Φαινόμενα αλληλένδετα ο υποσιτισμός και η φτώχεια επηρεάζουν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο και κυρίως τη ζωή και την ευημερία των παιδιών. Ο ΟΗΕ, με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού, ανακοίνωσε ότι περίπου 870 εκ. άνθρωποι παγκοσμίως υποσιτίζονται. Την ίδια ώρα περίπου το 40% των παιδιών στον αναπτυσσόμενο κόσμο – πάνω από μισό δισεκατομμύριο παιδιά – αγωνίζονται να επιβιώσουν με λιγότερο από 1 δολάριο την ημέρα. Στην Ελλάδα, έκθεση της Ελληνικής Επιτροπής της UNICEF, έδειξε ότι περισσότερα από 439.000 παιδιά ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Μεταξύ των φτωχών νοικοκυριών με παιδιά, το 21,6% δηλώνουν οικονομικά αδύναμα για διατροφή με κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας. Εντός του 2012 άρχισαν να εμφανίζονται και οι πρώτες πληροφορίες για έναν διόλου ευκαταφρόνητο αριθμό παιδιών που υποσιτίζονται από σχολεία της επικράτειας πρόβλημα που αναγνωρίστηκε, αν και καθυστερημένα, από την πολιτική ηγεσία του υπ. Παιδείας. Στο tvxs.gr μιλούν ο Γενικός Διευθυντής της Unisef, Ηλίας Λυμπέρης και ο Γενικός Γραμματέας της ΔΟΕ, Σταύρος Πετράκης.

Ads

Της Αγγελικής Δημοπούλου
 
Στην Ελλάδα της κρίσης: 439.000 παιδιά ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας
 
Στην Ελλάδα της κρίσης, πρόσφατη έκθεση της Ελληνικής Επιτροπής της UNICEF, υπό τον τίτλο «Η κατάσταση των παιδιών στην Ελλάδα 2012» δείχνει ότι το ποσοστό της παιδικής φτώχειας στην Ελλάδα είναι 23% ενώ αντίστοιχα για το σύνολο της Ευρώπης είναι 20,5%.
 
Έτσι περισσότερα από 439.000 παιδιά ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Επίσης το 37,1% και το 18,4% των φτωχών παιδιών, διαβιούν σε νοικοκυριά που δηλώνουν αντίστοιχα αδυναμία ικανοποιητικής θέρμανσης και ελλείψεις βασικών ανέσεων στο νοικοκυριό.
 
«Η φτώχια ορίζεται ως το ποσοστό των νοικοκυριών τα οποία έχουν εισόδημα κάτω από το 50% ή το 60% του εθνικού μέσου όρου. Αυτό σημαίνει ότι βασικά αγαθά για να μπορέσουν να επιβιώσουν σωστά τα νοικοκυριά λείπουν αυτή την εποχή» εξηγεί ο Γενικός Διευθυντής της Unicef, Ηλίας Λυμπέρης. 
 
Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις δεν λειτουργούν στην Ελλάδα
 
Ένα βασικό θέμα που θέτει ο Γενικός Διευθυντής της Unicef είναι η λειτουργία των κοινωνικών μεταβιβάσεων στην Ελλάδα, δηλαδή των φοροαπαλλαγών και των επιδομάτων για τα χαμηλότερα εισοδήματα. «Στη Μεγάλη Βρετανία η παιδική φτώχια ξεκινά με ποσοστό 25% και με τις κοινωνικές μεταβιβάσεις πέφτει στο μισό. Στην Ελλάδα το ποσοστό της παιδικής φτώχιας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις μένει αμετάβλητο. Αυτό σημαίνει ότι οι κρατικές παρεμβάσεις δεν είναι στοχευμένες. Τα δικαιώματα των παιδιών πρέπει να ενταχθούν σε όλες τις δημόσιες πολιτικές. Πρέπει επιπλέον να υπάρχουν ειδικοί κωδικοί και στο κράτος και στην τοπική αυτοδιοίκηση πάνω στο θέμα της παιδικής ηλικίας. Να ξέρουμε δηλαδή πόσα χρήματα πηγαίνουν για την παιδική ηλικία και κατά ποιον τρόπο».
 
Ελλιπής διατροφή για τα παιδιά των φτωχών νοικοκυριών
 
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Unicef, μεταξύ των φτωχών νοικοκυριών με παιδιά, το 21,6% δηλώνουν οικονομικά αδύναμα για διατροφή με κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας, το 37,1% δεν έχει ικανοποιητική θέρμανση, το 27,8% έχει υγρασία στους τοίχους ή σάπια κουφώματα και το 23,2% περιβαλλοντικό πρόβλημα (από βιομηχανίες και κυκλοφορία αυτοκινήτων).
 
Σύμφωνα με τον κ. Λυμπέρη στην Ελλάδα δεν υπάρχει υποσιτισμός ως μετρήσιμο μέγεθος γιατί η κατάσταση διαφέρει από τις χώρες, για παράδειγμα της Αφρικής, που αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα. Όμως: «η κακή διατροφή και η φτώχια είναι δυο φαινόμενα που συνδέονται. Η φτώχια έχει επιπτώσεις και στο θέμα της διατροφής καθώς λείπουν βασικά αγαθά» τονίζει και υπογραμμίζει «στην Ελλάδα παρατηρείται εξάλλου και το φαινόμενο τα παιδιά των φτωχών οικογενειών να τρέφονται άσχημα και ελλιπώς, για παράδειγμα με πολλά λιπαρά. Αυτό το είδος διατροφής δεν τους προσφέρει τα συστατικά που χρειάζονται για να είναι γερά, με καλή φυσική κατάσταση και διαύγεια ώστε να απορροφούν όσα περισσότερα μπορούν στο σχολείο».
 
«Για το θέμα της διατροφής αυτό που παρατηρείται είναι ότι παιδιά σχολείων που βρίσκονται στις πιο υποβαθμισμένες ή τις φτωχότερες περιοχές της Αττικής δεν παίρνουν πρωινό. Προτείνουμε λοιπόν την παροχή σε είδος δωρεάν γευμάτων στα σχολεία αλλά και άλλων σχολικών αγαθών που θα απαλύνουν τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών για να βελτιωθεί η κατάσταση όσον αφορά την διατροφή και την ανάπτυξη των παιδιών» υπογραμμίζει ο κ. Λυμπέρης, σημειώνοντας ότι επιπλέον πρέπει να γίνονται καθημερινές ενημερώσεις για τη σωστή διατροφή σε παιδιά και γονείς από τους εκπαιδευτικούς στα σχολεία.
 

Η Παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού (16 Οκτωβρίου) και η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Φτώχειας (17 Οκτωβρίου), δίνουν την ευκαιρία για την ανάδειξη δύο σημαντικών προβλημάτων που επηρεάζουν τη ζωή και την ευημερία των παιδιών.

 
Το ζήτημα του υποσιτισμού στα σχολεία
 
Το ζήτημα του υποσιτισμού στα σχολεία χτύπησε την πόρτα μας στις αρχές του 2012 όταν άρχισαν να καταφτάνουν καταγγελίες από σχολεία της περιφέρειας για υποσιτισμό μαθητών που ανήκουν στις φτωχότερα κοινωνικά μέτωπα. Οι καταγγελίες αρχικά αντιμετωπίστηκαν ως υπερβολικές, ωστόσο, σύντομα η πολιτική ηγεσία του υπ. Παιδείας αναγκάστηκε να παραδεχτεί το πρόβλημα και να εξαγγείλει πιλοτικό πρόγραμμα με μικρογεύματα σε 18 σχολεία της Αττικής.
 
«Συνάδελφοι από διάφορες περιοχές της Ελλάδος έχουν κάνει αναφορές ότι υπάρχουν σχολεία στα οποία παιδιά δεν τρέφονται σωστά. Το φαινόμενο αφορά κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και στην Αθήνα. Είναι ένα θέμα που έχει τεθεί στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου, παλαιότερα στην κ. Διαμαντοπούλου, μετά στον κ. Μπαμπινιώτη και κατόπιν στον κ. Αρβανιτόπουλο. Το αναγνωρίζουν και οι ίδιοι» σημειώνει στο tvxs.gr ο γενικός γραμματέας της ΔΟΕ, Σταύρος Πετράκης.
 
Για το πιλοτικό πρόγραμμα που είχε ανακοινωθεί σημειώνει: «επρόκειτο για ένα πιλοτικό πρόγραμμα σε κάποια σχολεία με δωρεάν γεύματα για τα παιδιά. Αυτό έμεινε μόνο στα λόγια. Δεν έγινε ποτέ. Ο κ. Αρβανιτόπουλος σημειώνει ότι το έχουν υπόψη τους. Έως τώρα δεν έχει γίνει και ούτε έχουμε κάποια ενημέρωση» τονίζει ο κ. Πετράκης. Όσον αφορά την ενημέρωση γονέων και μαθητών σημειώνει ότι «κάθε χρόνο στα σχολεία υλοποιούνται διάφορα ενημερωτικά προγράμματα που αφορούν στη διατροφή. Παλαιότερα αυτό ήταν ενταγμένο σε κάποιες δράσεις υπό τον γενικό όρο Αγωγή Υγείας. Θα πρέπει πάντως το ζήτημα να αντιμετωπιστεί περισσότερο συστηματικά ώστε να ενημερώνονται και οι οικογένειες».
 
Η πιο πρόσφατη δήλωση παραδοχής για την ύπαρξη φαινομένων υποσιτισμού μαθητών στα σχολεία της χώρας είναι αυτή του υπ. Παιδείας, Κ. Αρβανιτόπουλου. «Είναι ένα θέμα το οποίο μας απασχολεί πολύ σοβαρά και κάνουμε ενέργειες χωρίς δημοσιότητα, γιατί είναι ένα πολύ λεπτό ζήτημα» σημείωσε.
 
«Σε πολλές περιοχές, σε πολλά σχολεία, δυστυχώς, έχουμε κρούσματα μαθητών τα οποία μας θλίβουν και έχουμε κάνει ενέργειες και με ιδιωτικούς φορείς και με την Εκκλησία. Θα δείτε πολύ σύντομα και μια πρωτοβουλία που θα γίνει από τη δημόσια τηλεόραση, ούτως ώστε να υπάρξει αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος χωρίς όμως δημοσιοποίηση, γιατί πρέπει να είμαστε διακριτικοί προς τους συμπολίτες μας» τόνισε ο κ. Αρβανιτόπουλος.
 
«Οι παρεμβάσεις είναι αναγκαίες αλλά θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές κι όχι στα πλαίσια φιλανθρωπικής προσέγγισης. Θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο η καταγραφή των οικογενειών που αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες ώστε να μην τραυματιστούν περισσότερο τα παιδιά και ταυτόχρονα να γίνει μια ουσιαστική παρέμβαση προκειμένου να στηριχθούν οι οικογένειες» υποστηρίζει  ο κ. Πετράκης από την πλευρά του.
 
870 εκ. άνθρωποι παγκοσμίως υποσιτίζονται
 
Σε παγκοσμιο επίπεδο τώρα, προ ημερών, ο ΟΗΕ αναθεώρησε προς τα κάτω τον αριθμό των ανθρώπων που υποσιτίζονται ή λιμοκτονούν – σε 870 εκατομμύρια έναντι ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων, τη δεκαετία του 1990 – με τον επικεφαλής του FAO Ζοζέ Γκρατζιάνο ντα Σίλβα να τονίζει ότι ακόμη και αυτός ο αριθμός είναι «πάρα πολύ υψηλός».
 
Σε παγκόσμιο επίπεδο ο υποσιτισμός συντελεί σε περισσότερους από το ένα τρίτο όλων των θανάτων των παιδιών κάτω των πέντε ετών. Πάνω από το ένα τρίτο των παιδιών που πεθαίνουν από ασθένειες, όπως η πνευμονία και η διάρροια θα μπορούσαν να είχαν επιβιώσει αν δεν υποσιτίζονταν. Περίπου το 40% των παιδιών στον αναπτυσσόμενο κόσμο αγωνίζονται να επιβιώσουν με λιγότερο από 1 δολάριο την ημέρα.
 
Αντιπρόσωποι κυβερνήσεων συναντώνται σήμερα με αφορμή την παγκόσμια ημέρα διατροφής στη Ρώμη, στη σκιά προειδοποίησης των Ηνωμένων Εθνών για νέα επισιτιστική κρίση, το 2013. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας FAO, τα παγκόσμια αποθέματα σιτηρών βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1974. Την ίδια ώρα οι τιμές των τροφίμων κινούνται σε επίπεδα ρεκόρ κυρίως όσον αφορά τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας.