ΔΝΤ, Βερολίνο και προσφυγικό θα καθορίσουν τις, μεσοπρόθεσμες, πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, με την κυβέρνηση να απορρίπτει μεν καθαρά κάθε σενάριο για εκλογές αλλά ταυτόχρονα να αναζητά ακόμη τα «κοινωνικά έντιμα» και «πολιτικά ρεαλιστικά» όρια των υπαναχωρήσεων που μπορεί να κάνει για να μην επέλθει νέα ρήξη με τους δανειστές.

Τα εν λόγω όρια διαμορφώνονται, μέχρι στιγμής, στο τρίπτυχο «βάρη στους έχοντες, πολιτική διαπραγμάτευση στην Ευρώπη, ταχεία εφαρμογή των δεσμεύσεων στο προσφυγικό» – ένα τρίπτυχο, ωστόσο, που παραμένει αμφίβολο εάν θα αποδώσει τα προσδοκώμενα σε ό,τι αφορά τόσο την εκτόνωση των μετώπων της εσωτερικής κοινωνικής έντασης όσο και την κάμψη των σκληρών απαιτήσεων των δανειστών.

Εξ ου και η κυβέρνηση στέλνει εκ νέου το μήνυμά της και εκτός συνόρων, ζητώντας «εύλογο συμβιβασμό, σε εύλογο διάστημα» και προειδοποιώντας ότι η συμφωνία είναι «συμφωνία για δύο» και δεν μπορούν να εγείρονται από την πλευρά των πιστωτών – και κυρίως του ΔΝΤ – πρόσθετες αξιώσεις για νέα μέτρα.

Το μήνυμα Δραγασάκη

«Ούτε ατραπό φυγής αναζητούμε ούτε ηρωική διέξοδο – Δεν υπάρχει ούτε συζήτηση, ούτε λόγος για εκλογές», είναι το χαρακτηριστικό μήνυμα που έστειλε χθες ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, για να προσθέσει με νόημα αναφερόμενος στο ασφαλιστικό και το ΔΝΤ: «Συμφωνήσαμε να μειωθούν οι δαπάνες κατά 1%, αυτό προσπαθούμε να το κάνουμε… Αν μας πει τώρα κάποιος το ένα να γίνει δύο, σπάει η συμφωνία, δεν μπορεί αυτό να γίνει».

Προκειμένου, δε, να μην «σπάσει» η συμφωνία, το plan B που ανασύρεται σταδιακά στην κυβερνητική ατζέντα είναι εκείνο της, στοχευμένης, μείωσης των επικουρικών και, ενδεχομένως, και κάποιων υψηλών κύριων συντάξεων, της αύξηση των φορολογικών συντελεστών στα, λεγόμενα, υψηλά εισοδήματα και των παράλληλων – οριακών έστω – βελτιώσεων στο ασφαλιστικό αγροτών και ελευθέρων επαγγελματιών.

Μια πολιτική εξίσωση με τρεις αγνώστους

Το εάν αυτό το plan B θα περάσει από κοινωνία, Βουλή και δανειστές εξαρτάται από τρεις παράγοντες: Την έκταση στην οποία έχουν διαρραγεί, ή θα διαρραγούν, οι συμμαχίες ανάμεσα σε κρίσιμες κοινωνικές ομάδες και την εύθραυστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των «153», την τελική ισορροπία δυνάμεων που θα διαμορφωθεί μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωπαίων, και τον βαθμό στον οποίο οι παραχωρήσεις Τσίπρα στο προσφυγικό θα αποφέρουν μεγαλύτερη πολιτικη ευελιξία από την πλευρά του Βερολίνου και των Βρυξελλών για το κλείσιμο της αξιολόγησης.

Στο πρώτο μέτωπο, το κοινωνικό, το χάσμα με τους αγρότες δείχνει – αυτή τη στιγμή – αγεφύρωτο, η αντιπαράθεση με τους ελεύθερους επαγγελματίες δοκιμάζει την πολιτικά καθοριστική σχέση του ΣΥΡΙΖΑ με τον κεντρώο χώρο, ενώ καταλυτική για τις αναφορές της κυβέρνησης στη μεσαία τάξη θα είναι η τελική κατανομή βαρών στο νέο φορολογικό.

Στο πεδίο των εσωτερικών αντιπαραθέσεων μεταξύ των δανειστών η επένδυση στην μεταξύ τους ρήξη «δεν θα ήταν σοφή επιλογή», όπως λέει χαρακτηριστικά κυβερνητικό στέλεχος με συμμετοχή στη διαπραγμάτευση του 2015. Η Μέρκελ και οι Βρυξέλλες δεν έχουν πλέον ως πρώτη προτεραιότητα την ελληνική κρίση αλλά το προσφυγικό, δεν δείχνουν καμία διάθεση να ρισκάρουν την όποια σύγκρουση με το ΔΝΤ, και η Λαγκάρντ, που στις αρχές Μαρτίου διεκδικεί την επανεκλογή της, δεν έχει πολλούς λόγους να χαλαρώσει τις απαιτήσεις της και να δυσαρεστήσει τους μετόχους του Ταμείου και εκλέκτορές της. Οι δε έως τώρα οιωνοί δείχνουν κατανόηση μεν για τις ελληνικές προσπάθειες, αλλά και ομόφωνη απαίτηση του κουαρτέτου «να βγουν οι αριθμοί» στο ασφαλιστικό, ήτοι να μειωθεί η δαπάνη για το ασφαλιστικό κατά 1,8 δις ευρώ. Κι αυτοί οι αριθμοί δεν βγαίνουν ούτε με το σχέδιο Κατρούγκαλου, ούτε με τις – υπό συζήτηση – ήπιες μεταβολές του.

Στον τρίτο άξονα, εκείνον του προσφυγικού, η γραμμή Τσίπρα είναι σαφής: Κλείσιμο όλων των κενών στις ελληνικές δεσμεύσεις με άμεση δημιουργία των hot spots, των κέντρων μετεγκατάστασης, αποδοχή επαναπατρισμών για όσους δεν είναι πρόσφυγες πολέμου και παράλληλη προσδοκία ανταποδοτικών, πολιτικών κινήσεων από την Ευρώπη. «Κανείς δεν μπορεί να διαχειριστεί δύο κρίσεις ταυτόχρονα» ήταν, άλλωστε, και το μήνυμά του στην Ανγκελα Μέρκελ – ένα μήνυμα όμως, που μένει να φανεί εάν , και ποια θέση θα βρει, στην ατζέντα μιας πολιτικά αποδυναμωμένης καγκελαρίου κι ενός νέου, κεντροευρωπαϊκού «κουαρτέτου» που σχεδιάζει κλειστά σύνορα, φράχτες και γκέτο προσφύγων.

Το ρίσκο του «ατυχήματος»

Εν ολίγοις, ο σχεδιασμός της κυβέρνησης είναι σχεδιασμός «μη ρήξης» και «μη εκλογών». Είναι όμως ένας σχεδιασμός που η απόδοσή του εξαρτάται πρωτίστως από το εάν – και αυτή τη φορά – οι δανειστές θα επιδείξουν διάθεση πολιτικής ευελιξίας απέναντι στην κυβέρνηση Τσίπρα.

Σε διαφορετική περίπτωση η «καυτή πατάτα» της αξιολόγησης θα μείνει ως απασφαλισμένη νάρκη στα χέρια του εγχώριου πολιτικού συστήματος. Στο οποίο ουδείς, από την αξιωματική έως την ελάσσονα αντιπολίτευση, θέλει μεν εκλογές, αλλά αμφότερες κάνουν τα πάντα για να τις προκαλέσουν. Και σε αυτά τα παιχνίδια πόλωσης, ενίοτε οι κάλπες προκύπτουν και ως «ατύχημα»…