‘Ηρθαν, είδαν και… απέρχονται, ανανεώνοντας ουσιαστικά το ραντεβού των τελικών αποφάσεων για τα μέσα Οκτωβρίου: Η πρώτη, αναγνωριστική επίσκεψη των δανειστών στην Αθήνα ολοκληρώνεται σήμερα, αφήνοντας σοβαρές πολιτικές εκκρεμότητες και έξι θερμά μέτωπα υψηλής ευαισθησίας για την κυβέρνηση.

Στην πράξη, οι εκκρεμότητες αυτές σημαίνουν ότι η εκταμίευση της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ, ακόμη κι εάν δεν υπάρξουν σοβαρές εμπλοκές, δεν πρέπει να αναμένεται πριν από τα τέλη Οκτωβρίου, ενώ και η έναρξη της δεύτερης αξιολόγησης παραπέμπεται τουλάχιστον προς τα μέσα του επόμενου μήνα με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό για το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσής της.

Στις πολιτικές εκκρεμότητες την κορυφαία θέση έχει η συζήτηση για τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα – μια συζήτηση που, στην πραγματικότητα, οι εκπρόσωποι των δανειστών αρνήθηκαν να κάνουν καθιστώντας σαφές στον Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον Γιώργο Χουλιαράκη ότι πρόκειται για ζήτημα αμιγώς πολιτικής διαπραγμάτευσης.

Ως εκ τούτου, και με δεδομένο ότι ούτε στο Eurogroup υπάρχει αυτή τη στιγμή πρόθεση και διάθεση επαναδιαπραγμάτευσης των δημοσιονομικών στόχων, παραμένει άγνωστο το πότε θα κατατεθεί το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα για την τριετία 2017-2020 και, κυρίως, ποιους στόχους θα έχει για τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018.

Την ίδια ώρα στα ανοιχτά μέτωπα της εν εξελίξει διαπραγμάτευσης, που σχετίζονται και με την εκταμίευση της υποδόσης των 2,8 δισ., κυριαρχούν 6 ζητήματα, μεταξύ των οποίων και δεσμευτικές εξαγγελίες του ίδιους του πρωθυπουργού. Πρόκειται για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, τον Ακατάσχετο λογαριασμό των επιχειρήσεων, τα αδήλωτα εισοδήματα, το «πάγωμα» των οφειλών των ελευθέρων επαγγελματιών, τη διοικητική στελέχωση του Υπερταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και τα ειδικά μισθολόγια.

Σε αυτά τα 6 μέτωπα, η εικόνα έχει ως εξής:

1. Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα
Πρόκειται για δέσμευση του πρωθυπουργού και πρέπει να ισχύσει από 1ης Ιανουαρίου του 2017, ωστόσο αυτή τη στιγμή βρίσκεται μάλλον στον αέρα.

Το συνολικό κόστος είναι 900 εκατομμύρια ευρώ και οι θεσμοί ζήτησαν να βρεθούν πηγές «μόνιμης χρηματοδότησης», τόσο για το 2017 όσο και για τα επόμενα έτη.

Η πρόταση που κατέθεσε αυτή την εβδομάδα ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι η διενέργεια ενός spending review (επισκόπησης δαπανών) προκειμένου να εξευρεθούν όλες οι δυνατές εξοικονομήσεις από τους κωδικούς του προϋπολογισμού και να χρηματοδοτηθεί εξ αυτών το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Οι εκπρόσωποι των δανειστών, ωστόσο, εμφανίστηκαν δύσπιστοι και ζητούν συγκεκριμένα ισοδύναμα.

2. ΥπερΤαμείο
Παραμένει ανοιχτό το χάσμα μεταξύ υπουργείου Οικονομικών και των δανειστών για τα πρόσωπα που θα στελεχώσουν το εποπτικό συμβούλιο του Υπερταμείου.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο υπουργός Οικονομικών πρότεινε τρία πρόσωπα τα οποία απορρίπτονται από τους θεσμούς με το επιχείρημα των μη τεχνοκρατικών και σε κάποιες περιπτώσεις, κομματικών επιλογών.
Οι δανειστές επιμένουν στην τοποθέτηση, ως επικεφαλής, του Γάλλου Ζακ Λε Παπ, πρώην συνεργάτη της Κριστίν Λαγκάρντ, ενώ στο τραπέζι έχει μπει και το όνομα ισπανού τεχνοκράτη.

3. Ειδικά μισθολόγια
Αναζητούνται ακόμη, και δεν έχουν βρεθεί, τα ισοδύναμα για να μην παγώσουν τα ειδικά μισθολόγια που αφορούν περίπου 200.000 δημοσίους υπαλλήλους και, κυρίως, τους ενστόλους για τους οποίους έχει θέσει βέτο ο υπουργός Αμυνας Πάνος Καμμένος.

Το Μνημόνιο προβλέπει εξοικονόμηση δαπανών ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ από τα ειδικά μισθολόγια έως το 2018. Εάν δεν βρεθούν ισοδύναμα οι δημόσιοι υπάλληλοι που εμπίπτουν στις συγκεκριμένες κατηγορίες θα έχουν απώλεια εισοδήματα της τάξης του 5% με 6%.

Το παζάρι στο θέμα των ειδικών μισθολογίων έχει γίνει ιδιαιτέρως δύσκολο μετά και τις γενικότερες ενστάσεις που εξέφρασαν οι εκπρόσωποι των πιστωτών για την αύξηση των κρατικών δαπανών. Η αύξηση αυτή έχει φέρει στο προσκήνιο εισηγήσεις ακόμη και για πάγωμα των προσλήψεων στο Δημόσιο για την επόμενη διετία.

4. Ακατάσχετος λογαριασμός επιχειρήσεων
Είναι το θέμα-κλειδί για να προχωρήσει το σχέδιο επέκτασης των ηλεκτρονικών πληρωμών και αντιμετώπισης ης φοροδιαφυγής, είναι όμως και το σημείο στο οποίο υπήρξαν μεγάλες διαφορές με τους δανειστές αυτή την εβδομάδα.

Οι πιστωτές επιμένουν πως η δημιουργία του ακατάσχετου λογαριασμού είναι «χαριστική» για τις επιχειρήσεις που έχουν οφειλές σε Δημόσιο και ασφαλιστικά Ταμεία και οι εναλλακτικές που παρουσιάζουν, στην πράξη ακυρώνουν τα όποια οφέλη.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες ζητούν να είναι ακατάσχετο μόνον έναν ποσοστό της τάξης του 20% με 30% του λογαριασμού, γεγονός που ουσιαστικά θα οδηγήσει τις χρεωμένες επιχειρήσεις σε «λουκέτο» αφού θα χάσουν το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους.

Η κυβέρνηση αντιπροτείνει να δεσμεύονται από τον συγκεκριμένο λογαριασμό τα ποσά που αφορούν τρέχοντες φόρους, όπως ΦΠΑ, φόρο μισθωτών υπηρεσιών και τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές καθώς κι ένα ποσό για παλαιότερες οφειλές και το υπόλοιπο ποσό να είναι ακατάσχετο.

Ακόμη και αυτό το σχέδιο όμως σημαίνει ότι το τελικό ακατάσχετο δεν θα κινείται παραπάνω από το 50% με 60% του λογαριασμου, ενώ η καθυστέρηση στην εξεύρεση συμφωνίας αναβάλει και την – επί μήνες αναμενόμενη ― κατάθεση του νομοσχεδίου για την επέκταση των πληρωμών με πλαστικό χρήμα στην αγορά.

5. Αδήλωτα εισοδήματα
Πρόκειται για ένα ακόμη θέμα, στο οποίο διαπιστώνεται μεγάλη απόσταση ανάμεσα σε κυβέρνηση και δανειστές.

Η κυβέρνηση αρχικά πρότεινε γενναία φορολογικά κίνητρα για να καταστεί δυνατή η αποκάλυψη του αδήλωτου χρήματος, ωστόσο οι πιστωτές εμφανίζονται να απαιτούν φόρους, πρόστιμα και  προσαυξήσεις που φθάνουν ακόμα και στο 120% των αδήλωτων κεφαλαίων.

6. Πάγωμα οφειλών ΟΑΕΕ
Πρόκειται για την βασική πρωθυπουργική εξαγγελία στη ΔΕΘ, που προβλέπει «πάγωμα» όλων των παλαιών οφειλών των ελεύθερων επαγγελματιών στα ασφαλιστικά Ταμεία υπό την προϋπόθεση να καταβάλουν κανονικά τις τρέχουσες εισφορές.

Οι δανειστές δεν απέρριψαν το σχέδιο αλλά εξέφρασαν επιφυλάξεις, ενστάσεις και ζήτησαν εμπεριστατωμένα στοιχεία. Η συζήτηση επί του θέματος στη βάση των εν λόω στοιχείων μετατέθηκε για τις επόμενες ημέρες, σε τηλεδιάσκεψη που θα γίνει με τους εκπροσώπους των θεσμών.