Σπρωγμένοι από τον πόλεμο και την ανάγκη, με τη χαντζάρα των Τζιχαντιστών στην πλάτη, αναζητούν δρόμους διαφυγής ολοένα και περισσότεροι Σύροι πρόσφυγες πολέμου, περνώντας από τα Μικρασιατικά παράλια στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Πάνω σε παλιόβαρκες υπερφορτωμένες, χωρίς φώτα ναυσιπλοίας και σωστικά μέσα, μέσα σε φουσκωτά «πλωτά φέρετρα» και με μαύρου χρώματος ή και χωρίς καθόλου σωσίβια, οι πρόσφυγες ρισκάρουν τη ζωή τους, ενώ οι «έμποροι των εθνών» πλουτίζουν σε βάρος τους. Σύμφωνα με δικές τους μαρτυρίες, οι Τούρκοι διακινητές ζητούν 1.500 ευρώ «το κεφάλι» για ένα ταξίδι 1.300 μέτρων προς τις δυσπρόσιτες ακτές της Σάμου. Δεν έχει περάσει ούτε ένας μήνας από τότε που νεαρός Σύρος αθλητής με τον αδερφό του, αποπειράθηκαν να περάσουν κολυμπώντας(!) στο ακριτικό νησί, κάτι που ευτυχώς κατάφεραν λόγω της καλής τους σωματικής κατάστασης παρά τα ισχυρά θαλάσσια ρεύματα.

Σε καθημερινή βάση, οι άνδρες του Λιμενικού, της Αστυνομίας, της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης Παραρτήματος Σάμου και του Συλλόγου Αυτοδυτών, επιδίδονται σε έναν αγώνα εντοπισμού και διασώσεων προσφύγων, συχνά και επικίνδυνου απεγκλωβισμού τους από τις απόκρημνες ακτές της Σάμου, κάτω από άκρως αντίξοες συνθήκες και χαμηλή ορατότητα. «Αποτελεί –δυστυχώς- καθημερινότητα για όλους εμάς η κλήση για διασώσεις» δηλώνει ο πρόεδρος της Ε.Ο.Δ Σάμου Δημήτρης Καλατζής. «Ως διεθνώς πιστοποιημένοι διασώστες, προστρέχουμε εθελοντικά σε βοήθεια χωρίς να σκεφτόμαστε τον κίνδυνο, το ρίσκο, τον προσωπικό χρόνο ή ακόμη και την καταπόνηση δαπανηρών υλικών, τα οποία αντικαθιστούμε από την τσέπη μας…» δηλώνει. «Μόνος μας στόχος, να σωθούν όσο γίνεται περισσότεροι άνθρωποι…»

«Οι καιρικές συνθήκες άλλαξαν και το έργο του εντοπισμού έγινε δυσκολότερο…» επισημαίνει και ο πρόεδρος του Συλλόγου Αυτοδυτών Σάμου Αλέξανδρος Μαλαγάρης. «Με το σκάφος μας Γοργώ, επιχειρούμε σχεδόν σε καθημερινή βάση σε δύσβατα και δυσπρόσιτα παραθαλάσσια σημεία της Σάμου, όπου και εγκαταλείπονται στην τύχη τους, δεκάδες πρόσφυγες. Έχουμε μια άριστη συνεργασία με τους άνδρες του Λιμενικού Σώματος που καθημερινά υπερβάλλουν εαυτόν κάτω από συνθήκες που δεν περιγράφονται. Φοβόμαστε την έλευση του χειμώνα και το τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τις ανθρώπινες ζωές…» επισημαίνει.

Σώθηκε από τύχη

Ένας 32χρονος πρόσφυγας σώθηκε από τύχη! Η βάρκα που τον μετέφερε, μαζί με άλλους 30 περίπου πρόσφυγες, αναποδογύρισε εξαιτίας της ισχυρής καταιγίδας το απόγευμα της Τρίτης 21 Οκτώβρη, στα διεθνή ύδατα μεταξύ Σάμου και Τουρκίας. Δεκαπέντε άτομα διασώθηκαν ενώ για δεκατέσσερις ακόμη, συνεχίζονται οι έρευνες, οι οποίες απέβησαν άκαρπες μέχρι στιγμής. Ο Σύρος, κολυμπώντας και παρασυρόμενος από τα θαλάσσια ρεύματα, έγινε αντιληπτός από  άλλη λέμβο που μετέφερε και αυτή πρόσφυγες στη Σάμο, στην οποία και κατάφερε να επιβιβαστεί και να διασωθεί. Είχε υποστεί ισχυρό σοκ, καθώς μεταξύ των αγνοουμένων, υπήρχαν και συγγενείς του…

Ο βρεγμένος και η βροχή

Οι Σύροι πρόσφυγες φτάνουν στη Σάμο τις περισσότερες φορές με ελάχιστα από τα προσωπικά τους είδη, θαλασσοβρεγμένοι και χωρίς παπούτσια. Ειδικότερα για τα μικρά παιδιά, η κατάσταση είναι τραγική. Με εξανθήματα, δερματικά και αναπνευστικά προβλήματα, ταλαιπωρημένα και εξασθενημένα, εξετάζονται από τον γιατρό του ΚΕΕΛΠΝΟ Μάνο Λογοθέτη, στο ιατρείο που έχει στηθεί σε προκατασκευασμένο οίκημα στο λιμάνι Μαλαγαρίου. Ωστόσο, τα υπόλοιπα «σπιτάκια» αλλά και οι σκηνές που έχουν στηθεί περιμετρικά στο λιμάνι, δεν επαρκούν να καλύψουν τις προσφυγικές ροές.

Στη διάρκεια της μεγάλης καταιγίδας που έπληξε το νησί τα ξημερώματα της Τρίτης 21 Οκτώβρη, τα γυναικόπαιδα στοιβάχτηκαν μέσα στους οικίσκους και οι άνδρες βρήκαν υποτυπώδες καταφύγιο κάτω από στέγαστρα και τέντες. Στο λιμάνι Καρλοβάσου, τα πράγματα ήταν χειρότερα καθώς δεν έχουν ακόμη εξασφαλιστεί οι απαιτούμενες υποδομές για τη στέγαση των προσφύγων που παραμένουν στο ύπαιθρο.

Σακούλες σκουπιδιών, μικρά κομμάτια μοκέτας, χαλάκια και ταπέτα μετατρέπονται σε αυτοσχέδιες ομπρέλες. Στα μεσοδιαστήματα που η βροχή σταματά, σκοινιά και κιγκλιδώματα γεμίζουν παιδικά ρουχαλάκια που απλώνονται για να στεγνώσουν.

Άντρες ξυπόλητοι ή με πλαστικές παντόφλες, από εκείνες που προμηθεύει καθημερινά τους πρόσφυγες ένα ισχυρό εθελοντικό κίνημα αλληλεγγύης που έχει αναπτυχθεί στη Σάμο, περπατούν εν μέσω ισχυρών βροχοπτώσεων προς τη πόλη, προκειμένου να προμηθευτούν φαγητό και νερό. Όσο μεγάλη κι αν είναι η προσπάθεια σίτισης που καταβάλλουν σύλλογοι, φορείς και ιδιώτες, είναι τέτοιοι οι αριθμοί αφίξεων, που δεν επαρκεί η προσφορά, καθώς καθημερινά παραμένουν στο νησί 1000 πρόσφυγες κατά μέσο όρο. Ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών, είναι γυναίκες και μικρά παιδιά.

* Η Μαργαρίτα Ικαρίου είναι δημοσιογράφος
* Κεντρική φωτογραφία: Πέτρος Τσακμάκης – ΑΠΕ

Φωτογραφίες του Αντώνη Ιατρού από τη Σάμο: