Καθώς το ICIJ δίνει στη δημοσιότητα όλο και περισσότερες πληροφορίες για το περιεχόμενο των Pandora Papers, αποκαλύπτεται ένας κόσμος όπου τα εκατομμύρια ταξιδεύουν προς χώρες-φορολογικούς παραδείσους μέσω περίπλοκων δικτύων υπεράκτιων εταιριών, για λογαριασμό πλούσιων, ισχυρών και συχνά ιδιαίτερα δημοφιλών προσώπων.

Αν και αρκετά από τα πρόσωπα αυτά έχουν καταγωγή ή δραστηριότητα στη Ρωσία, το Πακιστάν ή χώρες της Λατινικής Αμερικής, εδώ θα δούμε πιο αναλυτικά δέκα περιπτώσεις ιδιοκτητών υπεράκτιων (off shore) εταιριών που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη.

Με μεθόδους νόμιμες ή μη, οι δικαστικές αρχές ανά τον κόσμο οφείλουν να αποφανθούν γι’ αυτό, πρόσωπα όπως η ποπ-σταρ Σακίρα, ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ, ο προπονητής της Μάντσεστερ Σίτι Πεπ Γκουαρδιόλα, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις, η Γερμανίδα πρώην σούπερ μόντελ Κλόντια Σίφερ και οι εν ενεργεία Πρόεδροι της Ουκρανίας και του Μαυροβουνίου, Βολοντιμίρ Ζελένσκι και Μίλο Τζουγκάνοβιτς βρίσκονται σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) ανάμεσα στους πραγματικούς ιδιοκτήτες υπεράκτιων εταιριών με κεφάλαια που είναι δύσκολο να ελεγχθούν.

Στα Pandora Papers βρίσκονται ακόμα, μεταξύ άλλων, ο ντράμερ των Beatles Ρίνγκο Σταρρ, ο Γάλλος πρώην γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρο-Καν, ο Βρετανός ποπ σταρ Έλτον Τζον, ο νυν υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας Γουόπκε Χέκστρα, ο ποδοσφαιριστής της Παρί Σαιντ Ζερμέν Άνχελ Ντι-Μαρία, ο δημοφιλής Ισπανός τραγουδιστής Χούλιο Ιγκλέσιας και φυσικά ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης.

Κι ενώ από τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία δεν προκύπτει κάποιος Έλληνας πολιτικός στα Pandora Papers, η ύπαρξη 283 υπεράκτιων εταιριών που σχετίζονται με την Ελλάδα αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι πλούτος που δημιουργείται στη χώρα μας συσσωρεύεται αλλού, προκειμένου όσοι τον κατέχουν να εξασφαλίζουν ευνοϊκότερους όρους. Το ICIJ έχει προαναγγείλει αποκαλύψεις ονομάτων τον ερχόμενο Νοέμβριο.

Αίτηση για 3 off-shore από τη Σακίρα κατά τη διάρκεια φορολογικών ελέγχων

Σύμφωνα με τα Pandora Papers, το όνομα της γεννημένης στην Κολομβία αλλά κατοίκου Βαρκελώνης σούπερ-σταρ βρέθηκε σε αιτήσεις δημιουργίας τριών υπεράκτιων εταιριών από το 2019 και καθώς έρευνα από τις ισπανικές φορολογικές αρχές βρισκόταν σε εξέλιξη. Η έρευνα είχε ξεκινήσει το 2018, με την ισπανική δικαιοσύνη να αποφαίνεται ότι η Σακίρα χρωστούσε 16,4 εκατ. δολάρια (περίπου 14,1 εκατ. ευρώ), ποσό που σύμφωνα με το γραφείο δημοσίων σχέσεων που την εκπροσωπεί πληρώθηκε αμέσως μετά την απόφαση.

Σχετικά με τις αιτήσεις για τις τρεις υπεράκτιες εταιρίες, οι άνθρωποι του ICIJ επισημαίνουν ότι τέτοιου είδους φόρμες αφορούν συνήθως τη δημιουργία νέων εταιριών. Ωστόσο οι εκπρόσωποι της δημοφιλούς τραγουδίστριας είπαν στο La Sexta (μέσο-συνεργάτη του ICIJ ότι οι εταιρίες αυτές είχαν δημιουργηθεί πριν η Σακίρα εγκατασταθεί στην Ισπανία και πως οι εταιρίες πλέον δεν έχουν έσοδα, ούτε δραστηριότητα.

Η αγορά των Μπλερ μέσω off-shore και η σύνδεση με ισχυρή οικογένεια του Μπαχρέιν

Ο επί τρεις θητείες πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου και πρώην επικεφαλής του κόμματος των Εργατικών Τόνι Μπλερ απέκτησε έμμεσα μαζί με τη σύζυγό του και δικηγόρο στο επάγγελμα Τσέρι το 2017 ένα κτίριο γραφείων στο Λονδίνο εκτιμώμενης αξίας 8,8 εκατ. δολαρίων. Η απόκτηση της εν λόγω ακίνητης περιουσίας έγινε μέσω της αγοράς της ιδρυμένης στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους εταιρίας Romanstone. Με αυτό τον τρόπο οι Μπλερ, πάντα σύμφωνα με το ICIJ, απέφυγαν φόρους ύψους 400.000 δολαρίων.

Μάλιστα η Romanstone International υπήρξε θυγατρική μιας εταιρίας αγοραπωλησίας ακινήτων που ανήκε στην οικογένεια του Ζαγιέντ μπιν Ρασίντ αλ Ζαγιανί, υπουργού βιομηχανίας και τουρισμού του Μπαχρέιν. Οι άνθρωποι του ICIJ ισχυρίζονται ότι τα Pandora Papers αναδεικνύουν για πρώτη φορά τη σύνδεση μεταξύ του συγκεκριμένου κτιρίου γραφείων στο Λονδίνο και της συγκεκριμένης οικογένειας του Μπαχρέιν.

Με δήλωσή τους στο BBC, που είναι επίσης συνεργάτης του ICIJ, εκπρόσωπος των Μπλερ είπε ότι «γνώριζαν» πως ο φόρος ακίνητης περιουσίας «δεν είναι πληρωτέος σε συνάρτηση με την αγορά των μετοχών» και πως ήταν ο πωλητής που ζήτησε «να δομηθεί η συναλλαγή κατ’ αυτόν τον τρόπο».

Αμοιβές από το Κατάρ είχε «παρκάρει» στην Ανδόρα ο Γκουαρδιόλα

Αν και δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, ο Τζόζεπ ή Πεπ Γκουαρδιόλα είναι από τους πλέον πετυχημένους προπονητές ποδοσφαίρου στον κόσμο. Όμως συμπερίληψή του στα Pandora Papers έχει να κάνει με αμοιβές που λάμβανε ως ποδοσφαιριστής της Αλ Άχλι, ομάδας του Κατάρ, την περίοδο 2003-2005.

Τα χρήματα αυτά, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας El Pais που συνεργάζεται με το ICIJ, ο Γκουαρδιόλα τα διοχέτευε σε λογαριασμό που διέθετε στην Ανδόρα, το κρατίδιο στα Πυρηναία Όρη, μέχρι το 2012. Ο λογαριασμός αυτός ωστόσο φαινόταν να ανήκει σε μια εταιρία με την ονομασία Repox Investments που είχε έδρα τον Παναμά.

Ο φορολογικός σύμβουλος του δημοφιλούς προπονητή της Μάντσεστερ Σίτι Λουίς Ορομπιτγκ δήλωσε ότι η Repox Investments δεν είχε καμία δραστηριότητα και συνεπώς στήθηκε μόνο και μόνο για να μη φαίνεται ο πραγματικός ιδιοκτήτης του τραπεζικού λογαριασμού στην Ανδόρα. Μόνο το 2012, όταν η τότε κυβέρνηση Ραχόι στην Ισπανία έδωσε κίνητρα για επαναπατρισμό κεφαλαίων στη χώρα, ο Γκουαρδιόλα φανέρωσε τα χρήματα αυτά.

Μυστική αγορά βίλας 22 εκατ. από τον Τσέχο πρωθυπουργό

Από την έρευνα του ICIJ στα Pandora Papers προκύπτει ότι ο δισεκατομμυριούχος πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις το 2009 είχε τοποθετήσει κρυφά 22 εκατομμύρια δολάρια σε εταιρείες με έδρα τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους (ΒΠΝ) και την Ουάσινγκτον προκειμένου να αποκτήσει έναν πύργο σε χωριό έξω από τις Κάννες, στη νότια Γαλλία.

Για τη σύσταση της εταιρίας στις ΒΠΝ συνεργάστηκε με την Alcogal, τη νομική φίρμα που κατέχει τη μερίδα του λέοντος των υποθέσεων στα Pandora Papers. Μάλιστα η Alcogal φέρεται να έχει εντοπίσει ενδεχόμενη απόπειρα ξεπλύματος μαύρου χρήματος ή/και χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων. Έτσι η εταιρία λύθηκε λίγους μήνες αργότερα.

Ο Μπάμπις δεν απάντησε στα επαναλαμβανόμενα αιτήματα του ICIJ για κάποιο σχόλιο, όπως έγραψε στο Twitter. «Δεν έχω κάνει ποτέ κάτι παράνομο ή κακό. Όμως αυτό δεν τους εμποδίζει να προσπαθούν να με δυσφημούν και να επηρεάσουν τις βουλευτικές εκλογές στην Τσεχία», έγραψε ο Τσέχος πρωθυπουργός ενόψει των εκλογών που είναι προγραμματισμένες για την Παρασκευή και το Σάββατο.

Τουλάχιστον έξι εταιρίες στις Παρθένες Νήσους για την Κλόντια Σίφερ

Όχι μία και δύο αλλά τουλάχιστον έξι εταιρίες κατέχει στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους το μοντέλο-σύμβολο της δεκαετίας του 90 Κλόντια Σίφερ. Από τα αρχεία των Pandora Papers προκύπτει ότι έχει επίσης στήσει και μια σύμπραξη (trust) όπου επενδύει εισοδήματα υπέρ της οικογένειάς της.

Μέσω των δικηγόρων της η Σίφερ είπε στην Süddeutsche Zeitung, επίσης συνεργάτη του ICIJ, ότι είναι συνεπής με τις φορολογικές της υποχρεώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου και ζει με τον Βρετανό σύζυγό της, σκηνοθέτη Μάθιου Βον.

Documents show that Zelenskyy owned a stake in a shell company registered in the British Virgin Islands called Maltex Multicapital Corp, which is described in leaked records as holding shares in film-production and distribution companies.

Ο φίλος του Ουκρανού Προέδρου που δεν «ξεφορτώθηκε» την off-shore

Ηθοποιός ο ίδιος πριν γίνει πρόεδρος της Ουκρανίας, ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι εμφανίζεται στα Pandora Papers να υπήρξε κάτοχος μετοχών μιας εταιρίας στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους που με τη σειρά της είχε μετοχές σε εταιρίες παραγωγής και διανομής κινηματογραφικών ταινιών.

Τον Μάρτιο του 2019, ένα μήνα πριν εκλεγεί πρόεδρος, ο Ζελένσκι μεταβίβασε κρυφά τις μετοχές του στον στενό του φίλο και συνεργάτη Σεργκίι Σέριφ, ο οποίος εν συνεχεία διορίστηκε στο επιτελείο του Προέδρου στο Κίεβο. Μόνο που σύμφωνα με τα έγγραφα της έρευνας, εκείνος δεν παραχώρησε ποτέ τις μετοχές εκείνης της εταιρίες στις ΒΠΝ, παρά τη συμμετοχή του στη διοίκηση της χώρας. Οι Ζελένσκι και Σέριφ αρνήθηκαν να τοποθετηθούν επί του θέματος.

Καμία πληροφορία για τα ποσά των off-shore του Μαυροβουνίου Προέδρου

Ο Μίλο Τζουγκάνοβιτς κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή του Μαυροβουνίου τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Στα δύο χρόνια που μεσολάβησαν μεταξύ της έκτης και της έβδομης θητείας του ως πρωθυπουργός του μικρού κρατιδίου της πρώην Γιουγκοσλαβίας και συγκεκριμένα το 2012 ο Τζουγκάνοβιτς δημιούργησε δύο εταιρίες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.

Στα σχετικά αρχεία αναφέρεται ότι τα ποσά που είχαν σταλεί εκεί προέρχονταν από «απολαβές καριέρας και επενδυτικές προμήθειες», αλλά δεν υπήρχε καμία αναφορά στην περιουσία των εταιριών αυτών. Ο Πρόεδρος του Μαυροβουνίου απάντησε στο ICIJ ότι σε εκείνο το μεσοδιάστημα εργαζόταν στον ιδιωτικό τομέα αλλά πως δεν έστειλε ποτέ χρήματα σε αυτές τις υπεράκτιες εταιρίες.

Δραστήριος στις off-shore ο ντράμερ των Beatles, Ρίνγκο Σταρρ

Με περιουσία που υπολογίζεται σε 400 εκατ. δολάρια, ο ντράμερ του εμβληματικού βρετανικού συγκροτήματος εμφανίζεται στα Pandora Papers να δημιούργησε δύο εταιρίες αγοραπωλησιών ακίνητης περιουσίας στις Μπαχάμες.

Επίσης έχει στήσει τουλάχιστον πέντε επιχειρηματικές συμπράξεις (trusts) στον Παναμά. Τρεις από αυτές τις συμπράξεις στις οποίες δικαιούχοι είναι τα παιδιά του Σταρρ, δραστηριοποιούνται στις ασφάλειες ζωής ενώ μία ακόμα διαχειρίζεται τα εισοδήματα του ντράμερ των «Σκαθαριών» από πνευματικά δικαιώματα και ζωντανές εμφανίσεις. Οι εκπρόσωποί του αρνήθηκαν να απαντήσουν στις ερωτήσεις του ICIJ.

Οι νέες περιπέτειες του κου Στρος-Καν

Το 2011 ολοκλήρωνε τη θητεία του ως επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και δρομολογούσε τη διεκδίκηση της Προεδρίας της Γαλλίας με το κόμμα των Σοσιαλιστών. Όμως συνελήφθη για σεξουαλική παρενόχληση και αφού έκλεισε αστικά την υπόθεση ξεκίνησε μια νέα καριέρα με επιχειρήσεις στο Μαρόκο.

Ο λόγος φυσικά για τον Ντομινίκ Στρος-Καν ο οποίος σύμφωνα με τα Pandora Papers επωφελήθηκε μιας ειδικής φορολογικής ρύθμισης στο Μαρόκο και επέλεξε να πληρώνεται εκεί για υπηρεσίες οικονομικού συμβούλου που προσέφερε σε ρωσικές και κινεζικές εταιρίες.

Αφού η ευνοϊκή ρύθμιση έληξε, από την έρευνα που έκαναν ως συνεργάτες του ICIJ η εφημερίδα Le Monde και το τηλεοπτικό πρόγραμμα Premieres Lignes, προέκυψε ότι ο Στρος-Καν το 2018 ίδρυσε μια νέα συμβουλευτική, αυτή τη φορά στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Ο Ντομινίκ Στρος-Καν δεν απάντησε στους συνεργάτες του ICIJ που του ζήτησαν κάποιο σχόλιο.

Ζευγάρια φτιάχνει τις off-shore ο Έλτον Τζον

Με την περιουσία του να εκτιμάται άνω των 530 εκατ. δολαρίων ο εκ των πλέον πετυχημένων μουσικών όλων των εποχών Έλτον Τζον διαθέτει περισσότερες από 12 εταιρίες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.

Από τα Pandora Papers προκύπτει ότι συχνά ο Τζον στήνει τις εταιρίες του σε ζεύγη, μία για εισοδήματα που δημιουργούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) και μία για χρήματα που λαμβάνει στο εξωτερικό της χώρας του.

Οι εκπρόσωποι του Έλτον Τζον απάντησαν με γράμμα στο ICIJ λέγοντας ότι οι υπεράκτιες εταιρίες πληρώνουν εταιρικό φόρο στο ΗΒ και πως δεν τις χρησιμοποιεί για να μειώσει τις φορολογικές υποχρεώσεις του ή να αποφύγει βεβαιωμένες οφειλές. Ωστόσο ο καθηγητής πρακτικής λογιστικής στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ είπε στο ICIJ ότι να δραστηριοποιείται κάποιος στο ΗΒ αλλά με έδρα στο εξωτερικό προδίδει συνήθως μια τάση για απόκρυψη στοιχείων.

Γερουσιαστής με off-shore παρέα με τραπεζίτες, τώρα υπουργός

Ο λόγος για τον υπουργό Οικονομικών της Ολλανδίας Γουόπκε Χέκστρα, ο οποίος εκλέχθηκε στη Γερουσία της χώρας το 2011, αφού είχε υπάρξει στέλεχος του κολοσσού των συμβουλευτικών McKinsey & Co. Το 2009 όμως, σύμφωνα με τα Pandora Papers, είχε αποκτήσει μετοχές στην Candace Management Ltd., με έδρα τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους. Αύξησε μάλιστα τον αριθμό των μετοχών ενώ ήταν γερουσιαστής, το 2013 και το 2014.

Στην ίδια υπεράκτια εταιρία είχαν μετοχές και οι βασικοί εκπρόσωποι της ολλανδικής τράπεζας ABN AMRO Bank. Τον Οκτώβριο του 2017 ο Χέκστρα διορίζεται υπουργός Οικονομικών στην κεντροδεξιά κυβέρνηση του Μαρκ Ρούτε. Ο ίδιος ο Χέκστρα ισχυρίστηκε ότι πούλησε τις μετοχές του στην Candace μία εβδομάδα πριν αναλάβει τα υπουργικά του καθήκοντα.

Πού πηγαίνει ο Ντι Μαρία τα έσοδα από τη χρήση της εικόνας του

Εκτός από τις απολαβές του ως παίκτης σε μερικούς από τους μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς συλλόγους της Ευρώπης τα τελευταία 14 χρόνια, όπως οι περισσότεροι άσοι του ποδοσφαίρου ο Άνχελ Ντι Μαρία κερδίζει αρκετά χρήματα από τη διαχείριση της εικόνας του. Τα χρήματα αυτά, σύμφωνα με τα Pandora Papers, τα κατευθύνει στον Παναμά.

Το 2017 ο Αργεντίνος αναγκάστηκε να πληρώσει 2,2 εκατ. δολάρια σε φόρους και πρόστιμα αφού κρίθηκε ένοχος στην Ισπανία για δύο περιπτώσεις φορολογικής απάτης, σχετικά με εισοδήματα που είχε ως παίκτης της Ρεάλ Μαδρίτης αλλά είχε στείλει στην Παναμέζικη εταιρία του Sunpex Corp. Inc.

Εκπρόσωπος του Ντι Μαρία επιβεβαίωσε στο ICIJ ότι ο παίκτης πούλησε τα δικαιώματα της εικόνας του στην Sunpex το 2009. Έγγραφα που εξασφάλισαν όμως οι δημοσιογράφοι των Pandora Papers δείχνουν πως ο Ντι Μαρία ακόμα και το 2017 μετέφερε στον Παναμά εισοδήματα που αποκόμισε από συνεργασία του με την Adidas.

Χούλιο Ιγκλέσιας: Εκατομμύρια πωλήσεις δίσκων και 20 εταιρίες στις Παρθένες Νήσους

Θεωρείται ο πιο εμπορικός καλλιτέχνης της ηπειρωτικής Ευρώπης όλων των εποχών και η περιουσία του που εκτιμάται σε 936 εκατ. δολάρια μάλλον το επιβεβαιώνει. Όμως ο Χούλιο Ιγκλέσιας φαίνεται πως δεν αφήνει τα χρήματά του στην Ισπανία, αφού σύμφωνα με τα Pandora Papers, κατέχει πάνω από 20 εταιρίες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.

Οκτώ μάλιστα από αυτές αγοράζουν ακίνητα στο Μαϊάμι και την ευρύτερη περιοχή από το 2008. Ο ράσελ Κινγκ, δικηγόρος στην Φλόριντα που έστησε εταιρίες στις ΒΠΝ για λογαριασμό του Ιγκλέσιας, δήλωσε ότι η αγορά ακινήτων στις ΗΠΑ μέσω υπεράκτιων εταιριών συμφέρει τους μη μόνιμους κατοίκους της χώρας, καθώς έτσι πληρώνουν λιγότερο για φόρο περιουσίας.

Το γραφείο του Προέδρου Αναστασιάδη και ένας Ρώσος μεγιστάνας

Η εφημερίδα Guardian αναφέρεται και στη νομική εταιρεία Anastasiades & Partners που είχε ιδρύσει ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης. Συγκεκριμένα, το δικηγορικό γραφείο κατηγορείται ότι απέκρυψε τα περιουσιακά στοιχεία ενός αμφιλεγόμενου Ρώσου μεγιστάνα πίσω από πλασματικούς ιδιοκτήτες.

Σε μια μυστική έκθεση που κατατέθηκε στις οικονομικές ρυθμιστικές αρχές της Καραϊβικής, η Alcogal ανέφερε ότι είχε παραπλανηθεί από το νομικό γραφείο του Αναστασιάδη, αναδεικνύοντας ως πραγματικό ιδιοκτήτη τον Ρώσο επιχειρηματία Λεονίντ Λεμπέντεφ.

«Δεν έχω καμία γνώση και θα ήταν αδύνατο να γνωρίζω και να είμαι σε θέση να απαντήσω σε οποιεσδήποτε καταγγελίες σχετικά με τον χειρισμό των υποθέσεων της πρώην δικηγορικής μου εταιρείας», δήλωσε ο Πρόεδρος της Κύπρου στη βρετανική εφημερίδα.