«Μας έβαλαν να καθαρίσουμε τις τουαλέτες και άλλους χώρους του τμήματος, με σκοπό να μας εξευτελίσουν. Όταν ο πατέρας μου αντέδρασε στο άκουσμα της διαταγής  τον χτύπησαν με ηλεκτρική ράβδο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της κράτησης, ήμασταν δεμένοι οπισθάγκωνα με ελαστικά δεματικά (Tiewraps). Είχαν περάσει tiewraps ακόμη και σε μικρά παιδιά» λέει ο Humam για την εμπειρία του σε κρατητήρια της Τουρκίας. Οι συνθήκες κράτησης είναι ένα θέμα για το οποίο η Ελλάδα έχει επανειλημμένως καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Στα κείμενα που ακολουθούν η «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» RSA εξηγεί γιατί μετά την εφαρμογή της «συμφωνίας»  μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας , η διοικητική κράτηση χρησιμοποιείται ως εργαλείο αποτροπής νέων ροών αλλά και ως μοχλός πίεσης αιτούντων άσυλο έτσι ώστε να παραιτηθούν από τα αιτήματά τους, καταστρατηγώντας έτσι τις κείμενες διατάξεις. Στα στοιχεία που καταθέτει στο Tvxs.gr υπογραμμίζει μεταξύ άλλων τα εξής:

Στα κρατητήρια της αστυνομική διεύθυνσης Ρόδου με χωρητικότητα 40 ατόμων, τον Σεπτέμβριο του 2017 στοιβάζονταν σε απάνθρωπες συνθήκες 120 άτομα μεταξύ των οποίων πρόσφυγες, άνδρες και γυναίκες μαζί με τα μικρά παιδιά τους. Σοκαριστικό ήταν το γεγονός ότι οι πρόσφυγες, ακόμα και τα μωρά κοιμόντουσαν πάνω σε κουβέρτες στο πάτωμα στον προαύλιο χώρο ακριβώς δίπλα στα κελιά των ποινικών κρατουμένων. Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Δωδεκανήσου σε τηλεοπτικό σταθμό, ο αριθμός των προσφύγων κυμαίνεται μεταξύ 60-100 ανάλογα με τις αφίξεις. Ο χρόνος παραμονής στα κρατητήρια της αστυνομικής διεύθυνσης Ρόδου είναι τουλάχιστον 10 ημέρες και μπορεί να φτάσει και τους τρεις μήνες σε περίπτωση που κάποιος καταθέσει αίτημα ασύλου.

Η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Νότιας Δωδεκανήσου κατήγγειλε τον Σεπτέμβριο ότι τα κρατητήρια έχουν μετατραπεί σε ένα άτυπο Hot Spot και ότι η ανεξέλεγκτη κατάσταση που έχει παγιωθεί στα κρατητήρια, αποτελεί ωρολογιακή  βόμβα. Παρά τις προειδοποιήσεις η κατάσταση φαίνεται ότι δεν έχει αλλάξει σημαντικά.

Οι συνθήκες κράτησης είναι ένα θέμα για το οποίο η Ελλάδα έχει επανειλημμένως καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όμως οι Αρχές συνεχίζουν να εφαρμόζουν μαζικά το μέτρο της κράτησης χωρίς να εξετάζουν εναλλακτικά μέτρα. Στα κρατητήρια των Α.Τ των νησιών που εκ του νόμου προορίζονται μόνο για ολιγόωρη παραμονή επικρατούν ακόμη συνθήκες που συνιστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Υπεράριθμοι κρατούμενοι για μήνες κοιμούνται σε στρώματα στο πάτωμα χωρίς δυνατότητα άσκησης και προαυλισμού, συχνά στερούμενοι ακόμη και το φυσικό φως. Δεν παρέχεται καμία ψυχοκοινωνική στήριξη και διερμηνεία από το κράτος ή όταν παρέχεται είναι εξαιρετικά ελλειπής.

Πλημμελείς είναι τόσο στα κρατητήρια όσο και στα ΠΡΟ.ΚΕ.ΚΑ οι παρεχόμενες ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες που συνήθως απαιτούν την μεταφορά των κρατουμένων στα τοπικά νοσοκομεία. Κατά διαστήματα ιδιαίτερα έντονο είναι και το πρόβλημα της ψώρας μεταξύ των κρατουμένων (χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό των κρατητηρίων Χίου τους τελευταίους μήνες). Ευάλωτες κατηγορίες όπως θύματα βασανιστηρίων και ψυχικά ασθενείς χωρίς καμία μέριμνα παραμένουν εκεί για εβδομάδες ή και μήνες ενώ δεν προβλέπονται ειδικοί χώροι για γυναίκες και ανήλικα.

To βασανιστήριο του dulab

«Συχνά βασανίζονται από αισθήματα ανασφάλειας και αδικίας. Οι σκληρές εμπειρίες της κράτησης πολλές φορές οδηγούν σε βαθιές αλλαγές της θεώρησης του εαυτού τους.» λέει η Κωνσταντίνα Κράνου – κοινωνική λειτουργός, ειδικευμένη στην ψυχοτραυματολογία, .

«Ο Μ.Α., μου περιγράφει ένα από τα βασανιστήρια που υπέστη στην Συρία, γνωστό ως dulab, κατά το οποίο τον εξανάγκαζαν​ ​να μπει και να χωρέσει -φυσικά με μεγάλη δυσκολία- σε ένα μικρό ντουλάπι και να παραμείνει εκεί για αρκετή ώρα. Στις λιγοστές φορές που άνοιξε η πόρτα όση ώρα διήρκησε η συνάντηση μας ​ στο διάδρομο του ΑΤ όπου κρατείται​, είδα την εμφανή έλλειψη χώρου στα κρατητήρια μιας και οι κρατούμενοι που ήταν καθισμένοι πάνω σε γυμνά ​βρώμικα ​στρώματα από αφρολέξ, ήταν κολλητά ο ένας με τον άλλον και ​έπρεπε να σηκωθούν ώστε να ανοίξει η πόρτα. Το ίδιο επιβεβαίωσε και ο ​ίδιος, πως με δυσκολία μπορεί κάποιος να καταφέρει να ξαπλώσει.»

Humam* Το Παιδί του Πολέμου

Ο  Humam  γεννήθηκε στο τέλος της δεκαετίας του ’90 στα περίχωρα της Δαμασκού.  Ήταν μόλις  13 χρονών όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στη Συρία. «Οι αναμνήσεις για την ζωή μου πριν τον πόλεμο είναι ελάχιστες. Θυμάμαι μόνο το σχολείο μου, το οποίο σταμάτησε όταν ξεκίνησε ο πόλεμος και καταστράφηκε μετά από τους βομβαρδισμούς». Μέχρι την ημέρα που εγκατέλειψε τη Συρία μαζί με τον πατέρα του, ο  Humam , βίωνε καθημερινά τις ολέθριες συνέπειες του πολέμου. Ο  Humam  σε καθημερινή βάση ήρθε αντιμέτωπος  με μαζικές δολοφονίες, βομβαρδισμούς,  αναίτιες συλλήψεις  αμάχων και φρικιαστικές και αποτρόπαιες εικόνες. Από πολύ μικρή ηλικία  ζούσε υπό τον κίνδυνο στρατολόγησης. Στα 13 του χρόνια απήχθη από ένοπλες ομάδες και εξαναγκάστηκε με τη βία να δουλέψει στην κατασκευή αναχωμάτων όπου υπέστη συνεχή κακομεταχείριση.

Μεγαλώνοντας και καθώς ο κίνδυνος στρατολόγησης από ένοπλες ομάδες ή από τον Συριακό στρατό εντείνονταν, ζούσε υπό συνεχή φόβο. Παρέμενε εγκλωβισμένος στο σπίτι του μέχρι που η πολυκατοικία τους ισοπεδώθηκε κατά τη διάρκεια ενός βομβαρδισμού τον Σεπτέμβριο του 2016. Ο Humam θρήνησε κοντινούς συγγενείς, συντετριμμένος αφηγείται:»Για το τραγικό συμβάν ειδοποιηθήκαμε το πρωί από τους γείτονες. O παππούς μου είχε ξυπνήσει χαράματα και βρισκόταν στην εξώπορτα του σπιτιού του, για να πάει στο τζαμί για προσευχή. Πυροβολήθηκε από ελεύθερο σκοπευτή, που εντόπιζε στόχους μάλλον μέσω θερμικής κάμερας. Μόλις σωριάστηκε στο πάτωμα, η γιαγιά μου έτρεξε προς την εξώπορτα και πυροβολήθηκε και η ίδια από τα πυρά του σκοπευτή. Επί ώρες οι σωροί τους κείτονταν δίπλα-δίπλα και κανένας δεν τολμούσε να πλησιάσει. Τις επόμενες ημέρες γείτονες μας ‘έστειλαν τις σωρούς τους».

Λίγο καιρό αργότερα ο Humam  μαζί με τον πατέρα του εγκατέλειψε την Συρία.  Στην Τουρκία κατάφεραν να εισέλθουν μετά από εννέα αποτυχημένες προσπάθειες κατά τις οποίες δέχτηκαν και ευθεία πυρά από ελεύθερους σκοπευτές του τουρκικού στρατού.  Για τις προσπάθειες τους χαρακτηριστικά αναφέρει : «Η τέταρτη προσπάθειά μας, είχε ακριβώς την ίδια κατάληξη με την δεύτερη. Όταν φτάσαμε στο συρμάτινο τείχος οι Τούρκοι στρατιωτικοί άρχισαν να πυροβολούν με ευθείες βολές κατά πάνω μας. Απομακρυνθήκαμε τρέχοντας από το φράχτη. Κάποιος τραυματίστηκε στο χέρι καθώς προσπαθούσε να σκαρφαλώσει.»

Μετά την τελευταία και επιτυχημένη προσπάθεια, ο Humam   και ο πατέρας του παρέμειναν στην Τουρκία μόλις 5 ημέρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της ολιγοήμερης διαμονής συνελήφθησαν και κρατήθηκαν από τις τουρκικές αρχές. Υπέστησαν κακομεταχείριση και εξευτελιστικές συνθήκες .  Όπως περιγράφει ο Humam »Μας έβαλαν να καθαρίσουμε τις τουαλέτες και άλλους χώρους του τμήματος, με σκοπό να μας εξευτελίσουν. Όταν ο πατέρας μου αντέδρασε στο άκουσμα της διαταγής  τον χτύπησαν με ηλεκτρική ράβδο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της κράτησης, ήμασταν δεμένοι οπισθάγκωνα με ελαστικά δεματικά (Tiewraps). Είχαν περάσει tiewraps ακόμη και σε μικρά παιδιά». Το EASO δέχτηκε ως αξιόπιστη την μαρτυρία του όσον αφορά στην κακομεταχείριση του στην Τουρκία ενώ δεν εξέτασε τους ισχυρισμούς του για την Συρία.