Μεταξύ αγωνίας και πανικού φαίνεται πως κινείται το οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο στη Βρετανία, καθώς την στιγμή που η D-Day για το Brexit (29 Μαρτίου) πλησιάζει επικίνδυνα χωρίς να επιτευχθεί συμφωνία με την ΕΕ, βλέπουν τις μεγαλύτερες εταιρίες η μία μετά την την άλλη να ανακοινώνουν είτε περικοπές είτε την αποχώρησή τους από τη χώρα.  Όπως επισημαίνει σε σχετικό ρεπορτάζ του το Politco, το σχετικό φαινόμενο έχει λάβει τους τελευταίους μήνες τέτοιες διαστάσεις ώστε δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί ούτε σύμπτωση ούτε να αγνοηθεί από την κυβέρνηση της Τερέζα Μέι.

Το πιο πρόσφατο «χτύπημα» ήρθε από τη ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία Honda, η οποία ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα πως θα σταματήσει τη λειτουργία του εργοστασίου της στο Σουίντον μέχρι το 2022. Κάτι τέτοιο δε συνεπάγεται μόνο την απώλεια των περίπου 3.500 θέσεων εργασίας, αλλά επίσης και μια ευρύτερη καταστροφική επίδραση για την τοπική οικονομία, καθώς υπήρχαν εκατοντάδες μικρότερες επιχειρήσεις στη νότια Αγγλία, οι οποίες συνδέονταν με τη λειτουργία του εργοστασίου είτε ως προμηθευτές είτε μέσω της παροχής υπηρεσιών.

Το κύμα αποεπένδυσης επελαύνει, η κυβέρνηση Μέι κάνει πως δεν καταλαβαίνει

Η συγκεκριμένη εξέλιξη πυροδότησε ακόμη περισσότερο τη συζήτηση γύρω από το επερχόμενο «κύμα αποεπένδυσης», στο οποίο επέμεναν πολλοί αναλυτές όλο το προηγούμενο διάστημα στις δημόσιες παρεμβάσεις του, σε περίπτωση σκληρού Brexit. Ήταν άλλωστε ένα επιχείρημα που είχε χρησιμοποιηθεί πολύ έντονα από τους υποστηρικτές του Remain στο δρόμο προς το δημοψήφισμα του 2016, με τους Brexiteers να απαντούν κάνοντας λόγο για κινδυνολογία, χρησιμοποιώντας μάλιστα το χαρακτηριστικό τίτλο «Project Fear». Είναι σαφές πως ελάχιστοι πήραν σοβαρά τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που ελλόχευαν στην περίπτωση που η Βρετανία εγκατέλειπε την κοινη ευρωπαϊκή αγορά.

Σήμερα όμως τα πράγματα αρχίζουν να δείχνουν εφιαλτικά. Και μπορεί η Τερέζα Μέι να υποστηρίζει πως μπορεί να «το γυρίσει το παιχνίδι» σε μια διαπραγμάτευση, υψηλού ρίσκου με την ΕΕ, είναι όμως κάτι παραπάνω από εμφανές ότι η εικόνα της Βρετανίας ως ενός ασφαλούς προορισμού για άμεσες ξένες επενδύσεις έχει υποστεί ανεπανόρθωτο πλήγμα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι νωρίτερα αυτό το μήνα η ολλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως βοήθησε 42 εταιρίες να κάνουν την μετάβαση από το Ηνωμένο Βασίλειο στις Κάτω Χώρες μέσα στο 2018, προσθέτοντας πως βρίσκεται σε συζητήσεις με 250 ακόμη που προσανατολίζονται σε ανάλογη κίνηση.

Από την μεριά τους κεντρικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος των Συντηρητικών ισχυρίζονται πως η κίνηση της Honda δεν έχει σχέση με το Brexit.

Πιο συγκεκριμένα, ο βουλευτής των Tories στο βόρειο Σουίντον, Τζάστιν Τόμλισον, εξέφρασε την εκτίμηση ότι το κλείσιμο του εργοστασίου «έχει να κάνει με τις παγκόσμιες οικονομικές τάσεις κι όχι με το Brexit». Από τη μεριά του ο υπουργός Εξωτερικών, Τζέρεμι Χαντ, δήλωσε ότι «υπάρχει ευρύτερη οικονομική αβεβαιότητα, η οποία δε σχετίζεται με το Brexit».

Αυτά τα επιχειρήματα πάντως δε φαίνεται να πείθουν ούτε στο ελάχιστο την απέναντι πλευρά. Είναι ενδεικτικό ότι ο Τομ Μπρέικ εκ μέρους των Φιλελεύθερων Δημοκρατών επεσήμανε ότι η απόφαση της Honda «έρχεται να διαλύσει τις κυβερνητικές αυταπάτες ότι η έξοδος από την ΕΕ δε θα καταστρέψει  τη βρετανική βιομηχανία», ενώ ο Τζέρεμι Κόρμπιν επίσης κατηγόρησε την Τερέζα Μέι για «καταστροφική διαχείριση του Brexit».

Την ώρα όμως που τα στελέχη των Tories ισχυρίζονται η απόφαση της Honda να εδραιώσει την παραγωγή στην Ιαπωνία δεν σχετίζεται με την Brexit, η Ιαπωνία έχει εξασφαλίσει μια συμφωνία ορόσημο με την ΕΕ για την περικοπή τιμολογίων στα αγαθά. Κάπως έτσι η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία μπορεί να είναι βέβαιη για τις εξαγωγές στην ΕΕ, τη στιγμή που η Βρετανία είναι πιθανό να να αντιμετωπίσει υψηλότερα εμπόδια πρόσβασης στην  ευρωπαϊκή αγορά.

Σε κάθε περίπτωση, είναι δεδομένο ότι η βρετανική κυβέρνηση έχει πλέον μπροστά της έναν πρωτοφανή αριθμό επιχειρήσεων που είτε ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους είτε απειλούν πως θα κάνουν κάτι τέτοιο.

Τα άσχημα νέα επιμένουν

Αν χρειαζόταν όμως κάποιος να συνοψίσει τα άσχημα νέα για την Βρετανία, θα μπορούσε να σταθεί στα εξής δεδομένα:

• Η αποχώρηση της Honda: Παρά το γεγονός ότι ο εκτιμήσεις αναφέρουν πως η εταιρία θα διατηρήσει τα κεντρικά ευρωπαϊκά γραφεία της ακόμη και μετά το κλείσιμο του εργοστασίου, αποτελεί βασικό ζητούμενο πώς η βρετανική κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το κύμα μαζικών απολύσεων. Τοπικά στλέχη των Συντηρητικών πάντως αναφέρουν πως θα δημιουργηθεί ομάδα εργασίας για τη διαχείριση της ανεργία.
• Η στροφή της Nissan: Η αυτοκινητοβιομηχανία αποφάσισε να μην παράγει ένα νέο μοντέλο SUV στο εργοστάσιό της στο Σάντερλαντ, επιλέγοντας να κινηθεί σε «ασφαλή ύδατα» μεταφέροντας την παραγωγή του στην Ιαπωνία.  Η Nissan, η οποία απασχολεί περίπου 7.000 υπαλλήλους στη Βρετανία, φέρεται να έχει λάβει κυβερνητικές διαβεβαιώσεις (αλλά και δέσμευση 80 εκατομμυρίων σε μετρητά) προκειμένου να συνεχίσει τη δραστηριότητα του εργοστασίου στο Σάντερλαντ.
• Οι προειδοποιήσεις της Airbus: Η Airbus, η οποία απασχολεί 14.000 άτομα στη Βρετανία,  υψώνει τους τόνους καθώς πλησιάζει το Brexit, με τον επικεφαλής της εταιρίας, Κάθριν Μπένετ,  να προειδοποιεί ότι μια αποχώρηση από την ΕΕ χωρίς συμφωνία θα ήταν μια καταστροφική και μη διαχειρίσιμη εξέλιξη για τη βιομηχανία.«Κάποιες δύσκολες αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν εάν δεν υπάρξει συμφωνία … Θα πρέπει να εξετάσουμε τις μελλοντικές μας επενδύσεις», ανέφερε ακ πρόσθεσε με νόημα: «Υπάρχουν πολλές άλλες χώρες που θα υποδέχονταν με μεγάλη ευχαρίστηση την παραγωγή αεροσκαφών..
• Η απειλές της Ford: Αξιωματούχοι της εν λόγω αυτοκινητοβιομηχανία, με περίπου 13.000 υπαλλήλους στη Βρετανία, προειδοποίησαν την Τερεζα Μέι ότι οι δραστηριότητες της θα μεταφερθούν σε περίπτωση ενός σκληρού Brexit.
• Οι απολύσεις της Jaguar: Η εταιρία, η οποία απασχολεί περίπου 35.000 υπαλλήλους σε όλη τη χώρα, ανακοίνωσε ήδη σχέδιο περικοπών, το οποίο σε πρώτο πλάνο έχει την πραγματοποίηση 4.500 απολύσεων, ενώ στελέχη της δηλώνουν αποφασισμένα να μεταφέρουν μέρος των δραστηριοτήτων της στη Σλοβακία.

• Η αυλαία για την Flybmi: Η βρετανική περιφερειακή αεροπορική εταιρεία υπέβαλε αίτηση πτώχευσης επιρρίπτοντας ευθύνες τόσο στις υψηλές τιμές στα καύσιμα όσο και στην αβεβαιότητα που επικρατεί εξαιτίας του Brexit.
• Η υπαναχώρηση της Hitachi: Ο ιαπωνική κατασκευάστρια εταιρία ανακοίνωσε πως αναστέλλει την κατασκευή πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στην Ουαλία, αέως μετά την απόρριψη του σχεδίου της Τερέζα Μέι από το βρετανικό κοινοβούλιο.
• Κι οι απειλές δε σταματούν εδώ: Από τη μεριά της η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία   Toyota, η οποία έχει εργοστάσιο στο Ντέρμπι, προειδοποίησε πέρσι ότι η παραγωγή θα σταματήσει στην περίπτωση σκληρού Brexit. Εν τω μεταξύ, η γερμανική BMW επίσης δήλωσε πως θα μεταφέρει την παραγωγή του μοντέλου mini στην Ολλανδία.

Όλα αυτά τη στιγμή που η Τερέζα Μέι συναντήθηκε χθες για μια ακόμη φορά στις Βρυξέλλες με τον Ζαν Κλων Γιούνκερ, αναζητώντας -χωρίς ιδιαίτερες προσδοκίες- λύση στο αδιέξοδο.

Με δεδομένο όμως ότι η ευρωπαϊκή ηγεσία δε δείχνει διατεθειμένη να επαναδιαπραγματευτεί -σοβαρά τουλάχιστον- το φλέγον ζήτημα του backstop, όλο και περισσότεροι εκτιμούν πως η «μέρα που θα ξυπνήσει ο εφιάλτης» για τη Βρετανία απέχει λιγότερο από 40 ημέρες. 

Εκτός κι αν αποδειχθεί πως η χθεσινή δήλωση του Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, ότι «αν η Βρετανία ζητήσει μια παράταση της αποχώρησής της από την Ευρωπαϊκή Ενωση, κανένα από 27 κράτη-μέλη δεν θα σταθεί εμπόδιο» έχει πράγματι κάποια βάση..