Με το βλέμμα στραμμένο στο προσφυγικό αλλά και στην – κατά Νίκο Κοτζιά – «σκληρή μάχη» εξουσίας στο εσωτερικό της Τουρκίας, ο Αλέξης Τσίπρας συναντάται σήμερα το απόγευμα στην Κωνσταντινούπολη με τον «σουλτάνο» που… λατρεύει να ταράζει την Ευρώπη και την Δύση, τον Ταγίπ Ερντογάν.

Το τετ – α – τετ Τσίπρα και Ερντογάν στο περιθώριο της Παγκόσμιας Ανθρωπιστικής Συνόδου του ΟΗΕ, έρχεται την επομένη της ανάδειξης του νέου «εκλεκτού» πρωθυπουργού του Ερντογάν, του Μπιναλί Γιλντιρίμ, στη σκιά της βαριάς πολιτικής ήττας που μετρά μέχρι στιγμής η επένδυση της Ευρώπης και της Μέρκελ στη συμμαχία με την Τουρκία για την επίλυση του προσφυγικού κι έρχεται ακόμη, εν μέσω της νέας «υπερθέρμανσης» στο Αιγαίο – πρακτικής που, παγίως, υποδηλώνει την εξαγωγή έντασης από την Τουρκία προς τη Δύση σε περιόδους εσωτερικών κρίσεων.

Προσφυγικό και ελληνοτουρκικά

Όλες αυτές οι παράμετροι θα μπουν ― «προσεκτικά και στην ενδεδειγμένη εμβέλεια», σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές ― στο τραπέζι της συνάντησης του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Αλέξης Τσίπρας θα υπενθυμίσει τη δέσμευση αμφοτέρων των πλευρών, Ευρώπης και Τουρκίας, σε ουσιαστικές προσπάθειες για την επίλυση του προσφυγικού, ενώ ταυτόχρονα θα θέσει και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε διπλό επίπεδο:

Αφ’ ενός, θα επισημάνει την ιδιαιτέρως αυξημένη τουρκική στρατιωτική δραστηριότητα και τις παραβιάσεις στο Αιγαίο και αφ’ ετέρου θα τονίσει τις σημαντικές προοπτικές ελληνοτουρκικής συνεργασίας σε πολλούς τομείς, όπως αυτές διαμορφώνονται και μετά το πρόσφατο Ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδας – Τουρκίας στη Σμύρνη.

Το πλαίσιο στο οποίο θέτουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση σ’ αυτήν την κρίσιμη συγκυρία – τόσο οικονομικά, όσο και γεωπολιτικά – προσδιορίζεται, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, από την λεπτή ισορροπία που επιβάλλει αφ’ ενός η προάσπιση των εθνικών συμφερόντων και αφ’ ετέρου το να μην γίνει η Ελλάδα μέρος του προβλήματος και αποδέκτης της εξαγόμενης εσωτερικής κρίσης στην Τουρκία.

Ο Νταβούτογλου και οι Τούρκοι στρατηγοί

Η κρίση αυτή κορυφώθηκε με το ρήγμα Ερντογάν – Νταβούτογλου και την απομάκρυνση του («εκλεκτού» της Δύσης, κατά ευρωπαίους αναλυτές) πρώην πρωθυπουργού και υπογραμμίζεται από την διακριτική μεν σε σχέση με το παρελθόν, σταθερή δε, επανισχυροποίηση των Τούρκων στρατηγών.

Η επανεμφάνιση του στρατιωτικού κατεστημένου στην Τουρκία, οι σχέσεις του με τη Δύση και η επίδρασή του στις εσωτερικές – και εξωτερικές – ισορροπίες της χώρας είναι ένα στοιχείο που παρακολουθείται στενά από την ελληνική κυβέρνηση και επισημάνθηκε, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, και στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.

Ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών άλλωστε, Νίκος Κοτζιάς, σημείωσε στην τελευταία συνέντευξή του στην Καθημερινή ότι «έχει σημασία η  αναβάθμιση του ρόλου του στρατού» στην Τουρκία.

«Πολλά χρόνια αφότου ο Ερντογάν είχε στείλει τον στρατό στους στρατώνες του», λέει χαρακτηριστικά ο Νίκος Κοτζιάς, «επανεμφανίζονται οι Ένοπλες Δυνάμεις και διαμορφώνουν αφενός νέους συμβιβασμούς στο συγκρότημα εξουσίας και αφετέρου καταγράφουν απαράδεκτες συμπεριφορές εκτός διεθνούς δικαίου. Όλα αυτά γίνονται σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η Τουρκία έχει αποκτήσει εστίες έντασης σχεδόν με όλους τους γείτονές της».

Το Ιράκ και η Συρία είναι οι δύο καθοριστικές παράμετροι σ’ αυτές τις εστίες, ενώ η αναβάθμιση των στρατηγών επισημαίνεται ως παράγοντας εν δυνάμει αλλαγών και νέων ισορροπιών και από τον διεθνή Τύπο.

WSJ: Ο τουρκικός στρατός ανακτά τη δύναμή του

Ενδεικτικό είναι πρόσφατο δημοσίευμα της Wall Street Journal, σύμφωνα με το οποίο «ο τουρκικός στρατός δείχνει να ανακτά τη δύναμή του, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος παραγκωνίζει τους πολιτικούς του αντιπάλους».

Η αμερικανική εφημερίδα σημειώνει μάλιστα ότι « η νεότερη γενιά Τούρκων στρατιωτικών αξιωματικών αναστηλώνει την ιεραρχία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και προσπαθεί ιδιαιτέρως για τη σφυρηλάτηση ισχυρών δεσμών με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, που συνεργάζονται με την Τουρκία εναντίον του ISIS».

Ενώπιον αυτών των δεδομένων και των πολυεπίπεδων διεργασιών στο εσωτερικό της Τουρκίας, η στάση της ελληνικής πλευράς μάλλον καθορίζεται με βάση μια ακόμη επισήμανση του Νίκου Κοτζιά:

«Η Τουρκία», είπε ο υπουργός Εξωτερικών, «είναι σήμερα πιο νευρική απ’ ό,τι στο παρελθόν. Η Ελλάδα οφείλει να προσέξει, να μην καταστεί μέρος του προβλήματός της, όπως επιθυμούν ορισμένοι κύκλοι στη γείτονα», ενώ πρόσθεσε εύγλωττα: «Κατά την περίοδο πρωθυπουργίας και προεδρίας της Τουρκίας από τον κ. Ερντογάν, δεν υπήρξε θερμό επεισόδιο. Όμως, αν δεν προσέξει κανείς, μπορεί να προκύψει θερμό επεισόδιο ακόμα και από λάθος»…