Mε ένα ακόμη «πολεμικό» επεισόδιο μεταξύ κυβέρνησης και Γιάννη Στουρνάρα κλείνει η χρονιά – ένα επεισόδιο, που ίσως είναι ενδεικτικό των μεγάλων ανοιχτών προκλήσεων που φέρνει το πρώτο οκτάμηνο του 2018 και η συζήτηση με τους δανειστές για την έξοδο από το Μνημόνιο τον επόμενο Αύγουστο.

Ads

Την νέα ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ Μαξίμου και Τράπεζας της Ελλάδος πυροδότησε η θέση Στουρνάρα υπέρ της εξόδου από το Μνημόνιο με «προληπτικό πρόγραμμα στήριξης», η οποία διατυπώνεται επισήμως και με σαφήνεια στην ενδιάμεση έκθεση της ΤτΕ. Πρόκειται για μία θέση διαμετρικά αντίθετη με την επιδίωξη της κυβέρνησης για «καθαρή» – ή, κατά το μέγιστο δυνατό «καθαρή» – έξοδο, καθώς πέραν των άλλων η προληπτική γραμμή στήριξης συνεπάγεται και παράταση της αυστηρής επιτήρησης από τους δανειστές.

«Αποτυχημένος υπουργός»

Με αυτό το δεδομένο, κυβερνητικοί κύκλοι απάντησαν με σκληρή φρασεολογία στον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος χαρακτηρίζοντάς τον «αποτυχημένο υπουργό μιας αποτυχημένης κυβέρνησης» και υπενθυμίζοντας την θητεία του στην κυβέρνηση Σαμαρά και τους τότε χειρισμούς για έξοδο από τον Μνημόνιο με «γραμμή στήριξης».

Ads

«Επειδή ένας αποτυχημένος υπουργός Οικονομικών τότε», ανέφεραν πηγές του Μαξίμου, «και μια αποτυχημένη κυβέρνηση, είχαν θέσει ως βέλτιστη εκδοχή όχι την έξοδο στις αγορές με ευνοϊκά επιτόκια, αλλά τη γραμμή στήριξης, δεν σημαίνει ότι μια πετυχημένη κυβέρνηση δε θα τα καταφέρει πολύ καλύτερα. Ήδη όλες οι ενδείξεις, αυτό αποδεικνύουν».

Η προληπτική γραμμή

Στην ενδιάμεση έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας που παραδόθηκε το πρωί στον πρόεδρο της Βουλής Νίκο Βούτση αναφέρεται μεταξύ άλλων «η Ελλάδα θα βρίσκεται σε καθεστώς εποπτείας, το οποίο θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρις ότου αποπληρώσει το 75% των επίσημων δανείων που έχει λάβει από χώρες της ευρωζώνης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Ωστόσο, πρέπει να αποσαφηνιστεί κατά πόσον θα υπάρχει, και υπό ποιους όρους, ένα ενδεχόμενο προληπτικό πρόγραμμα στήριξης».

«Η ύπαρξη ενός τέτοιου προληπτικού πλαισίου στήριξης», προστίθεται, «εκτιμάται ότι μπορεί να δράσει υποστηρικτικά για την ελληνική οικονομία μειώνοντας το κόστος δανεισμού, καθώς θα παρέχει ασφάλεια σχετικά με την πρόσβαση του Ελληνικού Δημοσίου σε χρηματοδότηση μετά τη λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018. Κάτι τέτοιο θα τονώσει την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών στις μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, διότι αυτοί θα γνωρίζουν ότι η οικονομική πολιτική είναι και θα παραμείνει συνετή, αποκλείοντας την επανεμφάνιση των ανισορροπιών».

Σύμφωνα με τραπεζικούς κύκλους η θέση Στουρνάρα υπέρ της «προληπτικής γραμμής στήριξης» συνδέεται κυρίως με τις ανοιχτές προκλήσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν στο πεδίο των τραπεζών υπό το βάρος των κόκκινων δανείων. Κατά τους ίδιους, μια τέτοια προληπτική γραμμή θα λειτουργούσε ως «εγγυητής» της διατηρήσιμης αποκλιμάκωσης των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων και θα διευκόλυνε την ταχύτερη άρση των capital controls.

Κυβερνητικές πηγές ωστόσο θέτουν ερωτήματα τόσο για το timing όσο και για τα ενδεχόμενα πολιτικά κίνητρα της παρέμβασης Στουρνάρα, επισημαίνοντας πως η προτροπή του κεντρικού τραπεζίτη έρχεται κόντρα τόσο στα μηνύματα από την πλευρά των ευρωπαίων δανειστών που βλέπουν θετικά μια – «υβριδική» έστω – «καθαρή έξοδο», όσο και στα σήματα των αγορών που δείχνουν να εμπιστεύονται τις δυνατότητες της ελληνικής ανάκαμψης οδηγώντας σε κάθετη πτώση των ομολόγων.

Το swap και ο Ντράγκι

Στην κυβέρνηση σημειώνεται επίσης με νόημα και το γεγονός ότι η Τράπεζα της Ελλάδος αρνήθηκε να συμμετάσχει στο swap των 26 δισ ευρώ που έγινε από τον ΟΔΔΗΧ. Το swap είχε μεγάλη επιτυχία και, ουσιαστικά, αποτέλεσε την αφετηρία της μεγάλης πτώσης στα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων. Από την πλευρά της ΤτΕ η απόφαση της μη συμμετοχής αιτιολογείται με το επιχείρημα ότι η εμπλοκή σε ένα swap κινείται εκτός του καταστατικού της ρόλου, θεσμικά και νομικά ωστόσο δεν εντοπίζεται τέτοιου τύπου περιορισμός.

Ενδιαφέρον, πάντως, έχει και το γεγονός ότι η προτροπή Στουρνάρα για «έξοδο με προληπτική γραμμή» έρχεται στον απόηχο και της αμφίσημης δήλωσης Ντράγκι ότι η Ελλάδα είναι εκείνη που θα αποφασίσει εάν χρειάζεται ή όχι 4ο Μνημόνιο. Διότι εάν ο Γιάννης Στουρνάρας κινήθηκε σε «συντονισμό» με την ΕΚΤ, τότε στη συζήτηση που θα γίνει τους επόμενους μήνες για τους όρους εξόδου από το Μνημόνιο μπορεί να προκύψουν εμπόδια τα οποία αυτή τη στιγμή δεν έχουν προσμετρηθεί πλήρως.

Στην κυβέρνηση, επί του παρόντος, δεν θεωρούν ότι με την σημερινή έκθεση ο διοικητής της ΕΚΤ κινήθηκε ως «εκπρόσωπος του Ντράγκι». Αποτελεί, όμως, στοιχείο προβληματισμού το γεγονός ότι μέσα στην έκθεση γίνεται έμμεση αλλά ορατή προσπάθεια σύνδεσης της προληπτικής γραμμής στήριξης και με την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ…