Η συμφωνία της Τερέζα Μέι για το Brexit βρήκε την απόλυτη στήριξη των Ευρωπαίων ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής. Πίσω στο Λονδίνο ωστόσο, οι επόμενες εβδομάδες αναμένονται πολύ πιο δύσκολες γα τη Βρετανίδα πρωθυπουργό, με αποκορύφωμα την ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα.

Ούτε η βρετανική αντιπολίτευση, ούτε το μικρό ενωτικό κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας (DUP), που στηρίζουν την εύθραυστη κυβέρνηση της Μέι ούτε καν οι Τόρις στο σύνολό τους συμφωνούν, γεγονός που αφήνει λίγες ελπίδες στη βρετανική κυβέρνηση.

Η ΕΕ, διά του προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, διεμήνυσε ότι αυτή ήταν η καλύτερη δυνατή συμφωνία. Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες υπήρξαν πιο επιφυλακτικοί. Σύμφωνα με τον Ιρλανδό πρωθυπουργό Λίο Βαράντκαρ, οι «27» έλαβαν τη «συνειδητή απόφαση» να μη συζητήσουν τι θα συμβεί εάν η συμφωνία δεν περάσει από το βρετανικό κοινοβούλιο. Πάντως, υψηλόβαθμος αξιωματούχος υποστήριξε μετά το πέρας της Συνόδου ότι η E.E. δεν έχει Plan B, εκτός από τον σχεδιασμό που υπάρχει σήμερα για την βρετανική αποχώρηση χωρίς συμφωνία. Αυτό το σενάριο, το λεγόμενο no deal Brexit, είναι ένα από τα επικρατέστερα.

Brexit χωρίς συμφωνία

Η απόρριψη του κειμένου στη Βουλή των Κοινοτήτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα Brexit χωρίς συμφωνία την 29η Μαρτίου του 2019. Οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ της Βρετανίας και της Ε.Ε. θα διέπονταν από τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και μια σειρά τελωνειακών και κανονιστικών ελέγχων θα ετίθεντο εκτάκτως σε εφαρμογή. Πρόκειται για ένα σενάριο που το φοβούνται τόσο οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο όσο και οι οικονομικοί παράγοντες, που πίεζαν τους διαπραγματευτές να συμφωνήσουν από την αρχή της διαδικασίας του διαζυγίου. Αυτό το ενδεχόμενο θα οδηγούσε σε μια νέα πτώση της λίρας και θα βύθιζε τις επιχειρήσεις στην αβεβαιότητα. Το Λονδίνο έχει προβλέψει ότι αυτό το σενάριο θα οδηγήσει πιθανόν σε ελλείψεις στα φάρμακα, στη δημιουργία τεράστιων μποτιλιαρισμάτων στα λιμάνια ή στην καθήλωση των αεροσκαφών στο έδαφος. Τις προοπτικές αυτές εξετάζουν ορισμένοι βουλευτές της πλειοψηφίας για τους οποίους «μια απουσία συμφωνίας θα ήταν καλύτερη από μια κακή συμφωνία».

Μια δεύτερη ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο

Μπροστά στον φόβο ενός Brexit χωρίς συμφωνία, κι επομένως χωρίς τη δυνατότητα μιας μεταβατικής περιόδου, η βρετανική κυβέρνηση θα μπορούσε να επιδιώξει, στην περίπτωση μιας αρχικής απόρριψης από τους βουλευτές, τη διεξαγωγή μιας δεύτερης ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο. Αυτό θα οδηγούσε σε σειρά μυστικών διαπραγματεύσεων και διαβουλεύσεων μεταξύ της κυβέρνησης και των βουλευτών για να καταφέρει να πάρει το τελικό πράσινο φως. Η Τερέζα Μέι ενδεχομένως θα ζητούσε από τις Βρυξέλλες να επανεξετάσουν ορισμένα σημεία της συμφωνίας. Αυτό επιθυμεί, εξάλλου, το DUP, αναγκαίο για τη διασφάλιση της απόλυτης πλειοψηφίας στο Κοινοβούλιο.

Σύμφωνα με τη «Sunday Telegraph», Βρετανοί υπουργοί και Ευρωπαίοι διπλωμάτες έχουν ήδη ξεκινήσει καταρτίζουν ένα «σχέδιο Β» για τη συμφωνία. Αυτό θα θεωρούσε ως μοντέλο τη Νορβηγία, η οποία διαθέτει πρόσβαση στην ενιαία αγορά χωρίς να είναι μέλος της Ε.Ε. Αυτή η φόρμουλα θα μπορούσε να λάβει τη στήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών. Εάν οι «27» αποδέχονταν την επανάληψη των συζητήσεων, η ημερομηνία του Brexit θα μπορούσε να αναβληθεί για αργότερα.

Νέες εκλογές

Η απόρριψη της συμφωνίας αποχώρησης θα αποδυνάμωνε τη θέση της Τερέζας Μέι. Η πρωθυπουργός της Βρετανίας πιθανότατα να έρθει αντιμέτωπη με μια πρόταση δυσπιστίας στους κόλπους του ίδιου του κόμματός της με στόχο την αντικατάστασή της στην ηγεσία της χώρας και την επανάληψη των διαπραγματεύσεων, ή, το αντίθετο, να οδηγηθεί η χώρα σε ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Μια πρόταση μομφής σε βάρος της βρετανικής κυβέρνησης θα μπορούσε επίσης να κατατεθεί προς ψήφιση στο Κοινοβούλιο και να καρποφορήσει, δεδομένης της αδυναμίας πλειοψηφίας στην οποία στηρίζεται η Τερέζα Μέι. Θα οδηγούσε, επομένως, στον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης εντός δύο εβδομάδων ή στην οργάνωση νέων βουλευτικών εκλογών, κάτι που επιθυμούν οι Εργατικοί.

Η ίδια η Τερέζα Μέι θα μπορούσε επίσης να αποφασίσει να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές, υπό την προϋπόθεση να λάβει το ΟΚ των 2/3 του κοινοβουλίου. Μια προοπτική όχι και τόσο πιθανή, που όμως έχει ήδη αναφερθεί από την κυβέρνηση, για να λάβει τη στήριξη των βουλευτών στη συμφωνία αποχώρησης. Στην περίπτωση που δεν διεξαχθούν εκλογές, το Εργατικό Κόμμα προειδοποιεί ότι θα μπορούσε να ταχθεί υπέρ της οργάνωσης ενός δεύτερου δημοψηφίσματος για το Brexit, ένα υποθετικό σενάριο που θα μπορούσε να λάβει τη στήριξη μιας ετερόκλητης πλειοψηφίας στη Βουλή των Κοινοτήτων.