H κριτική Τσακαλώτου στις προτάσεις Μακρόν για την Ευρώπη μέσα από το σημερινό άρθρο του στον Monde δεν αποτελεί έκπληξη, ούτε συνιστά διαφοροποίηση από την συμμαχία που έχει επιλέξει να συνάψει στρατηγικά η κυβέρνηση με τον γάλλο πρόεδρο. Οι ιδέες και οι θέσεις του υπουργού Οικονομικών υπέρ της βαθύτερης σύνδεσης της βιώσιμης ανάπτυξης που προτείνει ο Εμμανουέλ Μακρόν με την κοινωνική Ευρώπη είναι γνωστές και, στον πυρήνα τους, δεν απέχουν πολύ κι από εκείνες του Αλέξη Τσίπρα.

Δύο παράμετροι του άρθρου όμως, που σχετίζονται τόσο με την ευρωπαϊκή όσο και την εσωτερική συγκυρία, έχουν το δικό τους ιδιαίτερο ενδιαφέρον κι, ενδεχομένως, εμπεριέχουν και πολιτικά μηνύματα.

Η πρώτη συνίσταται στο γεγονός ότι το άρθρο δημοσιεύεται στην αφετηρία της συζήτησης τόσο για την «νέα αρχιτεκτονική» της Ευρώπης όσο και για το μεταμνημονιακό status quo στην Ελλάδα. Παρεμπιπτόντως, δε, δημοσιεύεται και μία ημέρα πριν από την συνάντηση Μακρόν – Μέρκελ στο Παρίσι, όπου οι ηγέτες Γαλλίας και Γερμανία θα βάλουν στο τραπέζι ακριβώς το κεφάλαιο των θεσμικών αλλαγών στην Ε.Ε.

Η δεύτερη παράμετρος έχει να κάνει με το στοιχείο της αμιγώς πολιτικής κριτικής του “μοντέλου Μακρόν” που περιλαμβάνει το άρθρο, απορρίπτοντας τις οριζόντιες συναινέσεις και συγκλίσεις.

Ο συναπισμός «ουράνιο τόξο»

«Ο Πρόεδρος Μακρόν», γράφει στο άρθρο του ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, «προσπάθησε να δημιουργήσει στη Γαλλία έναν συνασπισμό “ουράνιου τόξου” που εκτείνεται από την κεντροαριστερά ως την κεντροδεξιά, εν μέρει για να ενισχύσει το σημαντικό ευρωπαϊκό εγχείρημά του. Υπάρχει ένα ζήτημα ως προς το βαθμό στον οποίο ένας τέτοιος συνασπισμός μπορεί να εξαχθεί και να αναπτυχθεί σε κάποιο διαφορετικό ευρωπαϊκό περιβάλλον. Υπάρχει όμως και το ζήτημα του κατά πόσο αυτό είναι επιθυμητό. Η δημοκρατία τροφοδοτείται από πολιτικές, ιδεολογικές και κοινωνικές διαφορές».

«Παραδοσιακά, η κεντροαριστερά και η κεντροδεξιά διαφωνούν τόσο για τον βαθμό στον οποίο είναι αναγκαίος ο αναδιανεμητικός ρόλος του φορολογικού συστήματος όσο και για την αναγκαιότητα και το εύρος των δημόσιων επενδύσεων και των δημόσιων αγαθών. Ο φόβος είναι ότι οι συμμαχίες τύπου “ουράνιου τόξου”, ειδικά εάν αποκτήσουν μόνιμα χαρακτηριστικά και δεν προκύπτουν μόνο ως αναγκαιότητα σε μια συγκεκριμένη πολιτική συγκυρία, αποκόπτουν το οξυγόνο τέτοιων πολιτικών συζητήσεων οι οποίες όμως είναι πολύ αναγκαίες για μια ζωντανή δημοκρατία».

Με δεδομένο ότι και ουδείς άλλος στον ΣΥΡΙΖΑ, μηδέ του Αλέξη Τσίπρα εξαιρουμένου, προκρίνει μοντέλα διακυβέρνησης τύπου «ουράνιου τόξου» ούτε εδώ προκύπτει ζήτημα ουσιαστικής διαφοροποίησης του Ευκλείδη Τσακαλώτου. Προκύπτει, όμως, μια πρόθεση διακριτής παρουσίας και ρόλου του υπουργού Οικονομικών τόσο στο επίπεδο της πανευρωπαϊκής συζήτησης για τις θεσμικές αλλαγές στην Ε.Ε. όσο και στο εγχώριο επίπεδο διαμόρφωσης της πολιτικής μεταμνημονιακής ατζέντας.

Η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ

Οι πολιτικά “καχύποπτοι” συνδέουν αυτήν  την πρόθεσή του και με την επικείμενη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, την Παρασκευή και το Σάββατο, όπου θα τεθούν ακριβώς τα μεγάλα διλήμματα της μετα-μνημονιακής διακυβέρνησης, όπως την συνδέουν και με τις δύσκολες ισορροπίες που επιχειρεί να τηρήσει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ως υπουργός Οικονομικών και ταυτόχρονα ως άτυπος επικεφαλής της ομάδας των «53».

Οι γνώστες της πολιτικής κουλτούρας του ΣΥΡΙΖΑ λένε απλώς πως ο υπουργός Οικονομικών δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να αναδείξει κάποια από τα στοιχεία του ανοιχτού προβληματισμού που υπάρχουν στο κόμμα και θα συζητηθούν – ως επιβάλλεται να γίνει – το επόμενο διήμερο.

Σ’ αυτόν τον πολιτικό προβληματισμό βεβαίως, πέραν των μεγάλων ευρωπαϊκών διλημμάτων και ζητημάτων, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δύσκολα θα μπορέσει να ταυτιστεί πλήρως με το σύνολο της ατζέντας που ανοίγουν οι «53» – μιας ατζέντας, η οποία αναμένεται να αποτυπωθεί και στο “κείμενο συμβολής” το οποίο θα καταθέσουν στην Κεντρική Επιτροπή.

Στο κείμενο αυτό δεσπόζουσα θέση θα έχει το αίτημα ενισχυμένων διασφαλίσεων της πρώτης κατοικίας έναντι των πλειστηριασμών, ένα ζήτημα για το οποίο ο υπουργός Οικονομικών εξήγησε πρόσφατα και ευθέως στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ότι ενέχει σοβαρούς κινδύνους και προβλήματα σε σχέση με την απρόσκοπτη ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.

Πέραν τούτου, ωστόσο, τα πολιτικά μηνύματα του άρθρου Τσακαλώτου έχουν το δικό τους βάρος, εάν προσμετρηθεί ότι στην Κεντρική Επιτροπή θα μπουν σε συζήτηση και θέματα όπως η πολιτική συμμαχιών του ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, καθώς και η στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης στην συγκρότηση μεγάλου συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών στην Γερμανία.