Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα πρωτοσέλιδα των κυριακάτικων εφημερίδων για να διαπιστώσει ότι στο εξής οι φόροι θα βρίσκονται στο επίκεντρο. Όχι μόνο γιατί έρχεται η ώρα της πληρωμής του ΕΝΦΙΑ και των τελών κυκλοφορίας, αλλά επίσης γιατί προωθούνται αλλαγές στο φορολογικό σύστημα των επόμενων χρόνων, ενώ άμεσα θα επιβαρυνθούν συγκεκριμένες ομάδες (όπως οι αγρότες και οι ιδιοκτήτες μισθωμένων ακινήτων). 

Το μεγάλο άγχος του οικονομικού επιτελείου αφορά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων, γιατί ανάλογα με τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί θα επηρεαστεί και ο βαθμός ελέγχου του χρηματοπιστωτικού συστήματος από ελληνικά και ξένα κέντρα. Είναι σαφές ότι επείγει να κλείσουν όλα τα θέματα που αφορούν τη σταθερότητα των τραπεζών, για να οριστικοποιηθεί το μέγεθός τους και να εξομαλυνθεί η λειτουργία τους ώστε να στηριχθούν ειδικά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να πάρει ανάσα ο ιδιωτικός τομέας που δοκιμάζεται σκληρά από την έλλειψη ρευστότητας. 

Η αναπόφευκτη λίστα 

Στα άμεσα μέτρα του μνημονίου που θα εφαρμοστούν το επόμενο διάστημα περιλαμβάνονται:  

• Η αύξηση ΦΠA στα νησιά και τα ξενοδοχεία.

• Οι αλλαγές στη ρύθμιση των 100 δόσεων, με αύξηση επιτοκίου και μεγαλύτερες δόσεις για συγκεκριμένες κατηγορίες.

• Η είσπραξη του ENΦIA 2015. 

• Η μείωση επιδότησης στο πετρέλαιο θέρμανσης κατά 50%. 

• Η αύξηση του Eιδικού Φόρου Kατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο. 

• Οι αυτόματες κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών για χρέη άνω των 70.000 ευρώ. 

• Οι αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος.

• Περιορισμός της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 2,25 δισ. ευρώ την επόμενη διετία, ενώ για το 2015 προβλέπεται μείωση που ανέρχεται σε 450 εκατ. ευρώ. 

• Εξασφάλιση μέχρι τέλος Οκτωβρίου ισοδύναμων για την υλοποίηση της απόφασης του ΣτΕ που ακυρώνει αναδρομικά περικοπές σε συντάξεις. 

• Μέχρι το τέλος του χρόνου ολοκλήρωση της ενοποίησης όλων των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης.

Το πρώτο ορόσημο

Με την άφιξη των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσει στο χαμηλό επίπεδο η διαπραγμάτευση για την αποτίμηση της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας. Είναι ήδη γνωστό ότι υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις με την Αθήνα να θεωρεί ότι θα υπάρξει υπεραπόδοση των μέτρων που ψηφίστηκαν το καλοκαίρι και τους «θεσμούς» να εμφανίζονται επιφυλακτικοί για τη δυνατότητα εκπλήρωσης των στόχων που έχουν τεθεί. 

Κρίσιμη ημερομηνία είναι η 5η Οκτωβρίου όταν θα προγραμματίζεται να κατατεθεί στη Βουλή το προσχέδιο προϋπολογισμού για το 2016 και ενδεχομένως συμπληρωματικός προϋπολογισμός για το 2015. Κυβερνητικές πηγές εκφράζουν αισιοδοξία ότι όχι μόνο δεν θα χρειαστεί να ληφθούν πρόσθετα μέτρα αλλά η ύφεση τελικά θα είναι μικρότερη απ όσο έχει εκτιμηθεί, όπως επίσης το πρωτογενές έλλειμμα. 

Ακόμη και αν επιβεβαιωθούν αυτές οι εκτιμήσεις, αυτό δεν αλλάζει κάτι για τα φορολογικά βάρη που θα επωμιστεί η κοινωνική πλειοψηφία το αμέσως επόμενο διάστημα. Στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν ότι υπάρχει μεγάλη κόπωση, σε πολλές περιπτώσεις εξουθένωση, και αντιλαμβάνονται ότι χρειάζονται επειγόντως αντίβαρα. 

Χρέος, διαπλοκή, ανάπτυξη 

Ο πρωθυπουργός έφυγε για τις ΗΠΑ με την πρόθεση να εγείρει ζήτημα απομείωσης του χρέους ακόμη και πριν ξεκινήσει η αξιολόγηση που εκκρεμεί. Δεν είναι κάτι που μπορεί να συμφωνηθεί μέσα στον επόμενο μήνα αλλά ο ίδιος θέλει να δείξει στους συνομιλητές του ότι για την κυβέρνηση αυτό το θέμα είναι η πρώτη προτεραιότητα. 

Από την άλλη, μεγάλο βάρος θα δοθεί στην αξιοποίηση πόρων του ΕΣΠΑ. Υπάρχουν προγράμματα που καρκινοβατούν και σοβαρές δυσλειτουργίες στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων, κάτι που πλέον αποτελεί αντικείμενο αυστηρής εποπτείας από το Μέγαρο Μαξίμου. Εξάλλου, το «πακέτο Γιουνκέρ» των 25 δισ ευρώ υπάρχει στον κοντινό ορίζοντα εφόσον από την ελληνική πλευρά καταδειχθεί οργανωτική ετοιμότητα και επαρκής σχεδιασμός αναπτυξιακών πρωτοβουλιών. 

Όμως, ακόμη και αν όλα πάνε καλά με την εφαρμογή του μνημονίου και την αξιολόγηση από τους θεσμούς, ακόμη και αν οι πιστωτές δώσουν πράσινο φως για την απομείωση του χρέους, δεν θα μειωθεί η σημασία της εμπέδωσης κανόνων διαφάνειας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Για το Μέγαρο Μαξίμου είναι κρίσιμο να υπάρξουν άμεσα αποτελέσματα στη διαλεύκανση υποθέσεων μεγάλης διαφθοράς και η πίεση που ασκείται στους αρμόδιους είναι ήδη έντονη.