Απότομη αύξηση αλλά και μετάλλαξη της εγκληματικότητας καταδεικνύουν οι στατιστικές για την Αθήνα, σύμφωνα με τις οποίες μέσα σε μια 2ετία σημειώθηκαν κατά 82% περισσότερες ληστείες και κατά σχεδόν 19% περισσότερες ανθρωποκτονίες. Έξαρση παρουσιάζουν τα κρούσματα HIV ανάμεσα στους τοξικομανείς της πρωτεύουσας. Φαινόμενο με πολλές διαστάσεις, το έγκλημα απειλεί τα ίδια τα θύματα αλλά και τις ατομικές ελευθερίες στην αθηναϊκή κοινωνία, λόγω του διαδεδομένου φόβου και της εκτεταμένης καταστολής. Σοβαρές φέρονται οι επιπτώσεις του και στην οικονομία. Σύνθετη προβάλλει η προσέγγιση με βάση τη μετανάστευση.

Ο χάρτης του εγκλήματος στην Αθήνα
 
Η Κίνηση Πολιτών για το Κέντρο της Αθήνας (ΚΙ.ΠΟ.Κ.Α.) είχε χθες συνάντηση στις Βρυξέλλες με την επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων Cecilia Malmstrom, με αντικείμενο την κατάσταση η οποία έχει  διαμορφωθεί στο κέντρο της Αθήνας εξαιτίας της συνεχιζόμενης υποβάθμισης, της εγκληματικότητας και της απαξίωσης της εμπορικής και τουριστικής δραστηριότητας. 

Η ΚΙ.ΠΟ.Κ.Α. παρέθεσε στην Επίτροπο στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και της Ελληνικής Αστυνομίας τα οποία -με βάση τα καταγεγραμμένα περιστατικά- καταδεικνύουν για την Αθήνα τα εξής: 

Αφορούν το 2010 σε σύγκριση με το 2008

• Οι ανθρωποκτονίες αυξήθηκαν κατά 18,8% (82 έναντι 69).
• Οι ληστείες σημείωσαν άνευ προηγουμένου άνοδο 82,4% (4.595 έναντι 2.519)
• Οι κλοπές μηχανοκίνητων οχημάτων πύκνωσαν κατά 17,9% (16.204 έναντι 13.744)
• Οι διαρρήξεις παρουσίασαν αύξηση της τάξης του 18% (53.267 έναντι 45.132)
• Η διακίνηση ναρκωτικών μειώθηκε κατά 1,2% (4.592 έναντι 4.650)
• Το λαθρεμπόριο αυξήθηκε κατά 48,6% (107 έναντι 72)
• Άλλα μεγάλα εγκλήματα σημείωσαν μείωση της τάξης του 3,5% (11.433 έναντι 11.847) 

Η συμμετοχή της Αθήνας στο συνολικό έγκλημα της χώρας παρουσιάζεται ως εξής:

• 46,9% στις ανθρωποκτονίες
• 75,4% στις ληστείες
• 58,7% στις κλοπές μηχανοκίνητων οχημάτων
• 58,6% στις διαρροές
• 40% στη διακίνηση ναρκωτικών
• 64,5% στο λαθρεμπόριο
• 51,5% σε άλλα μεγάλα εγκλήματα 

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη αξιολόγηση της εταιρείας Mercer για το 2011, η Αθήνα «έπεσε» 8 θέσεις στην κατάταξη με βάση την ασφάλεια και την ποιότητα ζωής, με αποτέλεσμα να κατέχει πλέον τη χαμηλότερη θέση ανάμεσα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (83^η ανάμεσα στις 221 πόλεις του καταλόγου).
 
Και υγειονομικός κίνδυνος
 
Την ίδια ώρα, οι στατιστικές κτυπούν το «καμπανάκι» του κινδύνου για την ελληνική πρωτεύουσα με το «βλέμμα» στην αύξηση των κρουσμάτων του ιού HIV ανάμεσα στους εθισμένους στα ναρκωτικά: Το 2011 αυξήθηκαν κατά 1050% σε σύγκριση με το 2010 (190 έναντι 14 – για την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο).
 
Έγκλημα… στην οικονομία
 
Η έξαρση της εγκληματικότητας είναι, σύμφωνα με την ΚΙ.ΠΟ.Κ.Α. και το Ελληνικό Επιμελητήριο Ξενοδοχείων, υπαίτια σε μεγάλο βαθμό και για την κατακόρυφη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στην Αθήνα. Σε αυτό το πλαίσιο, οι δύο φορείς επικαλούνται στοιχεία του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) τα οποία καταδεικνύουν για το 2011 μείωση κατά 28% σε σύγκριση με το 2010 (είχε ήδη μειωθεί κατά 25% από το 2009).

• 1^ο τρίμηνο του 2009: τζίρος 209,5 εκατ. ευρώ
• 1^ο τρίμηνο του 2010: τζίρος 156,1 εκατ. ευρώ
• 1^ο τρίμηνο του 2011: 112,4 εκατ. ευρώ 

Στην υπόλοιπη Αττική, η οικονομική δραστηριότητα περιορίστηκε σαφώς λιγότερο: κατά 11,1% το 2010 και κατά 7,1% το 2011. Αντίστοιχα, οι θέσεις εργασίας στα ξενοδοχεία διαμορφώθηκαν στο λεκανοπέδιο ανήλθαν στις 12.825 τον Αύγουστο του 2011, από 15.911 το 2010 και από 18.334 το 2009.  Άλλωστε, παρά το γεγονός ότι το 2004 άνοιξαν 14 νέα ξενοδοχεία και δημιουργήθηκαν 1250 δωμάτια, το 2011 έκλεισαν 17 ξενοδοχεία και χάθηκαν 1500 δωμάτια. Επισημαίνεται δε πως η «μαύρη» οικονομία υπολογίζεται στα 4,5 δις ευρώ και η φοροδιαφυγή (διάσταση του παραεμπορίου) στο 1 δις ευρώ.
 
Η παράμετρος της μετανάστευσης
 
Στις Βρυξέλλες, η ΚΙ.ΠΟ.Κ.Α. αναφέρθηκε στο «πρόβλημα της συνεχιζόμενης μεγάλης εισόδου λαθρομεταναστών στη χώρα με ρυθμούς πολύ υψηλούς που φθάνουν για την χώρα μας σε ποσοστό 60% του συνολικού αριθμού των λαθρομεταναστών και αιτούντων πολιτικό άσυλο που διέρχονται από τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεγάλο μέρος αυτής της μεταναστευτικής ροής καταλήγει στο κέντρο της Αθήνας».
 
Τοποθετούμενος στο tvxs.gr για με το ζήτημα της συσχέτισης μετανάστευσης και εγκληματικότητας, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου Δημήτρης Χριστόπουλος ανέφερε χαρακτηριστικά:
 
«Είναι εύκολο να πει κάποιος: «κάτω ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, η εγκληματικότητα δεν έχει σχέση με τη μετανάστευση». Όπως και αντίστροφα, είναι εξίσου εύκολο και ταυτόχρονα βαθύτατα ολοκληρωτικό να πει κανείς: «η μετανάστευση είναι η αιτία της εγκληματικότητας». Τα πράγματα είναι «γκρίζα». Φυσικά υπάρχει αυξημένο ποσοστό μεταναστευτικού πληθυσμού το οποίο ωθείται σε παραβατικές συμπεριφορές, γεγονός το οποίο εξηγείται από τη θέση του μέσα στην κοινωνία. Η εγκληματικότητα αποτελεί ένα φαινόμενο το οποίο δεν εξηγείται μεταφυσικά αλλά ταξικά. Το περιθώριο τροφοδοτεί την εγκληματικότητα. Και στο βαθμό που το περιθώριο αφορά ένα μείζον τμήμα μεταναστευτικού πληθυσμού το οποίο ωθείται προς την κοινωνική περιχαράκωση και τον αποκλεισμό, τότε φυσικά είναι επακόλουθο και λογικό η εγκληματικότητα και οι παραβατικές συμπεριφορές εδώ να είναι ενισχυμένες. Πέρα όμως από τη μικρή και μεσαία εγκληματικότητα, υπάρχει και η μεγάλη οργανωμένη εγκληματικότητα, στην οποία επίσης παρατηρούμε μεταναστευτικές ομάδες: Ρώσοι, Γεωργιανοί, Αλβανοί κλπ. Αυτή όμως η εγκληματικότητα σχετίζεται με κάτι διαφορετικό: με το γεγονός ότι το ελληνικό κράτος άφησε ζωτικό χώρο για τη δράση ομάδων οι οποίες υποκαθιστούν τη δική του παρουσία. Ένα κράτος το οποίο έχει όλους τους μετανάστες παράνομους στην Ελλάδα ουσιαστικά δίνει το «πράσινο φως» σε ομάδες οργανωμένου εγκλήματος οι οποίες μεταφέρουν μετανάστες. Άρα, η μαφία -η ελληνική, η αλβανική, η ρωσική, η βουλγαρική, η γεωργιανή- είναι το επακόλουθο. Είναι η συνέπεια του γεγονότος ότι το κράτος απέχει, συνειδητά».

Ρατσιστική βία και αστυνομία

Αναφορικά με την προέκταση των ρατσιστικών συμπεριφορών οι οποίες εκδηλώνονται συστηματικά στις συνοικίες της Αθήνας, η ΕΕΔΑ έχει τονίσει:

«Το μείζον πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η ρατσιστική βία. Δεν είναι ο ρατσιστικός λόγος. Για την ακρίβεια, στην Ελλάδα τα εγκλήματα ρατσιστικού κινήτρου είτε δεν εξιχνιάζονται είτε, όταν εξιχνιάζονται, ουδείς ασχολείται με το ρατσιστικό κίνητρο διότι η κυρίαρχη υπηρεσιακή κουλτούρα της δίωξης του εγκλήματος πολύ συχνά συμμερίζεται το ρατσιστικό κίνητρο είτε δια της ανοχής είτε δια της υπόθαλψης της ρατσιστικής βίας. Στις άλλες περιπτώσεις, απλώς αδιαφορεί διότι το θεωρεί νομικά αδιάφορο».

Περιορισμός των δικαιωμάτων
 
Γενικότερα, ο κ. Χριστόπουλος, o οποίος διαπιστώνει μια μετάλλαξη του εγκλήματος με πιο βίαιες και ακραίες συμπεριφορές στις οποίες δεν ήταν συνηθισμένη η ελληνική κοινωνία και κατ’ επέκταση ούτε η αστυνομία, εξηγεί τι συνεπάγεται η έξαρση της εγκληματικότητας για τα δικαιώματα:
 
«Το πρώτο επίπεδο είναι αυτό του φόβου και της ανασφάλειας που βιώνει οποιοσδήποτε, εξαιτίας της έξαρσης ανάλογων συμπεριφορών. Το δεύτερο επίπεδο αφορά τους μηχανισμούς και τις διαδικασίες καταστολής της εγκληματικότητας που εκτείνονται πέρα από τα υποκείμενα των εγκληματικών συμπεριφορών, ακόμα και σε οποιονδήποτε πολίτη. Άρα, η εγκληματικότητα πλήττει δύο φορές τα δικαιώματα: Πρώτον, επειδή αυτή τα παραβιάζει. Δεύτερον, επειδή οι διωκτικές αρχές στο όνομα του αγώνα κατά της εγκληματικότητας παραβιάζουν συλλήβδην ατομικές ελευθερίες. Αυτό μας δείχνει αυτό που λέμε ότι ο φόβος φυλάει τα έρμα, δηλαδή ένα είναι σημαντικό δεδομένο το έγκλημα καθεαυτό και δεύτερο ακόμα πιο σημαντικό δεδομένο για την κατάσταση των ελευθεριών μας είναι ο φόβος του εγκλήματος. Και το έγκλημα και ο φόβος για το έγκλημα αποτελούν αιτίες συστολής του ζωτικού χώρου των ελευθεριών για τον κάθε άνθρωπο».

Στατιστικές για την Αθήνα