Η τέταρτη σύνοδος των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, την ερχόμενη Τετάρτη στην Ρώμη, έρχεται σε μια συγκυρία που – υπό προϋποθέσεις – μπορεί να ευνοεί ιδιαιτέρως την Ελλάδα. 

Διεξάγεται στην πιο κρίσιμη «στροφή» του ελληνικού προγράμματος και ακριβώς πριν η χώρα μπει στην τελική ευθεία της εξόδου από τα Μνημόνια, έρχεται έναν μήνα πριν από την έκτακτη σύνοδο κορυφής για τις δομικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική της Ε.Ε. και την «κοινωνική Ευρώπη», και συμπίπτει με την – νευρική μεν, προφανή δε – προσπάθεια του Ερντογάν να ξανανοίξει τις γέφυρες μεταξύ Τουρκίας και Ευρώπης.

Όλα αυτά τα ζητήματα θα μπουν στο τραπέζι των συζητήσεων της Ρώμης με στόχο την διαμόρφωση συγκλίνουσας «ατζέντας» ανάμεσα στις επτά χώρες του Νότου – Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Κύπρο, Μαλτα. Τα στοιχεία ωστόσο που δίνουν ξεχωριστή σημασία σ’ αυτή τη συνάντηση και ενισχύουν τον ρόλο της Ελλάδας είναι δυο: 

Το πρώτο είναι αυτή καθαυτή η συμμετοχή του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, η οποία αναδομεί την δυναμική του άξονα του Νότου και που, σε μεγάλο βαθμό, οφείλεται και στην ελληνική πίεση. Το δεύτερο είναι πως η πολιτική ρευστότητα εν όψει εκλογών στην Ιταλία και τα πολιτικά «τραύματα» Ραχόι στην Ισπανία λόγω της υπόθεσης της Καταλονίας μετατοπίζουν ντε φάκτο την δύναμη πυρός του νότιου ευρωπαϊκού άξονα στο τρίγωνο Γαλλίας – Ελλάδας – Πορτογαλίας. 

Σε ό,τι αφορά ειδικά τον ρόλο και την συμμετοχή Μακρόν στη σύνοδο, είναι γνωστό πως ο Γάλλος πρόεδρος έβλεπε αρχικώς άκρως επιφυλακτικά το όλο εγχείρημα της «συμμαχίας του Νότου» θεωρώντας ότι μπορεί να λειτουργήσει διχαστικά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και ανασταλτικά στην προσπάθεια ενδυνάμωσης του γαλλογερμανικού άξονα. Αυτή η απροθυμία Μακρόν ήταν και η βασική αιτία αναβολής της συνόδου του Νότου που είχε προγραμματιστεί για τον περασμένο Οκτώβριο στην Λευκωσία. 

Ωστόσο, η ελληνική πλευρά και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρα άσκησαν την μέγιστη δυνατή επιρροή προς το Παρίσι για να αρθούν αυτές οι επιφυλάξεις και να παραμείνει ενεργός ο άξονας του Νότου, κάτι που θα ήταν αδύνατο χωρίς την συμμετοχή της Γαλλίας. Δεν είναι τυχαίο, δε, ότι η διεξαγωγή της συνόδου της Ρώμης ανακοινώθηκε τον περασμένο Νοέμβριο αμέσως μετά την συνάντηση Μακρόν- Τσίπρα στο Παρίσι, με τον άξονα του Νότου να καθίσταται πλέον ένα από τα «οχήματα» που θα χρησιμοποιήσει ο Γάλλος πρόεδρος για να προωθήσει το γνωστό σχέδιο του για τις θεσμικές αλλαγές στην Ευρώπη.

Η επιστροφή Μακρόν δίνει αυξημένη δυναμική συνολικά στην ελληνική πρωτοβουλία για στενότερη συνεργασία των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, ενώ την ίδια ώρα η ενίσχυση του ρόλου του τριγώνου Γαλλίας – Ελλάδας – Πορτογαλίας ενισχύει και την πίεση υπέρ της «κοινωνικής Ευρώπης», καθώς και οι τρεις χώρες είναι αντίθετες, σε διαφορετικό βαθμό έστω και από διαφορετική οπτική η καθεμία, στο δόγμα της μονοδιάστατης δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Σ’ αυτό το περιβάλλον πέραν των ζητημάτων που αφορούν την ευρύτερη ευρωπαϊκή μεταρρύθμιση, ο Έλληνας πρωθυπουργός προτίθεται, κατά τις πληροφορίες, να θέσει στη συνάντηση της Ρώμης, και το ζήτημα της Τουρκίας και των προκλήσεων της Άγκυρας στο Αιγαίο. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο Αλέξης Τσίπρας θα τονίσει ιδιαίτερα την σημασία που έχει το Αιγαίο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και, κατ’ επέκταση την ανάγκη στήριξης της Ελλάδας έναντι των τουρκικών προκλήσεων.

Είναι μια κίνηση ιδιαίτερης σημασίας καθώς έρχεται στον απόηχο της φορτισμένης συνάντησης Ερντογαν – Μακρόν στο Παρίσι, αλλά και μετά το μήνυμα Τσίπρα προς την Άγκυρα από την Κάλυμνο ότι οι σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας περνούν μέσα από τον σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των διεθνών συνθηκών.