Αλληλογραφία που βλέπει το φως της δημοσιότητας αποκαλύπτει ότι ο κίνδυνος σοβαρού δυστυχήματος ήταν γνωστός τόσο στη διοίκηση του ΟΣΕ όσο και στην ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών.

Συγκεκριμένα, όπως αποκαλύπτει το ethnos.gr, η σχετική αλληλογραφία μεταξύ της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων και του ΟΣΕ ήταν ιδιαιτέρως διαφωτιστική για το τι συμβαίνει στους σιδηροδρόμους, ενώ τον περασμένο Οκτώβριο είχε αποφευχθεί μετωπική σύγκρουση κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.

Η Αρχή μάλιστα σε επιστολή της προς τον Οργανισμό μόλις τέσσερις ημέρες πριν το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών ρωτούσε επίμονα τον ΟΣΕ εάν έχει διερευνήσει περαιτέρω τις αιτίες των λαθών και αν αυτά οφείλονται σε ελλιπή εκπαίδευση ή κούραση των εργαζομένων.

Η «αφορμή» για την αλληλογραφία ΡΑΣ – ΟΣΕ

Η αλληλογραφία μεταξύ των δύο πλευρών είχε ξεκινήσει με την επιστολή της Αρχής, η οποία ζητούσε ενημέρωση για τους δύο απανωτούς εκτροχιασμούς στο δίκτυο σε διάστημα δέκα ημερών τον περασμένο Οκτώβριο στο Λιανοκλάδι και την Τιθορέα. Στην περίπτωση του δεύτερου μάλιστα η μετωπική σύγκρουση με άλλο σταθμευμένο τρένο είχε αποφευχθεί στο παρά πέντε.

Το περιστατικό οδηγεί τη ΡΑΣ στην αποστολή επιστολής προς τον ΟΣΕ στις 26 Οκτωβρίου 2022, με την οποία ζητά ενημέρωση για την ασφάλεια κυκλοφορίας στο δίκτυο αναφορικά με εκτροχιασμούς σε αλλαγές τροχιάς.

Ο ΟΣΕ στο δικό του απαντητικό έγγραφο, αλλά και σε ανακοίνωση στον Τύπο αποδίδει τον εκτροχιασμό στην Τιθορέα σε «λάθος χειρισμό στην αλλαγή τροχιάς κατά την είσοδο του συρμού στο Σταθμό της Τιθορέας». Απαντά στη ΡΑΣ ότι η αποκατάσταση των βλαβών στις αλλαγές τροχιάς είναι ευθύνη της ΕΡΓΟΣΕ καθώς το έργο δεν έχει παραληφθεί ακόμα.

Ωστόσο, η ΡΑΣ επιμένει και με νέο έγγραφό της στις 24 Φεβρουαρίου 2023, δηλαδή μόλις τέσσερις ημέρες πριν την τραγωδία των Τεμπών σε δεύτερη επιστολή της προς τον ΟΣΕ σημειώνει επί της ουσίας πως η μη παραλαβή του έργου δε βγάζει τον Οργανισμό από το κάδρο των ευθυνών εφόσον αυτό βρίσκεται στο δίκτυο εν λειτουργία: «…ο ΟΣΕ ως υπεύθυνος λειτουργίας της υποδομής, ρύθμισης και ελέγχου κυκλοφορίας θα πρέπει να έχει άμεση και συνεχή ενημέρωση για τη συντήρησή της», επισημαίνεται στην επιστολή. Ξεκαθαρίζει επίσης πως «το προαναφερθέν ισχύει και σε περιπτώσεις που δεν έχει γίνει οριστική παραλαβή κάποιου έργου που γίνεται στο εν λειτουργία σιδηροδρομικό δίκτυο».

Για το λόγο αυτό η Αρχή ζητά λεπτομερή ενημέρωση «για τις ενέργειες στις οποίες έχετε προβεί ή σκοπεύετε να προβείτε προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα της μη έγκαιρης αποκατάστασης βλαβών σε αλλαγές τροχιάς».

Προφητικά ως προς τον κομβικό ρόλο των σταθμαρχών και της σημασίας της εκπαίδευσης και της εμπειρίας τους, η ΡΑΣ αναφέρει: «όσον αφορά στη μη ορθή διευθέτηση της αλλαγής τροχιάς από σταθμάρχη θα θέλαμε να μας ενημερώσετε αν αναλύθηκαν περαιτέρω οι παράγοντες που οδήγησαν το προσωπικό του ΟΣΕ σε αυτό (ελλιπής εκπαίδευση, κόπωση προσωπικού, άλλοι παράγοντες) και αν λήφθηκαν ή πρόκειται να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπισή τους».

Για το ζήτημα μάλιστα της διαχείρισης της κυκλοφορίας και της λειτουργίας του συστήματος τηλεδιοίκησης ο ΟΣΕ είχε ενημερωθεί πως θα αποτελούσε αντικείμενο εποπτικών ελέγχων και τη φετινή χρονιά.

Όπως παγίως συμβαίνει, τα έγγραφα της Ρυθμιστικής Αρχής κοινοποιούνται και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Τους τελευταίους μήνες μάλιστα δεν ήταν λίγες οι φορές που είχε εγκαλέσει τόσο τον διαχειριστή υποδομής ΟΣΕ όσο και τη Hellenic Train για διάφορα συμβάντα μεταξύ των οποίων για την επικινδυνότητα καλωδίων, για δέντρα που δεν έχουν κοπεί και κρύβουν την ορατότητα ακόμα και από πινακίδες σήμανσης, κλπ.

Τον περασμένο Δεκέμβριο μάλιστα σε άλλο έγγραφό της μεταξύ άλλων είχε αναφερθεί στην αναγκαιότητα για την εξασφάλιση επάρκειας προσωπικού με κρίσιμα καθήκοντα ασφάλειας περιλαμβανομένου της κάλυψης τυχόν κενών θέσεων εργασίας αλλά και της διαρκούς εκπαίδευσής τους με σκοπό τη διατήρηση των υφιστάμενων ικανοτήτων.

Αντιστοίχως γνωστή στα συναρμόδια υπουργεία αλλά και στη Βουλή ήταν και η ένδεια της Αρχής σε προσωπικό, καθώς το υπουργείο Εσωτερικών ουδέποτε ενέκρινε τα αιτήματά της για νέες προσλήψεις, ενώ ισχνά αποτελέσματα είχε και η διαδικασία της κινητικότητας.

Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων 5 ετών διεξήχθησαν δύο έλεγχοι του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA) προς την Αρχή. Ο τελευταίος άρχισε τον Ιανουάριο του 2022 και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Και σε αυτόν τον έλεγχο εντοπίστηκε από τους επιθεωρητές η ένδεια σε εξειδικευμένο προσωπικό για την εποπτεία και ορίστηκε ως διορθωτική ενέργεια για ακόμα μία φορά η ενημέρωση των αρμόδιων υπουργείων για αναζήτηση προσωπικού.

Οι εκτροχιασμοί στην Τιθορέα και το Λιανοκλάδι

Δύο εκτροχιασμοί τρένων σε διάστημα μόλις 10 ημερών μεταξύ τους τον περασμένο Οκτώβριο είχαν χτυπήσει ηχηρό καμπανάκι για την κατάσταση του δικτύου και τις τραγικές ελλείψεις σε αυτοματοποιημένα συστήματα.

Ο πρώτος είχε σημειωθεί στο Λιανοκλάδι, όταν αμαξοστοιχία που εκτελούσε το δρομολόγιο Τιθορέα – Λιανοκλάδι, εκτροχιάστηκε μερικώς λίγο πριν την άφιξή της στον σταθμό, ευτυχώς χωρίς τραυματισμούς.

Πολύ πιο σοβαρό ήταν όμως το δεύτερο περιστατικό όταν στις 21 Οκτωβρίου εκτροχιάζεται το πρώτο φορείο της αμαξοστοιχίας 882 που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Καλαμπάκα στον σταθμό της Τιθορέας. Και σε αυτήν την περίπτωση δεν τραυματίζονται επιβάτες ή εργαζόμενοι, αλλά η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης (ΠΕΠΕ) αναφέρει εξαρχής ως βασική αιτία τη μη λειτουργία του συστήματος τηλεδιοίκησης.

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, ο μηχανοδηγός της αμαξοστοιχίας είχε λάβει εντολή να μπει σε παρακαμπτήριο. Φτάνοντας στο σήμα αντιλήφθηκε ότι είχε μπει στην ευθεία. Φρέναρε ακαριαία, μίλησε στο σταθμάρχη, ο οποίος σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες γύρισε εκείνη τη στιγμή το κλειδί και το τρένο βγήκε εκτός γραμμών.

Το συγκεκριμένο συμβάν θα μπορούσε να είχε καταλήξει σε μετωπική σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών από την οποία πιθανότατα θα υπήρχαν το λιγότερο τραυματισμοί καθώς το τρένο οδηγούνταν σε σύγκρουση με άλλο σταθμευμένο.

«Ο σημερινός νέος εκτροχιασμός (δεύτερος σε δέκα ημέρες) επιβατικής αμαξοστοιχίας (882) στην περιοχή της Φθιώτιδας και στην περίφημη «Τηλεδιοίκηση Τιθορέας- Δομοκού» που εγκαινίασαν – έθεσαν σε λειτουργία οι Διοικούντες τον ΟΣΕ και η πολιτική ηγεσία μόλις 4 μήνες πριν, αποτελεί απόδειξη για το ότι τίποτα δεν λειτουργεί καλά στον Ελληνικό Σιδηρόδρομο», σημείωνε η ΠΕΠΕ σε ανακοίνωσή της.