Με ένα διεθνές cast χαρακτήρων, στιγμές υψηλού δράματος και δύο άνδρες πρωταγωνιστές που απολαμβάνουν το ρόλο τους, οι συνομιλίες του Brexit θα μπορούσαν να είναι μια κλασική ταινία πέντε αστέρων.

Ads

Αλλά, δεν έχoυν καταφέρει ούτε αυτό, σύμφωνα με το Politico. Η ασταθής εκλογή της Τερέζας Μέι, οι συγκρούσεις προσωπικότητας, η έλλειψη σοβαρότητας και οι μεγάλες διαφορές απόψεων σε σχεδόν κάθε θέμα, οδήγησαν σε πέντε γύρους διαπραγματεύσεων που παρήγαγαν πολύ λίγα και αύξησαν την πιθανότητα να μην υπάρξει συμφωνία.

«Δεν υπήρξε τίποτα, μηδέν, καμία πρόοδος», σχολίασε στους Financial Times, αξιωματούχος που εμπλέκεται άμεσα στη διαδικασία και στην κρίσιμη διάσκεψη της ερχόμενης εβδομάδας, όπου οι 27 του ευρωπαϊκού μπλοκ είναι σχεδόν βέβαιο πως θα δηλώσουν ότι δεν έχει γίνει επαρκής πρόοδος για να μετατοπιστεί η συζήτηση από το διαζύγιο στη μελλοντική εμπορική σχέση.

Ο ανώτατος διαπραγματευτής της ΕΕ, Μισέλ Μπαρνιέ, ήταν κατηγορηματικός αυτήν την εβδομάδα ότι «το Brexit δεν είναι παιχνίδι». Είναι απολύτως σωστό. Η πρώτη φάση των διαπραγματεύσεων του Brexit ήταν μια ιλαροτραγωδία.

Ads

Πράξη 1 – Ιούνιος: Ο αγώνας του καλοκαιριού αρχίζει (και τελειώνει γρήγορα)

Ο πρώτος γύρος, που διεξήχθη σε λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά από τις βρετανικές εκλογές και με φόντο την πολιτική αστάθεια στο Ηνωμένο Βασίλειο, κατέληξε στο χρονοδιάγραμμα των επόμενων συναντήσεων και τα θέματα που πρέπει να διευθετηθούν κατά προτεραιότητα. Δηλαδή μίλησαν για τις συνομιλίες.

Οι αξιωματούχοι ήλπιζαν σε μια αστραπιαία συμφωνία σχετικά με τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και αντίστροφα – ένας τομέας όπου οραματίστηκαν μία ευρεία συμφωνία – έτσι ώστε να μπορέσουν να επιδείξουν κάποια δυναμική στους ψηφοφόρους πριν από το καλοκαιρινό διάλειμμα. Αντ’ αυτού, δεν κατέληξαν πουθενά και οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο φάνηκαν πιο απομακρυσμένοι από ποτέ.

image

Η Βρετανία όχι μόνο απέρριψε το αίτημα της ΕΕ να προσφέρει μια μεθοδολογία για τον υπολογισμό του οικονομικού διακανονισμού, όπως έκανε η ΕΕ, αλλά και ο βασικός διαπραγματευτής του Ηνωμένου Βασιλείου, Ντέιβιντ Ντέιβις, αρνήθηκε να αναγνωρίσει ακόμη ότι ο τελικός υπολογισμός του λεγόμενου λογαριασμού του Brexit θα οδηγούσε σε μια καθαρή πληρωμή του Λονδίνου στις Βρυξέλλες. «Είμαστε μια χώρα που αναγνωρίζει τις διεθνείς ευθύνες και τα δικαιώματά της», δήλωσε ο Ντέιβις σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον κύριο διαπραγματευτή της ΕΕ Μισέλ Μπαρνιέ. Αλλά ο Ντέιβις πρόσθεσε κατηγορηματικά: «Δεν αναγνωρίζω τη φράση ‘καθαρή ροή’», αναφερόμενος σε μια ερώτηση σχετικά με τις πληρωμές στις Βρυξέλλες μετά το Brexit. Ο Μπαρνιέ παρομοίως εξέφρασε ελάχιστη διάθεση υποχώρησης σε κάποιο από τα σημαντικά ζητήματα του διαζυγίου.

Κατά τη συνέντευξη Τύπου, οι διαπραγματευτές έμοιαζαν κουρασμένοι και ανήσυχοι. Και, αντί να δείξουν ότι οι δυο πλευρές αγωνίζονται για μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία, τα πενιχρά αποτελέσματα αυτής της εβδομάδας κατέστησαν σαφές ότι αυτό δεν είναι μια διαπραγμάτευση ανάμεσα σε φίλους, όπως είχαν διακηρύξει οι πλευρές, αλλά ένας διαγωνισμός αντιπάλων που αναζητούν πλεονέκτημα εις βάρος του άλλου. Ένας βρετανός αξιωματούχος δήλωσε ότι δεν θα υπάρξει εκτίμηση του λογαριασμού του Brexit (ο οποίος κατά τις Βρυξέλλες ότι θα μπορούσε να ανέλθει συνολικά στα 100 δισ. ευρώ), κάτι που συμφωνήθηκε πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.

Αντί να προτείνουν τη δική τους μεθοδολογία για τον οικονομικό διακανονισμό, οι διαπραγματευτές του Ηνωμένου Βασιλείου πέρασαν έκαναν συνεχώς ερωτήσεις στην πλευρά της ΕΕ για την πρότασή της.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, προσπάθησε επίσης να εισάγει ένα νέο θέμα στη συζήτηση για τα δικαιώματα των πολιτών, θέτοντας το ζήτημα των αποσπασμένων εργαζομένων, ενοχλώντας την πλευρά της ΕΕ. Θεώρησε την κίνηση ως μια προσπάθεια να προωθηθεί γρήγορα η συζήτηση για μια μελλοντική εμπορική σχέση, επειδή αυτοί οι προσωρινά απασχολούμενοι συνήθως δεν αντιμετωπίζουν τα προβλήματα διαμονής των πολιτών που ζουν και εργάζονται μόνιμα έξω από τη χώρα καταγωγής τους. Οι διαφωνίες αυτές υπονόμευσαν τις προσπάθειες για να φανεί τουλάχιστον κάποια πρόοδος.

Δεν υπήρξε ουσιαστικά καμία πρόοδος και όσον αφορά τα περίπλοκα ζητήματα γύρω από την Ιρλανδία και τα σύνορα της με τη Βόρεια Ιρλανδία.

Κατά τη συνέντευξη Τύπου, ο Ντέιβις προσπάθησε να δώσει μια θετική νότα στα πράγματα. «Είχαμε έντονες αλλά εποικοδομητικές συνομιλίες αυτή την εβδομάδα», είπε. Και πρόσθεσε: «Δεν πρέπει να περιμένουμε βαθμιαία πρόοδο σε κάθε γύρο». Σε αυτό το τελευταίο σημείο τουλάχιστον, φαίνεται πώς όλοι συμφώνησαν…

Πράξη 2 – Ιούλιος: Συγγνώμη, έχω ξεχάσει τις σημειώσεις μου

Σοβαρές αντιδράσεις προκάλεσαν οι εικόνες από την έναρξη του δεύτερου γύρου διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, όπου ο Βρετανός υπουργός δεν είχε μαζί του σημειώσεις.

Πολλοί έσπευσαν να κάνουν λόγο για μια διχασμένη κυβέρνηση, που είναι θλιβερά απροετοίμαστη για τη διαδικασία. Τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης και οι σχολιαστές στο Twitter άσκησαν έντονη κριτική με αφορμή τις εικόνες καθώς ο Ντέιβις και η ομάδα του κάθισαν απέναντι από τον επικεφαλής διαπραγματευτή της ΕΕ, Μισέλ Μπαρνιέ.

Και οι τρεις αξιωματούχοι της ΕΕ είχαν μεγάλες στοίβες με χαρτιά μπροστά τους, ενώ ο Ντέιβις, ο βασικός του διαπραγματευτής και ο πρέσβης της Βρετανίας στην ΕΕ δεν είχαν τίποτα.

«Ο Ντέιβιντ Ντέιβις δεσμεύθηκε ”να ξεκινήσουν τη δουλειά” και να μπουν ”στην ουσία του θέματος” στις συζητήσεις για το Brexit καθώς ξεκινά σήμερα ένας νέος γύρος», έγραψε η Daily Mirror. «Μόνο που υπάρχει ένα προβληματάκι. Ο υπουργός των Τόρις για το Brexit φαίνεται να κάθεται για διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες χωρίς σημειώσεις» αναφέρεται στο δημοσίευμα.

image

Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ, Μισέλ Μπαρνιέ στην κοινή Συνέντευξη Τύπου με τον Ντέιβιντ Ντέιβις που ακολούθησε το δεύτερο γύρο των διαπραγματεύσεων ζήτησε πιο «ξεκάθαρες» θέσεις στα ζητήματα προτεραιότητας, όπως είναι τα δικαιώματα των πολιτών και ο λογαριασμός που θα κληθεί να πληρώσει η Βρετανία για το διαζύγιο. Ο Μ. Μπαρνιέ σημείωσε ότι οι διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα είχαν ως στόχο την παρουσίαση των εκατέρωθεν θέσεων προκειμένου να καταγραφούν τα σημεία συμφωνίας και τα σημεία διαφωνίας.

«Αυτό κατέστη εφικτό μόνο εκεί που η Βρετανία είχε ξεκάθαρη θέση», πρόσθεσε, ενώ αναφερόμενος στην πρόταση της Βρετανίας για τα δικαιώματα των πολιτών επισήμανε πως υπάρχουν ακόμα «θεμελιώδεις διαφορές» στον τρόπο με τον οποίο θα προστατεύονται τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών που ζουν στο Ην. Βασίλειο. Δήλωσε, δε, ότι η ΕΕ εμμένει στη θέση της ότι τα εν λόγω δικαιώματα θα πρέπει να τα εγγυάται το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κάτι που αρνείται το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αναφορικά με τον «οικονομικό διακανονισμό», δηλαδή τις οικονομικές υποχρεώσεις προς την ΕΕ που θα κληθεί να εκπληρώσει το Ην. Βασίλειο πριν την έξοδό του, ο Μ. Μπαρνιέ χαιρέτισε το γεγονός ότι η κυβέρνηση αναγνώρισε την ύπαρξη των «υποχρεώσεων» αυτών. Ωστόσο, σημείωσε, ότι μόνο η αναγνώριση δεν είναι αρκετή προκειμένου να προχωρήσει σε μια «ακριβή» ανάλυσή τους.

«Περισσότερες διευκρινίσεις για τη θέση της Μ. Βρετανίας είναι απαραίτητες προκείμενου να σημειωθεί πρόοδος και να προχωρήσουμε στα υπόλοιπα ζητήματα της αποχώρησης. Αυτό που θέλουμε είναι μια ομαλή έξοδος και αυτό προϋποθέτει ότι οι λογαριασμοί θα πληρωθούν», σημείωσε ο Μ. Μπαρνιέ.

Τέλος, σε ό,τι αφορά το ζήτημα των συνόρων με τη Β. Ιρλανδία, ο Ευρωπαίος διαπραγματευτής σημείωσε πως οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι πρόκειται για ένα σημαντικό ζήτημα το οποίο χρειάζεται «πιο λεπτομερή συζήτηση».

Από την πλευρά του, ο Ντ. Ντέιβις χαρακτήρισε «εποικοδομητικές» τις συζητήσεις που έλαβαν χώρα, προσθέτοντας ότι δεν μπορεί να αναμένει κανείς «τεράστια πρόοδο» σε κάθε γύρο. Επίσης, υπογράμμισε την ανάγκη και οι δύο πλευρές να επιδείξουν «ευελιξία» προκειμένου να καταλήξουν σε μια συμφωνία.

Πράξη 3 – Αύγουστος: Καυγάς στο Berlaymont

Aιχμές και αλληλοκατηγορίες κυριάρχησαν στον τρίτο γύρο διαπραγματεύσεων, με Βρετανία και Ευρωπαϊκή Ένωση να καταγράφουν πρόοδο σε ορισμένα δευτερεύοντα τεχνικά ζητήματα, αλλά να απέχουν από συμφωνία στα κύρια ζητήματα του διαζυγίου. Πολλές κρίσιμες διαφορές να παρέμειναν αγεφύρωτες ενώ  Ευρωπαϊκή Ένωση και Βρετανία να αντάλλαξαν αιχμηρά σχόλια όσον αφορά την πορεία των συζητήσεων.

Ο βρετανός υπουργός Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις δήλωσε ότι κατά τις τέσσερις ημέρες διαβουλεύσεων στις Βρυξέλλες υπήρξε «κάποια απτή πρόοδος», όμως προσέθεσε δηκτικά ότι η Κομισιόν θα πρέπει να επιδείξει περισσότερη «ευελιξία και φαντασία» προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία που θα ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.

image

Ο Μπαρνιέ από την πλευρά της ΕΕ τόνισε με νόημα πως«βρισκόμαστε μακριά από την ‘επαρκή πρόοδο’» , αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι ο χρόνος βρίσκεται στο πλευρό των 27 και ότι ο ίδιος δεν θα συναινέσει σε βεβιασμένες προτάσεις μόνο και μόνο για να βρεθεί μία λύση πριν τη Σύνοδο του Οκτωβρίου.

Κύριο σημείο διαφωνίας παράμεινε το χρηματικό ποσό που θα πρέπει να καταβάλει το Λονδίνο ώστε να τακτοποιήσει τις εκκρεμότητές του προς την ΕΕ – «λογαριασμός» που οι Βρυξέλλες διαρρέουν ότι κυμαίνεται μεταξύ 60 και 100 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Πράξη 4 – Σεπτέμβριος: Θα έχουμε πάντα τη Φλωρεντία

Ο τέταρτος γύρος των διαπραγματεύσεων ξεκίνησε με μία εβδομάδα καθυστέρηση, καθώς μεσολάβησε η ομιλία της Τερέζα Μέι στη Φλωρεντία, με την οποία για πρώτη φορά η Βρετανίδα Πρωθυπουργός ζήτησε από τους Ευρωπαίους μία μεταβατική περίοδο μετά από την ημερομηνία του Brexit το 2019.

Ο Μισέλ Μπαρνιέ αναγνώρισε ότι «άλλαξε η δυναμική» μετά την ομιλία Μέι, και πρόσθεσε ότι «καταφέραμε να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα σημεία, ενώ για άλλα σημεία θα συνεχίσουμε να συζητάμε».

image

Σε σχέση με τα δικαιώματα των πολιτών, ο Ντέιβιντ Ντέιβις εξήγησε ότι όποιος διαμένει σήμερα στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν θα χρειάζεται να περάσει από «πλήρη διαδικασία» νομιμοποίησης της παραμονής του – σε αντίθεση με τους εισερχόμενους μετά την 31η Μαρτίου 2019.

Σε σχέση με τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της ΕΕ, η Βρετανία πρότεινε να μετατρέψει τη συμφωνία αποχώρησης σε εσωτερικό δίκαιο πλήρως και να εγγυηθεί έτσι την εφαρμογή των διαφόρων προβλέψεων. Παραδέχθηκε όμως ότι δεν υπάρχει ακόμα συμφωνία για το πως θα γίνεται η ερμηνεία της κοινοτικής νομοθεσίας στο μέλλον.

Ο Ντ.Ντέιβις επανέλαβε τη δέσμευση ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Βρετανία στο πλαίσιο της ΕΕ και σημείωσε ότι ο ίδιος και η ομάδα του περιέγραψαν τον τρόπο με  τον οποίο θα γίνει αυτό. Δεν υπάρχει ακόμα συμφωνία, «αλλά έχουν γίνει ζωτικές συζητήσεις, που θα είναι χρήσιμες όταν θα έρθει η ώρα», είπε ο Ντ. Ντέιβις.

Ο Μισέλ Μπαρνιέ εξέφρασε τη διαφωνία της ΕΕ στο να πληρώσει η Βρετανία μόνο για το 2019 και το 2020 και σημείωσε ότι ο μόνος δρόμος για την ΕΕ είναι «όπως όλες οι συμφωνίες που αναλήφθηκαν σε επίπεδο 28 να πληρωθούν ως το τέλος σε επίπεδο 28».

Σε σχέση με την Ιρλανδία οι δύο ομάδες άρχισαν να περιγράφουν τις βασικές αρχές που θα πρέπει να διέπουν τη συμφωνία αποχώρησης της Βρετανίας, ώστε να αποφευχθεί ένα «σκληρό σύνορο» και να διασφαλιστεί η συνεργασία Βορρά – Νότου, τόνισε ο Βρετανός διαπραγματευτής.

Από την πλευρά του ο Μισέλ Μπαρνιέ προειδοποίησε ότι η συμφωνία για την Ιρλανδία θα πρέπει να σέβεται όλες τις προβλέψεις της συμφωνίας και όχι μόνο μερικές.

Πράξη 5 – Οκτώβριος: Μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά, παρακαλώ;

Μια εβδομάδα πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, σε πολιτικό αδιέξοδο έχουν βρεθεί οι διαπραγματεύσεις για το Brexit, χωρίς να έχει σημειωθεί καμία ουσιαστική πρόοδος κατά τον πέμπτο γύρο των συζητήσεων, σύμφωνα με αρκετούς διπλωμάτες που επικαλούνται οι Financial Times.

Το Λονδίνο ήλπιζε πως η ΕΕ θα έδινε το «πράσινο φως» στον ανώτατο διαπραγματευτή Μισέλ Μπαρνιέ να εισέλθει σε «διερευνητικές συζητήσεις» με τη Βρετανία επάνω σε μια μεταβατική περίοδο. Ωστόσο αυτή η προοπτική απορρίφθηκε από μια ομάδα κρατών – μελών, με επικεφαλής τη Γερμανία.

Αντ’ αυτού, η ευρωπαϊκή πλευρά σκέφτεται να ξεκινήσει εργασίες μεταξύ των 27 για να εξεταστούν τυχόν μεταβατικοί όροι ή να αρχίσει η προετοιμασία των ευρωπαϊκών θέσεων επάνω στο θέμα, πριν εγκριθούν οι διαπραγματεύσεις τον Δεκέμβριο ή και αργότερα.

«Κανείς δεν είναι ακόμη έτοιμος να προχωρήσει», τόνισε ένας από τους διαπραγματευτές ενώ οι συζητήσεις δεν προώθησαν κανένα από τα σημαντικότερα ζητήματα, μεταξύ των οποίων ο ρόλος των ευρωπαϊκών δικαστηρίων, τα δικαιώματα των οικογενειών των Ευρωπαίων πολιτών, κάποια θέματα που αφορούν σε προνόμια και οι διοικητικές διαδικασίες που θα χρησιμοποιηθούν.

image

Εν τω μεταξύ, την διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, αφού ξεκαθαριστεί το μέλλον του πλαισίου σχέσεων μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ μετά το Brexit, προανήγγειλε η πρωθυπουργός της Σκοτίας, Νίκολα Στέρτζον.

Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο BBC, η Στέρτζον δήλωσε πως «δεν θα σκεφτώ περαιτέρω για το χρονοδιάγραμμα, μέχρι το Brexit και οι όροι του Brexit να ξεκαθαριστούν περισσότερο, μέχρι να έχουμε μία ξεκάθαρη εικόνα για το τι θα σημαίνει αυτό για την Σκωτία». «Θα επανεξετάσουμε πάλι το χρονοδιάγραμμα, όταν έχουμε μια ξεκάθαρη αντίληψη των πραγμάτων» τόνισε η ίδια.

Ωστόσο, παρατήρησε ότι το δημόσιο αίσθημα γύρω από το μέλλον του πλαισίου των σχέσεων μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ άλλαξε μετά από τις βρετανικές εκλογές του Ιουνίου, στις οποίες η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι έχασε την πλειοψηφία της.