Η Ευρώπη δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον στην ανέγερση «φρουρίων» ώστε να κρατήσουν μακριά τους μετανάστες χωρίς όμως να λαμβάνουν υπόψη τα ανθρώπινα δικαιώματα, σύμφωνα με νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που έρχεται στη δημοσιότητα. Τα κράτη – μέλη της ΕΕ δαπανούν μεγάλα χρηματικά ποσά προκειμένου να «υπερασπιστούν» τα σύνορα τους ενώ την ίδια ώρα τα κονδύλια για την ένταξή τους δεν είναι αντίστοιχα. Παράλληλα, μετανάστες αποβάλλονται παράνομα από τη Βουλγαρία,την Ελλάδα και την Ισπανία χωρίς πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου και συχνά με τρόπους που τους θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο. Της Μάρθας Βασίλη
 

«Μας έριξαν στη θάλασσα με ένα φουσκωτό»
 
Ο 18χρονος Ραχίμ, Αφγανός, άφησε τη χώρα του το 2012 και μέχρι το 2014 που μίλησε στη Διεθνή Αμνηστία είχε ήδη απωθηθεί πέρα από τα σύνορα της Βουλγαρίας και της Ελλάδας. Αγωνιζόταν να επιβιώσει στην Τουρκία ζώντας με άλλους 5 συμπατριώτες στο ίδιο δωμάτιο εργαζόμενος σε εργαστήριο υφασμάτων.
 
Μέχρι το τέλος του 2013, είχε εξοικονομήσει αρκετά χρήματα για να πληρώσει έναν διακινητή να τον πάει στην Ευρώπη ως μέρος μιας ομάδας οκτώ Αφγανών. Η βουλγαρική αστυνομία συνέλαβε εκείνον και έναν 13χρονο φίλο του, απωθώντας τους βίαια πίσω στην Τουρκία. Στη συνέχεια συνελήφθησαν από Τούρκους στρατιώτες και μεταφέρθηκαν σε κέντρο απομάκρυνσης στο Εντιρνέ.
 
«Στον καταυλισμό στο Εντιρνέ μας είπαν ότι θα μας απέλαυναν. Τους έδειξα το χαρτί μου της Ύπατης Αρμοστείας… Αλλά συνέχισαν να λένε ότι θα μας απελάσουν. Έτσι, προσπάθησα να αποδράσω. Όμως με έπιασαν και με χτύπησαν πολύ άσχημα. Για τιμωρία με έκλεισαν μόνο μου σε ένα μικρό κελί χωρίς παράθυρο για δύο εβδομάδες. Ήταν φρικτό… Μετά, μια νύχτα γύρω στα μεσάνυχτα, μας μετέφεραν στο Ιζμίρ [Σμύρνη]… Μερικές φορές οι αστυνομικοί έλεγαν ότι θα μας πάνε στον ξενώνα παιδιών· άλλες φορές έλεγαν ότι θα μας απελάσουν. Δεν ξέραμε τι να πιστέψουμε. Ήμαστε τρομαγμένοι.»
 
Από τότε, ο Ραχίμ προσπάθησε δυο φορές να φτάσει στην Ευρώπη παίρνοντας βάρκα χωρίς αποτέλεσμα. «Ήμαστε μόλις 10 μέτρα από το νησί όταν μας βρήκε η ελληνική ακτοφυλακή… Ήμαστε τόσο κοντά, που νομίζαμε ότι μπορούσαμε να φτάσουμε στο νησί. Όμως το σκάφος της ακτοφυλακής μας πρόφτασε. Τρυπήσαμε τη βάρκα μας και πηδήσαμε στη θάλασσα ώστε να μην μπορέσει η ακτοφυλακή να μας ρυμουλκήσει πίσω στην Τουρκία. Οι λιμενικοί μας μάζεψαν από τη θάλασσα και μας ανέβασαν στο σκάφος τους… Έπειτα πλεύσαμε προς την Τουρκία για περίπου μισή ώρα… Έριξαν στη θάλασσα μια φουσκωτή βάρκα και μας έσπρωξαν σ’ αυτήν. Μας πέταξαν και δυο κουπιά και μας έδειξαν την ακτή. Και μετά έφυγαν. Και μας άφησαν εκεί, έτσι απλά».
 
Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας έχει δείξει ότι οι επιχειρήσεις απώθησης στην Ελλάδα είναι τακτικές και διαδεδομένες. Παρά όμως τις αναφορές, οι ελληνικές αρχές αρνούνται τις επιχειρήσεις απώθησης ή σε κάποιες περιπτώσεις που αναφέρονται οι απωθήσεις κάνουν λόγω για «μεμονωμένα περιστατικά». Μέχρι σήμερα, δεν έχουν υπάρξει αποτελεσματικές έρευνες για καταγγελθείσες απωθήσεις.

 
Επιχείρηση Ασπίδα
 
Πριν τα μέσα του 2012, τα χερσαία σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ήταν μία από τις κύριες διαδρομές που ακολουθούσαν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που εισέρχονταν στην ΕΕ. Στα μέσα Αυγούστου 2012, οι ελληνικές αρχές εγκαινίασαν την Επιχείρηση Ασπίδα για να φράξουν αυτό το σύνορο. Τοποθετήθηκαν περισσότεροι από 1.800 επιπλέον αστυνομικοί και ανεγέρθηκε φράχτης μήκους 10,5 χλμ κατά μήκος του βόρειου τμήματος αυτού του χερσαίου συνόρου. Σύμφωνα με τη Frontex, την Υπηρεσία Συνόρων της ΕΕ, αυτές οι εξελίξεις είχαν τέτοιο αντίκτυπο ώστε τον Οκτώβριο του 2012, σε αυτό το σημείο των συνόρων, ανιχνεύονταν λιγότεροι από 10 μετανάστες ανά εβδομάδα, αριθμός μειωμένος σε σύγκριση με 2.000 την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου 2012.
 
Με την αυξημένη ασφάλεια στα χερσαία σύνορα, ολοένα περισσότεροι πρόσφυγες και μετανάστες έχουν αρχίσει να ακολουθούν την πιο επικίνδυνη θαλάσσια διαδρομή προς τα ελληνικά νησιά.
 
Προτεραιότητες
 
Ένας αποκαλυπτικός δείκτης σχετικών προτεραιοτήτων έδειξε ότι η ΕΕ δαπάνησε σχεδόν € 2 δισεκατομμύρια για την προστασία των εξωτερικών της συνόρων μεταξύ των ετών 2007 και 2013, αλλά μόλις € 700 εκατ. για τη βελτίωση της κατάστασης των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων εντός της ΕΕ κατά την ίδια περίοδο.

^{Πατήστε πάνω για μεγέθυνση} 
 
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της χρηματοδοτούν και συνεργάζονται με γειτονικές χώρες όπως η Τουρκία, το Μαρόκο και η Λιβύη, ώστε να δημιουργήσουν μια ζώνη ασφαλείας γύρω από την ΕΕ, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, πριν καν φτάσουν στα σύνορα της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή αποστρέφουν το βλέμμα από τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων που διαπράττονται σε αυτές τις χώρες.
 
EUROSUR: Η τεχνολογία που φρουρεί τα σύνορα της ΕΕ
 
Από το 2013 τέθηκε σε λειτουργία το Ευρωπαϊκό Σύστημα Επιτήρησης Συνόρων, όπου αποτελεί βασικό όπλο για την Ε.Ε όσον αφορά τον έλεγχο των συνόρων της. Το Eurosur περιλαμβάνει τεχνολογία ανταλλαγής πληροφοριών που χρησιμοποιείται από τις εθνικές αρχές των κρατών-μελών και των κρατών που συμμετέχουν στο Σένγκεν για να ενισχύεται η συνεργασία για τον έλεγχο των συνόρων τόσο μεταξύ κρατών, περιλαμβανομένων χωρών εκτός ΕΕ που συνορεύουν με αυτήν, όσο και με τη Frontex. Το σύστημα χρησιμοποιεί επίσης σύγχρονη τεχνολογία επιτήρησης, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Εκτιμάται ότι το κόστος του Eurosur για το διάστημα 2011 έως 2020 θα είναι €338 εκατομμύρια. Το Eurosur αν και περιέχει αριθμό εγγυήσεων για τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν παρέχει καμία ένδειξη για το πώς αυτές θα παρακολουθούνται ή θα επιβάλλονται.
 
Η συνεργασία με χώρες εκτός ΕΕ θεωρείται σημαντικός παράγοντας για την αποτελεσματική χρήση του Eurosur. Η ΕΕ, επομένως, έχει επιδιώξει να αναπτύξει προγράμματα για να δώσει τη δυνατότητα σε κράτη εκτός ΕΕ να συνδεθούν με το σύστημα. Για παράδειγμα, ένα από τα προγράμματα που έχει χρηματοδοτήσει η ΕΕ στη Βόρεια Αφρική είναι το Δίκτυο Επιτήρησης Συνόρων Νότιας Μεσογείου, το οποίο έχει στόχο να αυξήσει «τη δυνατότητα των αρχών των χωρών της Βόρειας Αφρικής να αντιμετωπίζουν την παράτυπη μετανάστευση και τη λαθραία διακίνηση ενισχύοντας τα συστήματα επιτήρησης των συνόρων τους».
 
Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα στοχεύει να βοηθήσει την Αίγυπτο, την Αλγερία, τη Λιβύη και την Τυνησία να στήσουν τεχνικά συστήματα που θα τους επιτρέπουν να πληροφορούν η μία την άλλη και τα κράτη-μέλη της ΕΕ (ιδίως τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, την Κύπρο και τη Μάλτα) για «παράνομες ή ύποπτες δραστηριότητες» και να οργανώνουν συντονισμένη απόκριση.

^{Από κινητοποίηση της διεθνούς Αμνηστίας} 
 
Πάνω από 23.000 νεκροί μετανάστες από το 2000
 
Από την άλλη πλευρά, χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη. Μερικούς τους σπρώχνει η ανάγκη να ξεφύγουν από τη βασανιστική φτώχεια. Άλλοι αναζητούν καταφύγιο από τη βία και τους διωγμούς. Το ταξίδι τους είναι γεμάτο κινδύνους. Τουλάχιστον 23.000 άνθρωποι υπολογίζεται ότι έχουν χάσει τη ζωή τους από το 2000 και μετά προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη. Και όσοι κατορθώνουν να φτάσουν στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαπιστώνουν ότι η ασφάλεια παραμένει απρόσιτη γι’ αυτούς.

Ολόκληρη η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας