Το πρόγραμμα χορήγησης golden visa σε επενδυτές τρίτων χωρών με την απόκτηση ακινήτου, αποτέλεσε ένα από τα μέτρα που ενέταξε ο πρωθυπουργός στις εξαγγελίες του στη ΔΕΘ στο πρόγραμμα «Φθηνή Στέγη».

Στα πλαίσια του εν λόγω προγράμματος και με αιτιολογία να αυξηθούν τα διαθέσιμα ακίνητα για τους Έλληνες, ανακοίνωσε την αύξηση του μέχρι πρότινος ορίου των 250.000€ στις 500.000€ .

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, το πρόγραμμα  χορήγησης  «golden visa» με την απόκτηση ακινήτου ελάχιστης αξίας 250.000€ σε συνάρτηση της επενδυτικής ευκαιρίας, πρόσθεσε στην εγχώρια κτηματαγορά 1.035 αγοραπωλησίες ακινήτων το 2021, 938 το 2020, 3.535 το 2019, 1.833 το 2018 , 959 το 2017, 488 το 2016, 421 το 2015,338το 2014 και 21 το 2013, που ήταν το πρώτο έτος εφαρμογής του προγράμματος.

Μη ξεχνάμε ότι, το πρώτο εξάμηνο του 2022 (με ελάχιστο όριο επένδυσης τις 250.000€) , αποτέλεσε τη πρώτη χρονιά που το ισοζύγιο αφίξεων – αποχωρήσεων είναι αρνητικό. Η Ελλάδα έχασε 678 επενδυτές (442 Κινέζοι, 167 Ρώσοι, 32 Τούρκοι, 9 Ιρακινοί κλπ)  έναντι 143 επενδυτών που μέσω του προγράμματος Golden Visa απέκτησαν άδεια πενταετούς διαμονής σύμφωνα με τα αναρτημένα στοιχεία του Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής έως 31/6/2022.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι, ακόμη και εν μέσω covid-19, δεν καταγράφηκαν απώλειες των ενεργών αδειών, αντιθέτως, καταγράφηκαν εκδόσεις νέων αδειών σε επενδυτές, αλλά, είχαν περιοριστεί σημαντικά λόγω των μέτρων που ίσχυαν ενάντια στη πανδημία.

Μέχρι σήμερα, το 85% των επενδυτών έχουν «συγκεντρωθεί» στα Νότια Προάστια του Ν.Αττικής και στο κέντρο της Αθήνας, ουδέποτε δούλεψε το άνωθεν πρόγραμμα σε εθνικό επίπεδο που θα έπρεπε να αποτελεί και τον βασικό στόχο λειτουργίας του.

Το άνωθεν μέτρο, μπορεί να χαρακτηριστεί ως «ταφόπλακα» στο επενδυτικό πρόγραμμα προσέλκυσης επενδυτών τρίτων χωρών αν εφαρμοστεί καθολικά στο σύνολο της χώρας και όχι σε συγκεκριμένες γεωγραφικές ζώνες υψηλής ζήτησης και αξιών π.χ. Νότια Προάστια, κοσμοπολίτικα νησιά (Μύκονο, Σαντορίνη) κλπ.

Πλέον, με την αύξηση του ορίου επένδυσης, θα τείνει να «ευεργετηθούν» μόνο τα ακριβά προάστια της Αττικής και τα κοσμοπολίτικα νησιά.

Επιπλέον, η όποια ελπίδα αναζωπύρωσης της κτηματαγοράς, του επενδυτικού ενδιαφέροντος, της τουριστικής ανάπτυξης και των νέων θέσεων εργασίας σε περιοχές της Περιφέρειας (π.χ. Αχαΐα, Ηλεία, Αιτωλοακαρνανία) που έχουν άμεση ανάγκη, έχει πέσει πλέον στο κενό, αποτελώντας επενδυτική «ταφόπλακα».

Μέσω δημοσιευμάτων μας , πολλάκις έχουμε αναφέρει ότι, απαιτείται η αύξηση του ορίου επένδυσης σε συγκεκριμένα προάστια του Ν.Αττικής και στα κοσμοπολίτικα νησιά ή/και σε γεωγραφικές ζώνες υψηλής ζήτησης, αλλά, παράλληλα να διατηρηθεί το ύψος των 250.000€ ή/και τη μείωση του νέου ορίου επένδυσης κατά πχ. 25%-30%,  σε Περιφέρειες και γεωγραφικές ζώνες χαμηλής ζήτησης που πρέπει να στηριχτεί η οικονομία τους, όπως στη Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.

Με βάση τον πληθυσμό, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (Αχαΐα, Ηλεία, Αιτωλοακαρνανία) είναι η τέταρτη μεγαλύτερη στην Ελλάδα, ταυτόχρονα όμως, κατατάσσεται στις τρεις Περιφέρειες με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στη χώρα. Παράλληλα, χαρακτηρίζεται από έντονη ηλικιακή ανισοκατανομή της ανεργίας, με τους νέους 12-24 ετών να αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις, ακολουθούμενοι από την ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών. Επιπλέον σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, τον Δεκέμβριο του 2021, οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στη Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ανήλθαν στους 79.206 εκ των οποίων οι 47.810 είναι άνεργοι άνω των 12 μηνών. Ο μεγαλύτερος όγκος ανέργων με ποσοστό 55% περιλαμβάνει τις παραγωγικές ηλικίες μεταξύ 25 και 55 ετών.

Η αναδυόμενη τουριστικά Δυτική Ελλάδα, με ακτογραμμή άνω των 80χιλιομέτρων και φυσική ποικιλομορφία, που μπορεί να αποτελέσει επενδυτικά το «Μήλον της Έριδος», τείνει πλέον να παραμείνει ο «κοιμώμενος αναπτυξιακός γίγαντας»

Παράλληλα, έχουμε τονίσει την ανάγκη άμεσης ενεργοποίησης και εφαρμογής της δυνατότητας που δίνετε μέσω Κοινής Υπουργικής Απόφασης των συναρμόδιων υπουργείων,  να διαφοροποιείτε το ύψος επένδυσης σε ακίνητα σε περιοχές της επικράτειας, λαμβάνοντας υπόψη στοιχεία, όπως η αναπτυξιακή στόχευση, η τουριστική ανάπτυξη και η γεωγραφική θέση, ιδιαίτερα μετά τη μειωμένη προσέλευση επενδυτών εν μέσω πανδημίας. 

Αντιθέτως, στη ΔΕΘ εξαγγέλθηκε η καθολική αύξηση του ορίου επένδυσης στις 500.000€ χωρίς καμία διευκρίνιση.

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι τα συναρμόδια Υπουργεία στις διευκρινήσεις που αναμένουμε, να εφαρμόσουν την άνωθεν δυνατότητα διαφοροποίησης του ορίου επένδυσης και παράλληλα να «δοθούν» επιπλέον κίνητρα στους επενδυτές που θα θελήσουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα Golden Visa. Μέρος των κινήτρων που δίνονται στη Πορτογαλία μπορούν να υιοθετηθούν από την Ελλάδα.  

Επιπλέον, αν η εξαγγελία για την αύξηση του ορίου επένδυσης στις 500.000€ αποτελεί «τέχνασμα» της κυβέρνησης για την επίσπευση των επενδυτών μέχρι την νομοθετική αλλαγή του ορίου, τότε, πολύ άμεσα το ελληνικό επενδυτικό πρόγραμμα Golden Visa θα πρέπει να καταγράψει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον.

Αν η αλλαγή του ορίου καθολικά στις 500.000€ δεν αποτελεί «επενδυτικό τέχνασμα» ή/και δεν εφαρμοστεί η δυνατότητα διαφοροποίησης του ορίου επένδυσης σε περιοχές της επικράτειας ή/και ανά γεωγραφική ζώνη, τότε θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν «μάθαμε» τίποτα από τον διεθνή ανταγωνισμό και δεν είμαστε σε θέση να προσαρμοζόμαστε άμεσα στις διεθνείς τάσεις, στα διεθνή δεδομένα και βάση του ανταγωνισμού.

Παράλληλα, δεν «ακούσαμε» για την άμεση εφαρμογή του ελέγχου της αξίας του ακινήτου από πιστοποιημένους εκτιμητές εγγεγραμμένους στα μητρώα του Υπουργείου Οικονομικών, ώστε να αποφευχθούν περιπτώσεις του παρελθόντος που δυσφήμισαν την εγχώρια κτηματαγορά και το επενδυτικό πρόγραμμα golden visa.  

Απαιτούνται συγκεκριμένα κίνητρα που θα επισπεύσουν την προσέλκυση αλλοδαπών επενδυτών. Η χώρα μας χρειάζεται επενδύσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας και ιδιαίτερα στην κτηματαγορά που αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης της οικονομίας.

Τα άνωθεν δεδομένα, θα πρέπει να προβληματίσουν το Υπουργείο Ανάπτυξης διότι αποτελεί το πρώτο χρονικό διάστημα από την έναρξη του προγράμματος golden visa στη χώρα μας που καταγράφονται απώλειες επενδυτών.

To «τέχνασμα» της Πορτογαλίας και ο στόχος λειτουργίας σε εθνικό επίπεδο

Η Πορτογαλία, το έτος 2020 συνέστησε να μην διατίθενται πλέον χρυσές βίζες στους επενδυτές που αγοράζουν στη Λισαβόνα, στο Πόρτο και στο Αλγκάρβε. Η κίνηση σχεδιάστηκε για να περιορίσει την κερδοσκοπία και να διατηρήσει τις τιμές προσιτές – προσβάσιμες στις μεγάλες πόλεις του έθνους , καθώς και να ενθαρρύνει τις επενδύσεις σε μέρη χαμηλότερης πυκνότητας της χώρας – σε μικρότερες πόλεις, με στόχο την οικονομική τους ανάπτυξη και στήριξη της κτηματαγοράς σε εθνικό επίπεδο.

Η Λισαβόνα και το Πόρτο τέθηκαν στο προσκήνιο μετά την ανακοίνωση της Πορτογαλίας ότι θα απομακρύνει και τις δύο πόλεις από το πρόγραμμα Golden Visa, από τις αρχές του επόμενου έτους δηλαδή την 1η Ιανουαρίου 2021, με αποτέλεσμα η Πορτογαλία να επισπεύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον για το πρόγραμμα golden visa και να γράψει το δικό της success stories με απώλειες μόλις 5% το 2020 σε σχέση με το 2019, αποτελώντας εκ των υστέρων ένα «τέχνασμα» των Πορτογάλων ώστε να στηρίξουν την κτηματαγορά σε περίοδο covid-19 και παράλληλα να προσεγγίσουν ξένα επενδυτικά κεφάλαια.  

Στις 12 Φεβρουαρίου το 2021, η Πορτογαλική κυβέρνηση ανακοίνωσε στην επίσημη εφημερίδα της Diário da República  τις αλλαγές στο πρόγραμμα golden visa που αρχικά θα ίσχυαν από 1 Ιουλίου του 2021 και μετά από παρατάσεις θα ίσχυαν από 1 Ιανουαρίου 2022 με αφορμή το έντονο ενδιαφέρον. Πλέον, από την 1η Ιανουαρίου 2022, οι κανόνες του προγράμματος άλλαξαν και εφάρμοσαν γεωγραφικούς περιορισμούς στις επιλέξιμες περιοχές για επενδύσεις σε ακίνητα.

To success story της Πορτογαλίας συνεχίζεται και το 2022.To Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, η Ελλάδα το πρώτο 6μηνο του 2022, έχει εκδώσει 143 νέες άδειες σε επενδυτές τρίτων χωρών. Η Πορτογαλία για το ίδιο χρονικό διάστημα, έχει εκδώσει 649 νέες σε επενδυτές τρίτων χωρών σύμφωνα με τον κρατικό οργανισμό Serviço de Estrangeiros e Fronteiras (SEF),  εκ των οποίων οι 105 σε Κινέζους, 45 σε Βραζιλιάνους, 44 σε Ινδούς.

Τον Ιούνιο του 2022, το σύνολο των επενδύσεων στο πρόγραμμα golden visa της Πορτογαλίας,  ανήλθε σε περισσότερα από 77,9 εκατ. €, σημειώνοντας αύξηση 44% σε σχέση με τον Μάιο (53,8 εκατ. €) , ενώ υπερδιπλασιάστηκε από τα 36,4 εκατ.€ που καταγράφηκαν τον ίδιο μήνα του 2021.

Οι νέες επενδυτικές απαιτήσεις σε ακίνητα για την απόκτηση Golden Visa στη Πορτογαλία:

►Οικιστικά ακίνητα: Αγορά οικιστικού ακινήτου σε καθορισμένες εσωτερικές περιοχές της Πορτογαλίας αξίας τουλάχιστον 500.000 € ή 350.000 € εάν επενδύσετε σε ένα έργο αποκατάστασης ή αν το ακίνητο είναι άνω των 30 ετών και χρήζει ανακαίνιση (απαιτούν έγκριση από τον κρατικό οργανισμό SEF). Εάν το οικιστικό ακίνητο βρίσκεται σε καθορισμένη περιοχή «χαμηλής πυκνότητας», τότε ισχύει έκπτωση 20%.(δηλαδή €400.000 και €280.000 αντίστοιχα)

►Εμπορικά ακίνητα: Αγορά εμπορικού ακινήτου οπουδήποτε στη χώρα αξίας τουλάχιστον 500.000 € ή 350.000 € εάν επενδύσετε σε ένα έργο αποκατάστασης. Εάν το εμπορικό ακίνητο βρίσκεται σε καθορισμένη περιοχή «χαμηλής πυκνότητας», τότε ισχύει έκπτωση 20%.(δηλαδή €400.000 και €280.000 αντίστοιχα)

►Αγορά ακίνητης περιουσίας στη Μαδέρα ή τις Αζόρες: Αγορά οικιστικών ή/και εμπορικών ακινήτων οπουδήποτε στα αυτόνομα νησιά της Πορτογαλίας, Μαδέρα και Αζόρες, αξίας τουλάχιστον 500.000 € ή 350.000 € εάν επενδύσετε σε έργο αποκατάστασης. Η Μαδέρα και οι Αζόρες ταξινομούνται ως υψηλής πυκνότητας, επομένως δεν υπάρχει επιλογή έκπτωσης 20%.

Συνολικές χορηγήσεις αδειών διαμονής σε επενδυτές-αγοραστές ακινήτων ανά έτος στην Ελλάδα

*Θεμιστοκλής Μπάκας: Πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates