολίνο την Πέμπτη. Υπενθυμίζεται πως στη Γερμανία είναι η έδρα της BioNTech, της εταιρείας που έχει την πατέντα για το ένα εκ των δύο εμβολίων mRNA, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την αμερικανική Pfizer. 

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος την Πέμπτη δήλωσε θετικός στην έναρξη μια συζήτησης για την άρση της πατέντας των εμβολίων, κατά την άφιξή του στη Σύνοδο Κορυφής ανέφερε: «Ποιο είναι το τρέχον ζήτημα; Δεν αφορά στην πραγματικότητα την πνευματική ιδιοκτησία. Είναι δυνατόν να δώσουμε πνευματική ιδιοκτησία σε εργαστήρια που δεν γνωρίζουν πώς να παρασκευάσουν (τα εμβόλια) και δεν θα τα παρασκευάσουν αύριο;». «Το βασικό ζήτημα, για την αλληλεγγύη, είναι η διανομή των δόσεων», υποστήριξε, προσθέτοντας ότι η Γαλλία συνεργάζεται στενά με τη Γερμανία στο θέμα αυτό. Η Ιταλία από την πλευρά της εκφράζει ανοιχτά τη συμφωνία της με την πρόταση του Μπάιντεν.

Σημειώνεται πως η αμερικανική εταιρεία Moderna παραιτήθηκε των πνευματικών δικαιωμάτων της για το εμβόλιό της τον περασμένο Οκτώβριο (χρησιμοποιεί την τεχνολογία του «αγγελιαφόρου RNA») αλλά καμία άλλη φαρμακευτική εταιρεία δεν έχει ανακοινώσει μέχρι σήμερα ότι θα προσπαθήσει να «αντιγράψει» το σκεύασμά της. 

ΕΕ – Κοινή επιστολή πέντε επικεφαλής κρατών – μελών

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να πρωτοστατήσει στις διεθνείς προσπάθειες για να νικήσει την COVID-19 ενισχύοντας την παραγωγή και τη διανομή εμβολίων κατά του κορονοϊού τονίζουν σε κοινή επιστολή τους ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ Ντε Κρόο, η Δανή ομόλογός του Μέτε Φρεντερίκσεν, ο Σουηδός Στέφαν Λοβφεν, ο Ισπανός Πέδρο Σάντσεθ, καθώς και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ενόψει του ευρωπαϊκού συντονισμού για την καταπολέμηση του κορονοϊού.

Στην επιστολή που απευθύνεται στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, και στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο πρωθυπουργός του Βελγίου και οι Ευρωπαίοι συνάδελφοί του τονίζουν ότι η διεθνής συνεργασία πρέπει να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής αντίδρασης σε αυτή την υγειονομική κρίση.

«Ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας εμβολίων στον κόσμο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ειδική ευθύνη. Εναπόκειται στην Ευρώπη να πρωτοστατήσει στη συγκέντρωση δημόσιων και ιδιωτικών εταίρων για την ενίσχυση της παγκόσμιας παραγωγής και διανομής ασφαλών, αποτελεσματικών και προσιτών εμβολίων. Σε πνεύμα συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα, οι γνώσεις και οι τεχνολογίες που σχετίζονται με τα εμβόλια πρέπει να κοινοποιούνται προληπτικά» αναφέρεται μεταξύ των άλλων στην επιστολή.

Η επιστολή ζητεί επίσης «την ενεργοποίηση ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού ανταλλαγής εμβολίων, ο οποίος, εστιάζοντας σε πολλά εμβόλια, θα παράσχει στις ευρωπαϊκές χώρες, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, πολύ περισσότερα εμβόλια από ό,τι είναι απαραίτητο για την προστασία των δικών τους πληθυσμών».

Επισημαίνει επίσης ότι «εκτός από τον παγκόσμιο μηχανισμό κοινής χρήσης COVAX, πρέπει να αναπτυχθεί ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός κατανομής έτσι ώστε τα εμβόλια να μπορούν επίσης να μοιραστούν με γειτονικές χώρες στην Ευρώπη και την Αφρική. Είναι επίσης προς το συμφέρον της Ευρώπης. Διότι έως ότου ολόκληρος ο πλανήτης είναι ασφαλής, κανείς δεν θα είναι απολύτως ασφαλής».