Κείμενο με τίτλο «Το αύριο δεν είναι πια αδιαπέραστο πέπλο» κλήθηκαν να αναπτύξουν οι υποψήφιοι των γενικών λυκείων κατά την πρώτη ημέρα των Πανελλαδικών Εξετάσεων στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Το θέμα αφορά τα εφόδια και τις δεξιότητες, που πρέπει να έχουν οι νέοι για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της εποχής και πώς μπορούν να βελτιώσουν τον κόσμο.

Επίσης, ζητήθηκε από τους υποψηφίους να σχολιάσουν το ποίημα του Γκάτσου «Στον Σείριο».

«Βατό και κατανοητό» το θέμα της έκθεσης

«Βατό και κατανοητό» χαρακτηρίζει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο το θέμα της έκθεσης, που αφορά τις δεξιότητες και τα εφόδια για το μέλλον, η φιλόλογος καθηγήτρια στο Κοινωνικό Φροντιστηρίου Αγίου Δημητρίου, Σίσσυ Κωνσταντάρα. Επίσης, τα κείμενα ως προς την προσέγγιση των ερωτημάτων έχουν ακριβώς τη ίδια δομή με τα περσινά. Το ερώτημα στο ποίημα του Γκάτσου ήταν κάτι αναμενόμενο. Πιθανόν, η περίληψη του κειμένου (Θέμα Α1) να δυσκολέψει τους υποψηφίους, εκτιμά η κ. Κωνσταντάρα. 

Οι απαντήσεις:

Δείτε τις προτεινόμενες απαντήσεις στα θέματα Έκθεσης Πανελληνίων 2021, από τον εκπαιδευτικό όμιλο ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ:

ΘΕΜΑ Α

Α1.

Η δεύτερη παράγραφος του κειμένου εστιάζει στον προβληματισμό των νέων στην Ελλάδα για τον επαγγελματικό προσανατολισμό και το εργασιακό τους μέλλον. Ειδικότερα, δύο μαθητές προτείνουν    ο επαγγελματικός προσανατολισμός να ενταχθεί από νωρίς  στο σχολείο, ενώ θεωρούν πως ο κοινωνικός ρατσισμός έναντι ορισμένων επαγγελμάτων εντείνει  την ανεργία και  την απογοήτευσή τους. Τέλος, η οικονομική κρίση διαμορφώνει μια προβληματική αγορά εργασίας, οδηγώντας αρκετούς νέους στον επαγγελματικό συμβιβασμό ή στη φυγή προς το εξωτερικό.

Μονάδες 15

Β1

Α. Σ

Β.Σ

Γ.Λ

Δ. Σ

Ε.Λ

Β2.Α

Κυριολεκτικός Τίτλος Οι προβληματισμοί των νέων για την επιλογή επαγγέλματος .

Μεταφορικός Τίτλος Ο δύσβατος δρόμος προς το όνειρο.

Β2. Β

Στο κείμενο ένα καταγράφονται οι προβληματισμοί της συντάκτριας για τις εξελίξεις από την κυριαρχία της τεχνολογίας. Οι προβλέψεις αυτές κατά άλλους είναι δυσοίωνες, κατά άλλους αισιόδοξες. Η χρήση στατιστικών στοιχείων στην δεύτερη κι στην τρίτη παράγραφο ενισχύει την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των επιχειρημάτων της. Ειδικότερα στην δεύτερη παράγραφο τεκμηριώνονται οι αρνητικές προβλέψεις από τις τεχνολογικές εξελίξεις (το 47% δήλωσε …), ενώ στην Τρίτη παράγραφο ενισχύεται η θέση όσων αντιμετωπίζουν με αισιοδοξία το μέλλον αυτό (το 39% δήλωσε αντιθέτως…).

Στο δεύτερο κείμενο εξετάζεται το ζήτημα της επαγγελματικής αποκατάστασης αλλά και τα όνειρα των νέων. Στο άρθρο παρουσιάζονται αυτούσια τα λόγια τεσσάρων τελειόφοιτων μαθητών. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται ο βιωματικός χαρακτήρας του κειμένου, ενώ προσδίδεται ζωντάνια και παραστατικότητα στο ύφος του. Οι μαρτυρίες της Τάνιας, της Αντωνίας, του Σπύρου και της Αλεξάνδρας αναδεικνύουν με οικείο και άμεσο τρόπο τις απόψεις τους.

Β3.

Η συντάκτρια του κειμένου ένα επιδιώκει να ευαισθητοποιήσει τους/τις αναγνώστες/αναγνώστριες.  αυτό το επιτυγχάνει με τις παρακάτω γλωσσικές επιλογές:

Α. χρήση α’ πληθυντικού προσώπου (το παρόν δεν μας αποτρέπει να φανταστούμε το μέλλον). Με το α’ πληθυντικό πρόσωπο προδίδεται καθολικότητα στο νόημα και συλλογική ευθύνη της ανθρωπότητας στο να παλέψει για να οραματιστεί ένα καλύτερο μέλλον.

Β. ποιητική λειτουργία της γλώσσας (αδιαπέραστο πέπλο, πεδίο εκκόλαψης προσδοκιών, σωρεύουμε δυνάμεις ενάντια στα μελλοντικά ερείπια). Οι μεταφορικές εκφράσεις και τα λογοτεχνικά σχήματα προσδίδουν ζωντάνια στον λόγο και προκαλούν συναισθήματα στον αναγνώστη.

Γ. Χρήση ρητορικού ερωτήματος (Άλλωστε, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;). Το ρητορικό αυτό ερώτημα με το οποίο κλείνει μάλιστα και το κείμενο εκφράζει έντονη προτροπή προς τον αναγνώστη, έλκει την προσοχή του και τον προβληματίζει ώστε να αγωνιστεί για ένα αισιόδοξο μέλλον. Το ερώτημα αυτό προσδίδει ζωντάνια, παραστατικότητα και συναισθηματική φόρτιση στις απόψεις της συντάκτριας.

ΘΕΜΑ Γ

Το ποίημα του Νίκου Γκάτσου αναφέρεται, κατά τη γνώμη μου, στην απογοήτευση και τη θλίψη των παιδιών του Σείριου  για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκείνα στη Γη.  Με την ουτοπική περιγραφή της ζωής στο Σείριο, το οποίο αποτελεί ένα αστέρι, τα παιδιά βιώνουν την ανεμελιά της ηλικίας τους μακριά από πολέμους και θανάτους και απολαμβάνουν τις Κυριακές τους σαν να είναι γιορτή. Βλέποντας όμως ένα διαφορετικό άστρο, που το παρομοιάζει το ποιητικό υποκείμενο <<σαν φτερό θαλασσινό>> ,φαίνεται να τους προβληματίζει και να <<παιδεύει το μυαλό τους>> και γι’ αυτό απευθύνονται στο δάσκαλο. Εκείνος τους απαντά ότι είναι  η Γη και την προσωποποιεί με <<αρρώστια και πληγή>> και τότε συνειδητοποιούν ότι σε άλλα μέρη του σύμπαντος τα παιδιά υποφέρουν από πολλά δεινά. Ωστόσο, οι συνομήλικοι τους στη Γη περιγράφονται μεταφορικά ως <<ακούραστοι του ονείρου κυνηγοί>>, οι οποίοι με συνθήματα στους τοίχους αγωνίζονται για ένα καλύτερο αύριο.

Θα ήμαστε ικανοποιημένοι αν ζούσαμε στο Σείριο καθώς τα παιδιά φαίνεται να είναι απαλλαγμένα από αρρώστιες, έγνοιες και τα προβλήματα της σύγχρονης εποχής. Επομένως, ζουν όπως θα έπρεπε όλα τα παιδιά του κόσμου, χαρούμενα, αισιόδοξα και ασφαλή.

ΘΕΜΑ Δ

Τίτλος: Ατενίζοντας με αισιοδοξία το μέλλον

Πρόλογος

Αφόρμηση από επικαιρότητα: Αφόρμηση από τα κείμενα αναφοράς σχετική με το δυσοίωνο μέλλον που απορρέει από την έρευνα του Pew Research Center. Αναφορά στο Ζ1

[πρόσωπο: α’ ενικό και πληθυντικό]

Δ.

Επ: Άρθρο σε ιστοσελίδα του σχολείου

Α)

• Εξοικείωση με την τεχνολογία
• Κριτική σκέψη
• Άρση στερεοτύπων-προκαταλήψεων
• Πνεύμα ανεκτικότητας- σεβασμός στο διαφορετικό
• Πολιτική υπευθυνότητα-συμμετοχή στα κοινά-ενεργός πολίτης
• Πίστη στα δημοκρατικά ιδεώδη-δημοκρατικές αξίες
• Αυτογνωσία-κατάλληλη επιλογή επαγγέλματος
• Επαγγελματική προσαρμοστικότητα που απορρέει από την αναγκαιότητα για συνεχή ειδίκευση
• Ψυχική ανθεκτικότητα (θωράκιση από την επαγγελματική ανασφάλεια-φόβο για εργασιακή αβεβαιότητα)

Β)

• Άρση της κοινωνικής αναλγησίας. Αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων με εν συναίσθηση
• Συμμετοχή σε εθελοντικές ομάδες. Ενίσχυση διεθνών οργανισμών. Έμπρακτη προσφορά στον συνάνθρωπο.
• Περιβαλλοντικές δράσεις (δεντροφυτεύεις, αναδασώσεις κα.)
• Καταγγελτική στάση σε φαινόμενα που απειλούν τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.
• Ειρηνικές πορείες, διαμαρτυρίες
• Συγγραφή κειμένων σε σχολικές εφημερίδες ή ηλεκτρονικά μέσα-επιδίωξη διαλόγου με αρμόδιους φορείς
• Εκδηλώσεις συμπαράστασης και αλληλεγγύης προκειμένου να αναπτυχθεί και επιλυθεί το πρόβλημα
• Ο πολιτισμός να αποτελέσει το μέσο προώθησης των συλλογικών αιτημάτων σε παγκόσμια κλίμακα ( διεθνείς συναυλίες, εκθέσεις ζωγραφικής, συγγραφή βιβλίων κα)
• Δημιουργία ιστοσελίδων -κοινωνικά δίκτυα με στόχο την προβολή των προβλημάτων και την προώθηση προτάσεων για την αντιμετώπισή τους μέσω του διαλόγου.

Επίλογος

Εύλογες οι ανησυχίες, λογική απόρροια της σύγχρονης πραγματικότητας. Είναι στο χέρι μας να δομήσουμε έναν κόσμο καλύτερο.

ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ ΕΙΡΗΝΗ, ΔΑΒΟΥ ΜΑΡΙΑΝΝΑ, ΚΑΤΤΗ ΜΑΡΙΝΑ, ΜΗΤΡΟΥΣΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ, ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΒΗΘΛΕΕΜ, ΑΣΗΜΟΥ ΑΝΝΑ, ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΕΛΕΝΑ, ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΜΑΝΤΩ, ΣΕΡΙΦΗΣ ΣΠΥΡΟΣ, ΣΠΙΝΤΙΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ.