Είναι δύο νεαρά ψάρια που κολυμπάνε. Κάποια στιγμή συναντούν ένα ηλικιωμένο ψάρι που πηγαίνει στην αντίθετη κατεύθυνση. Τους χαιρετά και λέει: «Γειά σας, παιδιά. Πώς είναι το νερό;». Τα δύο νεαρά ψάρια κολυμπάνε ακόμα λίγο, ύστερα κοιτάζει το ένα το άλλο και λέει: «Μα τι διάολο είναι το νερό;».

Το ζουμί της ιστορίας των ψαριών, μας λέει ο Nuccio Ordine, (Διαβάστε εδώ το πρώτο μέρος: Συμβολή στον Διάλογο για την Παιδεία: «Συνομιλία» με τον Nuccio Ordine) είναι ότι προφανείς, σημαντικές και πανταχού παρούσες πραγματικότητες είναι συχνά οι πιο δυσκολονόητες και οι πιο δύσκολα συζητήσιμες.

Όπως τα δύο νεαρά ψάρια , έτσι και εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε τι είναι στα αλήθεια «το νερό», μέσα στο οποίο ζούμε κάθε στιγμή της ύπαρξής μας.

Πράγματι δεν συνειδητοποιούμε ότι η λογοτεχνία και οι ανθρωπιστικές σπουδές, η κουλτούρα και η μόρφωση αποτελούν το ιδανικό αμνιακό υγρό, τον ζωοδότη υδροφόρο ορίζοντα μέσα στον οποίο οι ιδέες της δημοκρατίας , της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της ισότητας, του κοσμικού χαρακτήρα της κοινωνίας, του δικαιώματος στην κριτική , της ανοχής, της διαφορετικότητας, της αλληλεγγύης, του κοινού καλού μπορούν να αναπτυχθούν δυναμικά.

Επενδύω στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό σημαίνει διαπαιδαγωγώ τους νέους να σέβονται δυναμικά και να υπερασπίζονται στην πράξη  τον προαναφερόμενο κώδικα αρχών και αξιών και να εναντιώνονται στη διαφθορά και στις εκφάνσεις της, όπως φοροδιαφυγή, εισφοροδιαφυγή, μαύρο χρήμα, τη μίζα και ό,τι περικλείει η λαϊκή ρήση «δούλεψε για να φας και κλέψε για να έχεις» ταυτόχρονα με τον υπερβάλλοντα εγωισμό-κυνισμό του «όλοι για κανέναν και ο καθένας για την πάρτι του».

Προφανής και διακηρυγμένος στόχος μιας τέτοιας παιδείας δεν είναι μόνο η πολιτισμική ανάπτυξη της χώρας αλλά και η οικονομική. Η διαφθορά και η φοροδιαφυγή καταπολεμώνται μόνο μερικώς με τους καλούς κατασταλτικούς νόμους. Πρωταρχικά και προληπτικά ακυρώνονται ως μοντέλα ζωής από το καλό σχολείο και το καλό πανεπιστήμιο. Με τη διαμόρφωση μαθητών-φοιτητών-πολιτών που βιώνουν τη συλλογικότητα ως αρετή και αντιδρούν στην λογική του αρπακτικού και αχαλίνωτου κέρδους, άνευ ηθικών φραγμών.

Ερχόμαστε λοιπόν από τη θεωρία στην πράξη , να μπολιάσουμε τις διακηρύξεις στην καθημερινή σχολική πραγματικότητα. Η απόσταση μεταξύ της συνταγματικής πρόβλεψης και της σχολικής πραγματικότητας εμφανής, ορατή και διευρυνόμενη.

-ΣΥΝΤΑΓΜΑ:-16.2«η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους….» και 16.4 «Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια…». 

-Την ίδια ώρα με βάση στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας σήμερα λειτουργούν 6.619 κέντρα ξένων γλωσσών, 2348 φροντιστήρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, «ων ουκ έστι αριθμός κατ΄ οίκον ιδιαιτέρων μαθημάτων, ενώ το ποσοστό της ιδιωτικής εκπαίδευσης στο 5,75% , ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Συνολικός τζίρος ιδιωτικών διδάκτρων για τη «δωρεάν δημόσια παιδεία» το 2014 κοντά στο 1 δις. Ευρώ- 986,1 εκατ. ευρώ, χωρίς τα μαύρα των «ιδιαιτέρων κατ΄οίκον».

Αυτήν την εικόνα παρέλαβε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Μιας κατ΄ επίφαση δωρεάν παιδείας, κατ΄ ουσίαν παρακολούθημα της ιδιωτικής, με βαθιά αποτυπωμένο το ταξικό πρόσημο στο σώμα της κοινωνίας: «Έχεις λεφτά; Μαθαίνεις. Δεν έχεις; Στο κρυφό σχολειό».Ακριβώς όπως και στη δημόσια υγεία: «Έχεις λεφτά; Ζεις. Δεν έχεις; Εις τόπον χλοερόν και αναψύξεως».

Η μεγάλη δημιουργική ανατροπή θεσμών, αντιλήψεων και συμπεριφορών στο χώρο της Δημόσιας Παιδείας (για την υγεία ας μιλήσουν αυτοί που γνωρίζουν, μιλώ για την παιδεία που την γνωρίζω ως εκπαιδευτικός τόσο στο δημόσιο σχολείο, όσο και σε φροντιστηριακή τάξη) αποτελεί όρο επιβίωσης, λίγο πριν απαξιωθεί ολοκληρωτικά, ως υποχρεωτική λειτουργία άνευ αντικρύσματος, παραμερίζοντας στην άκρη καθηγητές και δασκάλους του δημόσιου σχολείου παιδαγωγούς-διαμάντια,  να ασφυκτιούν κάτω από το βάρος μιας γενικευμένης και επιβαλλόμενης εκ των πραγμάτων Μετριοκρατίας.

Οι αναγκαίες τομές-μεταρρυθμίσεις, με έμφαση στην πρωτοβάθμια και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση ακολουθούν ως προτάσεις για δημιουργική αναζήτηση κοινών τόπων περί του πρακτέου.Καρπός συλλογικής δουλειάς με πρώην συναδέλφους μου, μάχιμους Δασκάλους-Καθηγητές, με κεφαλαίο το Δ, που μπορούν να εμπνέουν ακόμη τους μαθητές τους, κοιτάζοντάς τους στα μάτια, πανέτοιμοι να αντέξουν στο γόνιμο σφυροκόπημα των ερωτήσεων των παιδιών μέσα στην τάξη.

Σύμμαχοι τους η έγνοια, η έμπνευση, η ευθύνη και η κιμωλία με στόχο να καταστήσουν τους μαθητές τους ισότιμους συνταξιδιώτες στη μεγάλη περιπέτεια στο πέλαγος των γνώσεων.
 
Α. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ-ΒΙΒΛΙΑ

Εκπαιδευτικοί με πολυετή πείρα και αποδεδειγμένες ικανότητες , με ευρύτατη αποδοχή στην εκπαιδευτική κοινότητα θα αναλάβουν, θα μεθοδεύσουν και σε βάθος τουλάχιστον πενταετίας θα αποδεσμεύσουν τα σχολικά βιβλία από όλες τις αβελτηρίες, αδυναμίες και  ατέλειες. Βασικός στόχος να πετύχουν την αυστηρή λογική συνέχεια κάθε γνωστικού αντικειμένου από τάξη σε τάξη και από βαθμίδα σε βαθμίδα.
 
Β. ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

Τα προγράμματα της διδασκαλίας της πρώτης ξένης γλώσσας(αγγλικά) εκκινούν από την Α΄  Δημοτικού με καταληκτικό όριο την Γ΄ Γυμνασίου. Η δεύτερη ξένη γλώσσα θα εκκινεί από την Ε΄ Δημοτικού  με καταληκτικό σημείο την Α΄ Λυκείου . Κεντρικός στόχος του ξενόγλωσσου τομέα η ικανότητα του μαθητή να χειρίζεται με επάρκεια προφορικά και γραπτά δύο ξένες γλώσσες , να επικοινωνεί και να συνεργάζεται δημιουργικά με συνομήλικους του από άλλες χώρες, αξιοποιώντας λειτουργικά τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνίας.

 ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ για το δημόσιο σχολείο είναι στον τομέα αυτό τα μαθήματα των ξένων γλωσσών να αποκτήσουν την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητα των φροντιστηριακών μαθημάτων, έτσι ώστε, σε βάθος πενταετίας, να πειστούν οι γονείς ότι δεν χρειάζεται να αιμορραγούν οικονομικά για να μάθει το παιδί τους τις αναγκαίες ξένες γλώσσες εκτός δημόσιου σχολείου.

Αν υπήρχαν 8.000 μαθητές σε όλη την Ελλάδα που πράγματι μαθαίνουν τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα στο δημόσιο σχολείο, θα λέγαμε ότι σε κάθε μαθητή για τον οποίο το μάθημα πετυχαίνει το σκοπό του αντιστοιχεί ένας καθηγητής. Πιστεύει κανείς άραγε ότι υπάρχουν σήμερα έστω 8. 000 μαθητές που μαθαίνουν ξένες γλώσσες στο δημόσιο σχολείο;
 
Γ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

Με δεδομένο ότι οι δάσκαλοι-καθηγητές   συγκροτούν ή τουλάχιστον πρέπει να συγκροτούν  τη δρώσα πνοή κάθε σχολικής πράξης είναι αναγκαίο να ξαναδούμε μέσα σε ένα κλίμα γενναίας και ουσιαστικής επανεκκίνησης τα παρακάτω θέματα:
 
1. Το ρόλο και την αποτελεσματικότητα των καθηγητικών σχολών. Εκπαιδεύουν μάχιμους εκπαιδευτικούς με όνειρο και φιλοδοξία να είναι μέσα στη τάξη οι δάσκαλοι-παιδαγωγοί; για να κερδίζουν κάθε μέρα την αναγνώριση των μαθητών τους, σαν την αναγνώριση με την προσφώνηση « o captain, my captain”, που κέρδισε ο καθηγητής Τζών Κήτιγκ από τους μαθητές του, στον «Κύκλο των χαμένων ποιητών»; 

 
2. Την αναγκαιότητα, μέσα από ενδελεχή αξιολόγηση,  περιφερειακών ειδικοτήτων για τα αναλυτικά προγράμματα (π.χ. μηχανικοί, νομικοί, γιατροί κλπ)
 
3. Επαναξιολόγηση από μηδενική βάση του τρόπου επιλογής, μέσω ΑΣΕΠ,  δασκάλων-καθηγητών που επελέγη πριν από 15 χρόνια. Σε καμία περίπτωση δεν εισηγούμαι επιστροφή στην επετηρίδα. Αφού συναποφασίσουμε ποιον δάσκαλο θέλουμε, μετά να βρούμε μέσα από ποια διαδικασία θα τον αναζητήσουμε.
 
4. Υιοθέτηση του ζεύγματος ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΚΙΝΗΤΡΑ. Συνεχής, διαρκής, συνολική αξιολόγηση με αντικειμενικά κριτήρια ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ, ΜΕ ΟΛΟΥΣ, ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ανά έτος. Οι καθηγητές αξιολογούν τους μαθητές, οι μαθητές τους καθηγητές, όλοι σε όλη την ιεραρχική πυραμίδα του υπουργείου παιδείας αξιολογούν και αξιολογούνται, χωρίς εξαίρεση.
 
5. Ίδρυση και λειτουργία 13 περιφερειακών  σχολών δημιουργίας και ανάδειξης εκπαιδευτικών, με συμμετοχή στα έξοδα λειτουργίας τους από τους ίδιους τους υποψήφιους εκπαιδευτικούς. Το διδακτικό προσωπικό των 13 περιφερειακών σχολών ανάδειξης εκπαιδευτικών θα προέλθει  από έμπειρους εν ενεργεία ή συνταξιούχους εκπαιδευτικούς, εγνωσμένου κύρους των αντίστοιχων κλάδων και ειδικοτήτων, οι οποίοι στα πλαίσια της εκπαιδευτικής κοινότητας χαίρουν πλατιάς αποδοχής και αναγνώρισης και είναι ικανοί να εμπνεύσουν τους νέους συναδέλφους.

Δ. ΤΟ ΝΕΟ ΕΥΕΛΙΚΤΟ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ.

Κεντρικός στόχος είναι  η μέριμνα μας οι μαθητές να καλύπτουν όλες τις μαθησιακές τους ανάγκες, και όχι μόνο, μέσα στο σχολείο στη διάρκεια του πρωινού τους ωραρίου και να αποδεσμευτούν πλήρως από κάθε επιπλέον δράση που σχετίζεται με το σχολικό έργο και  κοστίζει στους ίδιους και την οικογένειά τους τόσο σε χρόνο όσο και σε χρήμα.

Με άξονα λοιπόν την ενίσχυση του κύρους του φιλόδοξου εκπαιδευτικού, εντός και εκτός σχολικής μονάδας, οι εκπαιδευτικοί αυτοί που ξεχώρισαν και αποφοίτησαν επιτυχώς από τις 13 Π.Σ. και επομένως διορίζονται στα σχολεία, ως αριστείς του κλάδου τους, θα αναλάβουν την υλοποίηση των νέων αναλυτικών προγραμμάτων.

Αναλυτικότερα τα ωρολόγια προγράμματα του σχολείου διευρύνονται στις 40 διδακτικές ώρες (5μερεςΧ8ώρες για τους μαθητές) και οι εκπαιδευτικοί που τα υλοποιούν, χωρίς καμία αύξηση του ωραρίου τους θα έχουν πλεονάζουσες αποδοχές από τη συνδρομή του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων μέσα από μια διαδικασία δίκαιης – αναλογικής επιβάρυνσης με βάση τη φορολογική τους δήλωση.

Για παράδειγμα κάθε τμήμα των 25 μαθητών Χ 60 ευρώ το μήνα κατά μέσο όρο (από 0 ευρώ για την άνεργη-άπορη οικογένεια μέχρι 120 ευρώ για την εύπορη οικογένεια) αποδίδει 15.000 ευρώ το χρόνο. Επιβάρυνση για κάθε μαθητή /οικογένεια η μέση καταβολή των 60 ευρώ Χ 10 μήνες=600 ευρώ το χρόνο. Οι δύο καθηγητές αριστείς που αναλαμβάνουν και διεκπεραιώνουν τις 40 ώρες λαμβάνουν το bonus  των 600 ευρώ το μήνα ο καθένας, ήτοι 6000 ευρώ το χρόνο. Οι  εναπομείνασες 3000 ευρώ  αξιοποιούνται για τη φροντίδα της υλικοτεχνικής υποδομής , εποπτικού υλικού , βιβλιογραφίας κλπ.

ΣΚΟΠΟΣ: Με αυτήν την διαδικασία ουσιαστικά το Δημόσιο Σχολείο απορροφά και υπερβαίνει τις ανάγκες για εξωσχολική φροντιστηριακή υποστήριξη του μαθητή με εξοικονόμηση πόρων για τη μέση ελληνική οικογένεια, η οποία πλέον δεν αιμορραγεί οικονομικά πληρώνοντας φροντιστήρια σε γλώσσες, σε ιδιαίτερα κλπ.
 
Ε. ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΚΑΡΤΑ

Η συγκεκριμένη κάρτα-ταυτότητα δείχνει την τάξη, τη βαθμίδα και το είδος του Λυκείου του μαθητή(αν μιλάμε για μαθητή Λυκείου). Με τη συγκεκριμένη κάρτα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει σχολική μονάδα της εκπαιδευτικής περιοχής στην οποία ανήκει.

Η συγκεκριμένη διαδικασία θα αποτελέσει την έμμεση μορφή λειτουργικής αξιολόγησης της κάθε σχολικής μονάδας, τόσο από τη μεριά των γονιών των μαθητών νηπιαγωγείου και δημοτικού, όσο και των ίδιων των μαθητών γυμνασίου και λυκείου.

Σε περιπτώσεις που μια σχολική μονάδα  σημειώνει πολύ περιορισμένη ζήτηση, δεν είναι δηλαδή ελκυστική, αναζητούνται συλλογικά  τα αίτια που  προκαλούν αυτή τη κατάσταση  και ακολούθως προσδιορίζονται οι τρόποι αντιμετώπισης και υπέρβασής της.
 
ΣΤ. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΘΕΑΤΡΟ-ΒΙΒΛΙΟ

Είναι αυτονόητο ότι ένα τέτοιο σχολείο δεν παρέχει στο μαθητή στείρα γνώση μέσα από μία λογική υπέρ – εξειδίκευσης και άσκοπης συσσώρευσης πληροφοριών με μοναδικό αντάλλαγμα μια καλή θέση εργασίας.

Αντιθέτως, αντιλαμβάνεται την εκπαίδευση ως το σύνολο των εφοδίων που οφείλει να παρέχει στους νέους ανθρώπους, ώστε να συμμετέχουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι ως ολοκληρωμένες και αυτόφωτες προσωπικότητες, ως ενεργοί, απαιτητικοί και άξιοι πολίτες που ορίζουν οι ίδιοι τη μοίρα της κοινωνίας που συγκροτούν.

Σε αυτή την κατεύθυνση, η στοχευμένη και μελετημένη ενίσχυση της λεγόμενης καλλιτεχνικής παιδείας ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ και η επιδίωξη μέσα από αντίστοιχες εκπαιδευτικές δράσεις της στενότερης επαφής των μαθητών κάθε βαθμίδας με τους ανεξάντλητους ελληνικούς και παγκόσμιους θησαυρούς του ΘΕΑΤΡΟΥ, ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, της τέχνης και του πνεύματος ευρύτερα, θα πρέπει να θεωρείται «εκ των ων ουκ άνευ».

Στόχος το σύγχρονο σχολείο, που εκπαιδεύει στη ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ – ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ δημιουργία ενός καλλιτεχνικού project σε κάθε τάξη, στη χώρα που γέννησε το Θέατρο, ως προέκταση της συμμετοχικής δημοκρατίας, του κάθε πολίτη, που παίρνει το λόγο μπαίνοντας στο κέντρο της σκηνής, του πολίτη πρωταγωνιστή και όχι του αδιάφορου πολίτη – παρατηρητή… 

* Ο Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης είναι Δημοσιογράφος – Φιλόλογος, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Α’ Θεσσαλονίκης