Στην πρώτη και τη δεύτερη αξιολόγηση η μέση διάρκεια των διαπραγματεύσεων έως την συμφωνία με τους δανειστές ήταν οκτώ μήνες. Εάν τότε όμως ο χρόνος ήταν υπόθεση σχετική – και πολιτικά ευέλικτη -, δεν ισχύει το ίδιο και τώρα.

Η τρίτη αξιολόγηση, η οποία μπαίνει σε τροχιά από σήμερα με την άφιξη των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα, έχει μία βασική προϋπόθεση για να πετύχει – την ταχύτητα. Και τούτο, διότι το διακύβευμα δεν είναι απλώς η επόμενη δόση των 5,5 δις ευρώ, αλλά η εκκαθάριση του τοπίου και του «διαδρόμου» προκειμένου να επιτευχθεί η έξοδος από τα Μνημόνια τον επόμενο Αύγουστο.

Εξ ου και τα αλλεπάλληλα μηνύματα Αθήνας και Βρυξελλών ότι στόχος είναι μια αξιολόγηση fast track, εξ ου και η εντολή του πρωθυπουργού προς τους υπουργούς να κλείσουν και τα 95 προαπαιτούμενα έως το Eurogroup του επόμενου Νοεμβρίου.

Από τις προθέσεις και τις δεσμεύσεις όμως έως την υλοποίηση του στόχου η απόσταση είναι ενίοτε μεγάλη και γεμάτη, απρόβλεπτες ή μη, παγίδες. Κι αυτές ακριβώς τις παγίδες επιχειρούν να ακυρώσουν, ή τουλάχιστον να ελαχιστοποιήσουν, ο πρωθυπουργός και το οικονομικό επιτελείο στην Ουάσιγκτον.

Η δέσμευση του ΔΝΤ

Σύμφωνα δε με τις πληροφορίες , η πιο ισχυρή δέσμευση που έλαβαν μέχρι στιγμής τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι πως, εάν η Αθήνα τηρήσει πλήρως τις μεταρρυθμιστικές της δεσμεύσεις, το ΔΝΤ θα δρομολογήσει μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2018 τη συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους – μια συζήτηση, η οποία ουσιαστικά θα καθορίσει και το εάν το Ταμείο θα μετάσχει ή όχι χρηματοδοτικά στο πρόγραμμα.

Στην πράξη δηλαδή, εκείνο που ζήτησαν από την Κριστίν Λαγκάρντ ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών είναι η δέσμευση πως το Ταμείο αφ΄ενός δεν θα εγείρει νέες απαιτήσεις και, αφ΄ετέρου, δεν θα κωλυσιεργήσει στις αποφάσεις εκείνες που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την διατηρίσιμη επιστροφή στις αγορές και την έξοδο από το Μνημόνιο.

Όπως αναφέρουν πηγές με γνώση των συνομιλιών, οι απαντήσεις που πήραν θεωρούνται ικανοποιητικές και, κυρίως, ειλικρινείς. Κυβερνητικοί παράγοντες θεωρούν πως το Ταμείο δεν σχεδιάζει νέες «παγίδες» σε βάρος της Αθήνας και πως καθαρή του πρόθεση πλέον είναι να πιέσει τους ευρωπαίους να συγκεκριμενοποιήσουν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους. Κατά τις ίδιες πηγές, η πίεση αυτή θα γίνει απολύτως σαφής περί τον Φεβρουάριο, υπό την προϋπόθεση πάντοτε ότι έως το τέλος του χρόνου ή το πολύ έως τον Ιανουάριο θα έχει κλείσει η τρίτη αξιολόγηση.

Η ανταπόκριση ή μη στην πίεση αυτή θα είναι κι εκείνη που θα καθορίσει το εάν το Ταμείο θα μετάσχει ή όχι χρηματοδοτικά στο πρόγραμμα – ήτοι, εάν η ήδη δρομολογημένη αποχώρησή του από την Ευρώπη θα γίνει πριν ή μετά την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος. Και στις δύο περιπτώσεις δε, το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι δεν θα επηρεαστεί αρνητικά ο σχεδιασμός για πλήρη επιστροφή στις αγορές. Εν ολίγοις, όπως έχει ήδη δηλώσει και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, εκείνο που ζητά η Αθήνα δεν είναι απαραιτήτως ένας συμβιβασμός μεταξύ ΔΝΤ και ευρωπαίων αλλά η καθαρότητα.

Τα εκκρεμή προαπαιτούμενα

Σε αυτό το πλαίσιο, τα αποτελέσματα των συναντήσεων Τσίπρα και Τσακαλώτου στην Ουάσιγκτον αποτιμώνται σε πρώτο χρόνο θετικά και εσωτερική προτεραιότητα παραμένει η ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Δεν πρόκειται για στόχο εύκολο, με δεδομένο ότι τα έως τώρα δεδομένα δείχνουν πως περίπου μόνον το 25% των 95 προαπαιτούμενων έχει ολοκληρωθεί ή βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωσή του. Τα πιο δύσκολα ανοιχτά μέτωπα – τα οποία κατά τις πληροφορίες επισημάνθηκαν ως κρίσιμα στον πρωθυπουργό και από την Κριστίν Λαγκάρντ – είναι εκείνα των ιδιωτικοποιήσεων και των εργασιακών. Σε υψηλή θέση στην ατζέντα βρίσκονται επίσης η αξιολόγηση στο δημόσιο και οι περικοπές των κοινωνικών επιδομάτων.

Κυβερνητικές πηγές ωστόσο θεωρούν ότι υπάρχει η δυνατότητα να κλείσει και να ψηφιστεί τουλάχιστον το 50% των συνολικών προαπαιτούμενων έως τα τέλη Νοεμβρίου και το αργότερο μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου να κλείσουν και οι τελευταίες εκκρεμότητας. Με αυτό το χρονοδιάγραμμα, δε, η δήλωση Τσακαλώτου από την Ουάσιγκτον ότι «δεν πρέπει να υπάρξει μεταρρυθμιστική κόπωση» ερμηνεύεται ως μήνυμα πρωτίστως προς το εσωτερικό και προς τους αρμόδιους συναδέλφους του υπουργούς…